به گزارش خبرگزاری مهر، متن اظهارنظر مرکز پژوهشها در مورد "طرح افشاء نقض حقوق بشر توسط آمریکا در جهان امروز" همراه با پیشنهادات این مرکز برای مکلف ساختن وزارت امور خارجه در این زمینه بدین شرح است:
هدف طرح :
با توجه به سوء استفاده آمریکا و برخی قدرت‌های غربی از واژه حقوق بشر، نمایندگان درصدد تصویب طرحی جهت "افشای نقض حقوق بشر توسط آمریکا، مقابله با محدودسازی ناعادلانه آمریکا و قدرت‌های غربی در عرصه فناوری اطلاعات و دفاع از جریانات مترقی که در برابر مظالم این کشور در جهان ایستاده‌اند" برآمده‌اند و بدین منظور، این طرح، اختصاص مبلغ 20 میلیون دلار از محل صندوق ذخیره ارزی را در این راستا مقرر داشته است.
ضرورت ارائه طرح:
حقوق بشر یکی از دستاوردهای بشر طی چند قرن گذشته است که در صورت تحقق می‌تواند تا حدی حقوق شهروندان را تامین کند. اما این مفهوم با همه کاستی‌هایی که دارد سال‌های متمادی است که با بهره‌گیری از اهرم رسانه‌‌ها، مورد استفاده ابزاری برخی کشورهای جهان قرار گرفته و از این طریق انواع فشارها بر کشورهای مخالف آنان تحمیل شده است. در این میان، با توجه به سوءاستفاده آمریکا از بحث دفاع از حقوق بشر و مبارزه با تروریسم جهت دخالت در امور داخلی سایر کشورها، تصویب قوانین مداخله‌جویانه و انجام عملیات نظامی که موجب تقویت تروریسم و ایجاد مشکل در امنیت منطقه‌ای و جهانی شده است و نیز نقض حقوق بشر توسط این کشور در زندان‌های گوانتانامو، ابوغریب و زندان‌های مخفی در برخی کشورهای اروپایی و همچنین تصویب تحریم‌های ظالمانه علیه کشورهای مستقل و کمک به رژیم صهیونیستی، نمایندگان محترم طرح فوق را با هدف افشای نقض حقوق بشر توسط آمریکا و دفاع از جریانات حقوقی که در برابر برنامه‌های استعماری این کشور در جهان ایستاده‌اند و نیز مقابله با محدودسازی ناعادلانه آمریکا و دیگر قدرت‌های غربی در عرصه فناوری اطلاعات و برای اعلام موارد نقض حقوق بشر از سوی این کشور ارائه کرده‌اند.
ارزیابی طرح:
اگرچه تلاش برای افشای نقض حقوق بشر توسط آمریکا و دیگر قدرت‌های غربی و مقابله با رویکرد سیاسی و معیارهای دوگانه انان در قبال مسئله حقوق بشر، یک ضرورت اساسی و مبتنی‌بر دیدگاه اصولی نظام جمهوری اسلامی ایران در نظام بین‌الملل است با این وجود لازم است در ارائه این طرح ملاحظاتی بدین شرح مورد توجه قرار گیرند:
1. این طرح برای عملیاتی شدن نیازمند به دو مرحله است. مرحله اول کشف موارد نقض حقوق بشر توسط آمریکا و مرحله دوم افشای آن برای افکار عمومی در سطح گسترده است. در این زمینه تنها امکان استناد به موارد افشا شده از نقض حقوق بشر توسط رسانه‌های دولتی و یا سازمان‌های غیردولتی در آمریکا یا کشورهای غربی وجود دارد که این مسئله هم‌اکنون نیز بخشی از وظایف ذاتی وزارتخانه‌هایی مانند وزارت خارجه و اطلاعات و سازمان‌هایی مانند صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بوده و تصویب این طرح کمک موثری برای افشای ابعاد جدیدی از نقض حقوق بشر توسط آمریکا را به دنبال ندارد. بنابراین هیچ ضرورتی جهت تامین بودجه اضافی (20 میلیون دلار) نیز در این راستا وجود ندارد.
2. تعیین صندوق ذخیره ارزی به‌عنوان محل تامین مخارج طرح مذکور، با هدف از تشکیل انکه به صراحت ماده (1) قانون برنامه چهارم توسعه، «ایجاد ثبات در میزان استفاده از عواید ارزی حاصل از نفت در برنامه چهارم...» می‌باشد در تعارض است. علاوه بر این براساس بند «ج» ماده (1) قانون برنامه چهارم توسعه، استفاده از وجوه حساب ذخیره ارزی برای تامین مصارف بودجه عمومی دولت صرفا در صورت کاهش عواید ارزی حاصل از نفت نسبت به ارقام جدول 8 این قانون و عدم امکان تامین اعتبارات مصوب از محل سایر درامدهای عمومی و واگذاری دارایی‌های مالی مجاز خواهد بود و از انجا که چنین شرایطی وجود ندارد و براساس بند «و» ماده (1) استفاده از وجوه ذخیره ارزی صرفا در قالب بودجه سنواتی مجاز است، لذا برداشت از حساب ذخیره ارزی برای این مقصود به نوعی اصلاح ماده (1) قانون برنامه چهارم توسعه است که باید طبق ماده (25) آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی با رای دو سوم نمایندگان به تصویب برسد.
