شرايط اكران فيلم هاي كودك و نوجوان نامناسب است

به گزارش خبرنگار سينمايي "مهر"، در روند پيدايش يك فيلم سينمايي، مرحله اكران عمومي به اندازه توليد و حتي شايد بيش از آن اهميت دارد. اين امر بديهي است كه يك فيلمساز اثري  را  خلق مي كند تا به خوبي ديده شود و يك تهيه كننده هم انتظار دارد سرمايه گذاري اش بر روي فيلم به سرانجام مناسبي برسد تا او براي توليد بيشتر و با كيفيت تر رغبت پيدا كند. در اينجاست كه بحث از كيفيت اكران عمومي پيش مي آيد. يعني اين كه نمايش عمومي بايد به گونه اي انجام شود كه فيلم در بهترين شرايط براي ديده شدن قرار بگيرد.
حال بايد ديد توليد كنندگان فيلم هاي كودكان و نوجوانان با توجه به ركود چشمگيري كه در ارايه اين ژانر وجود دارد، با چه مشكلاتي در زمينه اكران مواجه هستند.
جواد شمقدري، كارگردان و تهيه كننده فيلم " فرشته باران " درباره وضع اكران فيلم هاي كودك ونوجوان اعتقاد دارد:  مشكلاتي كه در حال حاضر براي سينماي ايران وجود دارد، بدون ترديد گريبانگير ژانر كودك و نوجوان هم هست. در سينماي ما نگاه فرهنگي نسبت به فيلم هاي توليد شده وجود ندارد و حمايت لازم از اين نوع سينما صورت نمي گيرد. ژانر كودك و نوجوان هم از گونه فيلم هاي فرهنگي است  و در اين زمينه دچار بحران است.  در سينماي امروز  فيلم هاي تجاري گوي سبقت را در اكران عمومي از ساير آثار سينمايي ربوده اند.
فرشته طائر پور هم كه از تهيه كنندگان با سابقه اين عرصه به شمار مي رود، مي گويد: هر وقت  شرايط مساعدي براي نمايش عمومي فيلم هاي ژانر كودك و نوجوان در نظر گرفته شد، با كمال ميل حاضر به توليد فيلم كودك هستم. اما در حال حاضر و به خصوص پس از دو تجربه اخير در مورد نمايش فيلم هاي « پسر مريم» و « يكي بود يكي نبود » كه به نظرم پتانسيل هاي  بيشتري براي حمايت داشتند، خودداري از توليد در اين عرصه بيشتر برايم توجيه پذير است.
از ميان 24 فيلمي كه طي سال 81 و 82 در ژانر كودك و نوجوان توليد شده است، تنها 4 فيلم موفق به نمايش عمومي شده اند. اين تعداد فيلم هم از ميان آثاري بوده است كه در سال 81 توليد شده بودند و هنوز هيچ يك از فيلم هاي ساخته شده در سال گذشته فرصتي براي اكران عمومي نيافته اند. به بيان ديگر، از سال 81 تاكنون تنها يك ششم  يا به عبارتي  كمتر از 16 درصد فيلم هاي ساخته شده در اين گونه سينمايي، نمايش عمومي داشته اند. البته اين مشكل گريبانگير ديگر ژانرهاي سينمايي هم هست، اما به هر حال موقعيت اكران ديگر فيلم ها از آثار كودك و نوجوان بسيار بهتر است.
عليرضا سبط احمدي تهيه كننده فيلم سينمايي " غريبه و آشنا " در اين زمينه مي گويد: ميزان توليد در كشور ما وابستگي مستقيمي به اكران دارد. چون هر اندازه اكران فيلم ها منظم تر و بهتر صورت بگيرد، تهيه كننده به توليد بيشتر، ساخت فيلم هاي مخاطب پسند و آثار پرهزينه رغبت پيدا مي كند. متاسفانه در حال حاضر حتي نمايش فيلم هاي حادثه اي و پر فروش هم در كشور ما دچار مشكل است. مشكلات مختلف در زمينه  كمبود سالن سينما، اكران در فصل نامناسب و مناسبت هايي كه در فصل هاي مختلف وجود دارد شرايط  اكران نامناسب را به وجود مي آورد. از طرف ديگر، مشكلات اقتصادي و اجتماعي كه مردم با آن دست به گريبان هستند هم مانع ديگري در جهت نمايش عمومي خوب فيلم ها است.
