محمدطاهری خسروشاهی در حاشیه همایش"قفقاز در بستر تاریخ" درگفتگو با خبرنگار مهردر تبریز گفت: نگاهی به تاریخ تدوین و تألیف کتابهای دستور زبان فارسی نشان میدهد که پیشگامان تألیف کتابهای فرهنگ لغت و دستور زبان فارسی، نویسندگان میهن دوست قفقاز و در مرحله بعد نویسندگان دیار عثمانی بودهاند.
وی با بیان اینکه در تاریخ تدوین کتابهای دستور زبان فارسی، سرزمینهای قفقازی ایران از یک سو و مناطق آسیای صغیر و عثمانی از سوی دیگر، نقش بسیار مهمی دارند افزود: این سرزمینها یا خاستگاه مادری مؤلفان کتابها بودهاند و یا پذیرنده نویسندگانی غیر بومی که در آن ناحیت ساکن شدهاند.
مولف کتاب "فصل های تاریکی" اظهارداشت: نخستین کتابهای دستور زبان فارسی در قالب مقدمههایی کوتاه بودند که در صفحات آغازین فرهنگهای لغت نوشته میشد. به گفته خسروشاهی، مؤلفان این گونه فرهنگهای لغت، به منظور ارائه اطلاعاتی از زبان مقصد، ابتدابه بیان توضیحاتی ضروری دربارة ساختار نحوی کلمات و واژگان آن زبان می پرداختند و در ادامه لغتهای دشواررا معنی می کردند.
وی اظهار داشت: براساس شواهد موجود، نخستین لغتنامه در زبان فارسی توسط «قطران تبریزی» و در سده پنجم هجری درتبریز نوشته شده است.
این روزنامه نگار تبریزی با اشاره به کتاب «لغت فرس اسدی» به عنوان نخستین فرهنگ لغت فارسی افزود: ارتباط این کتاب با سرزمین های آذری زبان در این است که به اعتقادمرحوم دکتر ذبیح الله صفا، اسدی توسی این لغتنامه را برای آن نوشته است تا شاعران معاصر او در آذربایجان بتوانند مشکلات خود را بوسیله این کتاب مرتفع سازند.
پژوهشگردانشگاه تبریزخاطرنشان کرد: به غیر از دو اثر یاد شده باید از یک نویسنده پرکار قفقازدر سده ششم هجری به نام«حبیش تفلیسی» سخن بگوئیم که آثار فارسی او به خاطر داشتن ویژگیهای لغوی، صرفی و نحوی ممتاز واز اهمیت فراوان برخوردارندواثر برجسته او در دستورزبان فارسی « قانون الادب » نام دارد.
وی درپایان افزود:حبیش تفلیسی به عنوان نخستین نویسنده دستورزبان فارسی در سرزمین های قفقاز،نقش مهمی درترویج فرهنگ ایرانیت در آن سوی ارس دارد.
نظر شما