از زمان آغاز شکلگیری رشتهای به نام روابط بین الملل تقریبا همیشه دورانهایی از مناظره میان نظریهها یا پارادایمها در روابط بین الملل وجود داشته است.
مناظره اول را میان آرمانگرایی و واقعگرایان میدانند که بیشتر جنبه هستیشناختی داشت. در این مناظره اختلاف بنیادین در مورد سرشت نظام سیاسی بین الملل و انگیزههای رفتار دولتها بود.
مناظره دوم میان سنتگرایان و رفتارگرایان بود و جنبه معرفتشناختی و در ابعادی جنبه روششناختی داشت.
مناظره سوم را برخی میان رفتارگرایی و پسارفتارگرایی میدانند و معتقدند که از اواخر 1960 با روشن شدن محدودیتهای رهیافت علمی، تمایل به استفاده از هر دو رهیافت سنتی و عملی به تناسب موضوع و شرایط خاص در قالب پسا رفتارگرایی در مقابل رفتارگرایی شکل گرفت.
مناظره چهارم ماهیتی فلسفی دارد و میتوان آنرا میان خردگرایان، شامل نوواقعگرا و نولیبرال، که کم و بیش نگاهی علمگرایانه به واقعیت دارند، خرد انسانس را قادر به نیل به شناخت میدانند، و کنشگران را نیز خردورز تلقی میکنند از یک سو، و بازاندیشگرایانی که به اجتماعی بودن واقعیت، و نقش معنا، گفتمان، زبان و رویههای انسانی در شکل دادن به آن تاکید دارند و اغلب نگاهی انتقادی به دانش و علم مدرن دارند، دانست.
جنیفر متزن معتقد است که جای تعجب دارد که هنوز روابط بینالملل بر اساس مناظرات کلان و میان پارادایمی آن تعریف میشود.
او میگوید به نظر من سوالاتی بزرگ وجود دارد که باید به آنها پاسخ داد. به عنوان مثال فهم و درک تاثیر گفتگو به صورت علنی و آشکار بسیار مهم است. جهان سیاست سرشار از گفتگوهای آشکار و علنی است.
اما آنچه که ما به قدر کفایت نمیدانیم و از آن آگاهی چندانی نداریم این است که چگونه گفتگو کنیم و تاثیرات و نتایج این گفتگوها چیست.
او تأکید میکند به نظر من مناظرات و گفتگوهای میان نظریههای روابط بینالملل مانند خردگرایی، سازهانگاری و غیره و تلاشی که آنها برای گفتگو درباره جهان سیاست دارند به نظر جالب توجه و البته چالش برانگیز است.
متزن معتقد است که سؤالات اندیشمندان میتواند در یک مناظره بزرگ گنجانده شود؛ مناظراتی مانند انتخاب عقلانی در مقابل سازهانگاری یا واقعگرایی در مقابل ایدهآلیسم.
نکته این است که مناظرات بزرگ تحقیقات را سوق ندادهاند و هدف این نیست که کدام مناظره و نظریه صحیح است و موفق از این مناظرات بیرون آمده است.
متزن میگوید که جانبداری از یک مناظره و تعصب به یکی از طرفهای مناظره میتواند نگاه و تحلیل را متعصبانه سازد. با وجود این مطالعه و بررسی مناظرات برای یادگیری و فهم مسائل در حوزه روابط بینالملل سودمند و کارگشاست.
وی تصریح میکند اگر چه توجه به مناظرات برای مطالعه علمی سودمند است ولی باید توجه داشت که تاکید بر مناظرات میتواند به تأکید بر تفاوتها منجر شود. مناظرات تأکیدشان بر تفاوتهاست تا شباهتها و این مسئله میتواند نگاه تحلیلگر را به تفاوتها سوق دهد.
متزن میگوید در مناظرات توجه بر تفاوتهاست و از اینرو است که صحبت از مناظره معنا پیدا میکند. باید توجه داشت که طرفهای درگیر مناظره حوزههای همپوشان و مشترک نیز دارند که آنها را باید برای حل و تحلیل مسایل مورد توجه داشت.
جنیفر متزن استاد علوم سیاسی در دانشگاه اوهایو است. حوزه مطالعات او نظریههای روابط بینالملل، حکومت جهانی، سازمانهای بینالمللی و امنیت بینالمللی است.
از جمله آثار مهم متزن کتاب "تأثیر تبلیغات و مشورت بر سیاست قدرتهای بزرگ" است. او در این کتاب سیر تاریخی، دیپلماسی کنفرانسی (مشاورهای) در قرن 19 میلادی را در اروپا مورد بررسی قرار داده است.
نظر شما