وي در ادامه خاطر نشان مي شود:  فيلم هاي كودك و نوجوان هم از اين شرايط نامناسب اكران دور نيست. سال گذشته چند سينما بودند كه به طور اختصاصي فيلم هاي عرصه كودك و نوجوان را به نمايش مي گذاشتند، اما با توجه به ركودي كه در سينما وجود دارد حتي اين چند سينما هم حاضر به اكران فيلم هاي اين عرصه نيستند. چون هزينه هاي نگهداري سالن هاي سينما سرسام آور و درآمد حاصله كم است.
تا سال 82  سينماهاي تهران در چند گروه مشخص قرار داشتند و هر 8 سينما يك گروه سينمايي را تشكيل مي دادند. در اين بين سينماهايي هم كه از نظر درجه بندي كيفي در شرايط مطلوب قرار نداشتند، اجازه اكران فيلم به صورت آزاد را داشتند. در اين سيستم چند سينما به عنوان گروه نمايش دهنده فيلم هاي كودك و نوجوان تعيين شده بود.
از اواخر سال گذشته اكران سينماها به صورت آزاد اعلام شد. يعني تهيه و توزيع كنندگان براي نمايش فيلم خود با سينماداران به توافق مي رسند و فيلمي به نمايش عمومي در مي آيد. در اين شرايط سينماداران بيش از هر چيز در انديشه اكران فيلمي هستند كه از نظر مالي بتواند هزينه هاي سالن سينما را تامين كند. از طرف ديگر، هيچ معيار مشخصي براي پيش بيني ميزان فروش يك فيلم وجود ندارد. اين مساله موجب شده است سينماداران بر اساس تجربه، سليقه  و معيارهاي سنتي نسبت به نمايش يك فيلم تمايل نشان بدهند. از طرف ديگر، ادامه اكران يك فيلم بر اساس كف و سقف فروش تعيين مي شود كه باز هم ديدگاه سينماداران تعيين كننده اصلي است. اين مطلب مشكلاتي را براي تهيه كنندگان به وجود آورده است.
داريوش بابائيان كه از تهيه كنندگان  با سابقه فيلم كودك و نوجوان به شمار مي رود، در اين خصوص مي گويد:  من به دليل علاقه شخصي از سالها پيش اقدام به توليد فيلم هاي عرصه كودك و نوجوان كرده ام و تاكنون فيلم هايي مانند " كاكلي " ، " اتل متل توتوله " را توليدكرده ام. اما متاسفانه به دليل ناكارآمدي مديريت هاي پياپي و كوتاهي در امر حمايت از توليد و نمايش اين گونه آثار سالهاست سينماي كودك و نوجوان به فراموشي سپرده شده است.  سال گذشته هم كه فيلم " جوان ايراني "  را در جشنواره كودك و نوجوان اصفهان شركت دادم، به بهانه نداشتن پيام و هدف فرهنگي، با بي مهري برگزار كننده جشنواره مواجه شد.  گذشته از اين، مسوولين سينمايي متاسفانه از اكران فيلم هاي كودك و نوجواني كه بتواند به جلب گيشه بپردازد و از موضوع هاي روز جامعه بهره ببرد هم حمايت نمي كنند. به عقيده من سينماي كودك و نوجوان به طور كلي  فراموش شده است.
شرايط سخت اكران و بالا بودن هزينه هاي توليد فيلم هاي كودك و نوجوان اوضاع را به جايي رسانده كه رغبت تهيه كنندگان به توليد اين نوع آثار كم شده است. در اين شرايط به نظر مي رسد معاونت سينمايي وزارت ارشاد و مديران بنياد سينمايي فارابي به عنوان سياستگذاران و متوليان سينما در كشور ما بايد شرايط جديدي را براي حل اين مسايل تعريف كنند. در اين راه استفاده از تجربيات و پيشنهادهاي سينماگران مي تواند كارگشا باشد.