3. این ماده واحده تنها اشاره به تخصیص 20 میلیون دلار از صندوق ذخیره ارزی دارد، در صورتی که اختصاص 20 میلیون دلار که تقریبا معادل 20 میلیارد تومان است نیاز به ساختار، تشکیلات و نیروی انسانی متخصص دارد. از سوی دیگر این تشکیلات می‌باید برای سال‌های اتی نیز پایدار بماند. بنابراین درحالی که ظاهر ماده واحده اینگونه افزایش ساختارهای حاکمیتی را نشان نمی‌دهد، اما عملا این ساختار را به همراه دارد. از سوی دیگر عملا با پایان یافتن منبع مالی تخصیص داده شده، به دلیل تداوم موضوع و عدم نهادینگی پروسه مذکور، نیازمند تامین بودجه جدیدی خواهد بود.
4. واگذاری چگونگی هزینه کردن این اعتبار هنگفت به یک کمیته تماما دولتی که فعالیت در زمینه حقوق بشر جزء وظایف ذاتی برخی از اعضای ان است، امکان نظارت دقیق مجلس را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر با توجه به اینکه عملا مسئولیت بخش مهمی از طرح مذکور در تخصص سازمان صداوسیماست هیچ اشاره‌ای به این سازمان و شیوه نظارت بر ان نشده است.
5. با توجه به اینکه وزارت امور خارجه و اطلاعات، امکانات نسبی لازم جهت انجام فعالیت در زمینه حقوق بشر را داشته و صداوسیما نیز ظرفیت‌های بالایی در این زمینه دارد، به لحاظ اولویت‌های کشور و کسری بودجه دولت، اختصاص مبلغ 20 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی که جهت استفاده در امور زیربنایی و به عنوان ذخیره استراتژیک در نظر گرفته شده است به صلاح نبوده و ممکن است در افکار عمومی نیز مورد انتقاد قرار گیرد.
جمع‌بندی و پیشنهادات جایگزین:
با توجه به مطالب گفته شده به‌نظر می‌رسد که این طرح به دلیل گستردگی موضوع، عدم امکان دستیابی به موارد نقض حقوق بشر، وظیفه ذاتی کنونی اعضای کمیته ویژه برای افشای نقض حقوق بشر در کشورهای غربی، مغایرت طرح با قانون برنامه چهارم توسعه، عدم تحقق اهداف مورد نظر نمایندگان، نبود یک برنامه و چارچوب مدون، ضمن تحمیل هزینه سنگین مالی نمی‌تواند مقاصد مورد نظر را براورده کند. براین اساس بجای طرح مذکور پیشنهاد می‌شود که:
• مجلس شورای اسلامی، وزارت امور خارجه را مکلف کند سالیانه موارد نقض حقوق بشر در آمریکا را رسما تهیه و اعلام کند.
• مجلس شورای اسلامی، وزارت امور خارجه را مکلف کند تا از طریق ایجاد رویه‌ای حقوقی در سازمان های بین المللی از جمله کنفرانس اسلامی و عدم تعهد، سالیانه موارد نقض حقوق بشر توسط آمریکا در قبال این مجموعه از کشورها را رسما تهیه و اعلام کند.
این اقدامات با تقویت تحرک دیپلماتیک ایران در نظام بین‌الملل در قبال حقوق بشر سبب می‌شود مسئولان کشور در کنفرانس‌ها و مجامع بین‌المللی، به‌خصوص در دفتر حقوق بشر کشورهای عضو عدم تعهد با تاکید بر این موارد، نقض حقوق بشر را در اسناد رسمی سازمان ملل و سایر مجامع بین‌المللی همواره منتشر و ثبت کنند و با همکاری با سایر کشورهایی که در معرض اتهامات آمریکا قرار دارند، توجه عفو بین‌الملل و کمیته حقوق بشر سازمان ملل و شورای حقوق بشر را به این موارد جلب و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، آمریکا را محکوم کنند.
لازم به ذکر است که هم‌اکنون برخی دیگر از کشورهای جهان مانند چین ـ که به لحاظ حقوق بشر همواره مورد انتقاد آمریکا قرار دارد ـ نیز سالیانه گزارشی در زمینه نقض حقوق بشر توسط آمریکا منتشر می‌کنند و این امکان نیز وجود دارد که با همکاری با این کشورها، گزارش مشترکی علیه آمریکا ارائه داد: تبدیل کردن این موضوع به یک دیپلماسی فعال باید از جمله مهمترین اهداف وزارت خارجه ایران تلقی شود.
نظر شما