سبط احمدي با تاكيد بر رفع موانع اكران براي حل اين مشكلات پيشنهاد مي دهد:     به عقيده من توليد فيلم هاي كودك و نوجوان تا حدودي انحصاري شده است و اگر معاونت سينمايي بتواند اين عرصه را از انحصار خارج كند، بدون ترديد امكانات توليد مهياتر مي شود. چون توليد اين گونه فيلم ها نيازمند حمايت و بهره گيري تهيه كنندگان از وام است كه اگر به طور يكسان در اختيار همه سينماگران قرار بگيرد، بازده بهتري را در زمينه اكران هم در بر خواهد داشت. ديگر اينكه، وزارت ارشاد و معاونت سينمايي در برخي موارد براي حمايت از توليد، يارانه يا تسهيلات مالي در نظر مي گيرند. اگر بخشي از اين يارانه ها  براي اكران عمومي فيلم هاي كودك و نوجوان صرف شود، سينماداران براي نمايش فيلم هاي اين ژانر رغبت بيشتري از خود نشان مي دهند.
بابائيان هم در اين زمينه تاكيد مي كند:  مسوولين سينمايي كشور بايد تعدادي از سالن هاي خوب تهران را براي نمايش عمومي فيلم هاي عرصه كودك و نوجوان در نظر بگيرند و با برنامه ريزي دقيق فيلم هاي توليد شده را اكران كنند.  همچنين نمايش عمومي اين فيلم ها بايد از زير نظر مسووليني كه به طور مرتب درباره فعاليت اين سينما تصميم مي گيرند، خارج شود. يعني بايد تعدادي از دست اندركاران سينما انتخاب شوند و باايجاد شورايي كه بر همين اساس تشكيل مي شود، شرايط متفاوتي را براي اين گونه سينمايي به وجود بياورند. به عبارت ديگر، كساني كه دور و بر سينماي كودك هستند و در زمينه توليد و اكران آن مسووليتي دارند، فيلمي را كه مربوط به دايره خودشان باشد  مورد حمايت قرار مي دهند و ساير آثار دچار مشكل مي شوند. به همين خاطر  معتقدم اگر افرادي  بيرون از اين دايره انتخاب شوند و اصراري هم در اين  باره وجود نداشته باشد كه اين افراد جديد جزو فيلمسازان عرصه كودك و نوجوان باشند و اين افراد در شوراي مركزي يا شوراي نمايش فيلم هاي كودك حضور يابند، سياست هاي جديدتري به اين ژانر وارد مي شود و باعث تحرك بيشتر آن خواهد شد. براي نمونه سال گذشته طرحي ارايه شد درباره اينكه سينماهاي نمايش دهنده فيلم هاي كودك و نوجوان بليت  نيم بها به فروش برسانند و يا وزارت آموزش و پرورش براي حمايت از اين سينما بودجه اي در نظر بگيرد كه هيچكدام از اين طرح ها به اجرا در نيامد.
وي در ادامه تاكيد كرد:  مطلب ديگري كه در حال حاضر نمايش فيلم هاي كودك و نوجوان را با مشكل مواجه كرده، طرح اكران آزاد است كه نه تنها فيلم هاي اين ژانر  بلكه ساير فيلم هاي فرهنگي را هم با مشكل مواجه كرده است. علاوه بر اين، سياستگذاري براي برگزاري جشنواره فيلم كودك و نوجوان اصفهان هم با مشكل اجرايي مواجه  است.
 سينماي كودك و نوجوان ايران در شرايط فعلي نيازمند برنامه ريزي دقيق، منسجم و طولاني مدتي است تا از طريق برنامه مورد نظر هم وضع و شرايط توليد فيلم هاي كودك سازماندهي شود و به نتيجه بهتري برسد و هم درباره مشكل اكران فيلم هاي اين عرصه يك تصميم جدي و عملي اتخاذ شود. ديگر اين كه  فيلمسازان كودك و نوجوان بايد نسبت به ذائقه مخاطب و مسايل روز حساسيت بيشتري نشان بدهند تا تماشاگران بيشتري را به خود جلب كنند.