موسويان: آژانس حق دخالت در مورد چرخه سوخت را ندارد، اين مساله سياسي ما و غرب است / همكاري اروپا با آمريكا براي ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت منتفي نيست/ در پاريس به اروپا گفتيم كه حذف غني سازي در برنامه هسته اي ما قابل مذاكره نيست

موسويان : بايد تفكيك قائل شد. آمريكا واروپا درباره اصل دارا بودن چرخه سوخت نگراني هاي  مشابه دارند اين نگراني ها نگراني هاي تازه نيست واز آغاز نيز آشكار بوده است . آمريكاييها به دنبال سو استفاده از پرونده هسته اي ايران و كشاندن آن به شوراي امنيت و ايجاد بحران جديد در منطقه هستند ، اما اروپاييها معتقدند كه گفتگو و همكاري با ايران نتيجه خواهد داد واحتياج به ارجاع موضوع به شوراي امنيت يا استفاده از  زور نيست. آنها در حال حاضر معتقدند ايران با لغو تعليق قطعه سازي، قطعنامه هاي  شوراي حكام را نقض كرده است. اما واقعيت اين است كه اولا: تعليق داوطلبانه بوده است ، ثانيا: غني سازي حق قانوني ايران است ، ثالثا : ايران تا به امروز بيانيه تهران در مورد تعليق را قطعا نقض نكرده است .

خبرنگار:  آنها ضمنا از گفتگو هاي جديد با ايران نيز ابراز نااميدي كرده اند.

موسويان : درست است آنها مي خواهند قطعنامه هاي شوراي حكام را كامل اجرا كنيم و معتقدند كه تعليق بخشي از قطعنامه است . تعليق را هم مانند آژانس تعريف مي كنند در حاليكه  ما تعريف تعليق را آن مي دانيم كه در بيانيه تهران پذيرفتيم و آن صرفا تعليق غني سازي است و نه فعاليتهاي مربوط به آن از جمله قطعه سازي و اين اختلاف ما با اروپاست . ما مي گوييم تعليق بطور موقت و داوطلبانه براي اعتماد سازي انجام شده است و ايران حق مسلم خود مي داند كه از چرخه سوخت برخوردار باشد واين هيچ مغايرتي با NPT ندارد. آنها مي گويند مغايرتي با NPT  ندارد ، حق ايران هم هست ، اما ايران الزامي براي داشتن آن ندارد. بنابراين  داوطلبانه منصرف شود و در عوض ما هم در بخش نيروگاه هسته اي تامين سوخت و ساير ابعاد انرژي صلح آميز  هسته اي با ايران همكاري مي كنيم. ما معتقديم اين حرف اروپايي ها ، فرا تر از معاهده ان پي تي ، پادمان ، پروتكل و بيانيه تهران است و پذيرفتني نيست.

من بعنوان يك كارشناس دون پايه درجمع  كارشناسان هسته اي ، معتقدم شايد بهتر بود  دو ابهام باقيمانده آژانس راهم برطرف مي كرديم وبعد قطعه سازي ومونتاژ را آغاز مي كرديم

موسويان

خبرنگار: در آستانه نشست سپتامبر هستيم ، ايران از نظر اروپا قطعنامه اخير شوراي حكام را نپذيرفته است بخصوص بندهاي 7 و 8 آن را  و اين درحاليست كه در اجلاسهاي قبلي شوراي حكام ما در نهايت به قطعنامه ها عمل مي كرديم و تمام بندهاي آن را تاحد امكان به اجرا در مي آوريم . در عين حال اروپا از گفتگو با ايران ناراضي است و آمريكا نيز تهديداتش را افزايش  داده است . آنچه در جلسه خرداد ماه ( نشست پيشين) مطرح شد اين بود كه ما موضوع P2  و آلودگي را پيگيري و ابهامات را بر طرف مي كنيم و اميدواريم بسته شدن اين دو ابهام آژانس تاكيد آژانس بر بندهاي 7 و 8 نيز كمرنگ شود و مشكلي براي ايران در اجلاس بعدي پيش نيايد. ما در اين مدت آيا موفق عمل كرده ايم  و توانسته ايم در مورد P2  و آلودگي به موفقيتي برسيم كه به اجلاس شهريور اميدوار شويم.

موسويان: ببينيد تصميم نظام اين بود كه بعد از اجلاس ژوئن تعليق قطعه سازي و مونتاژ را لغو كند . بالاخره اين تصميمي بود كه مانند ساير تصميمات در مسائل هسته اي در عاليترين سطوح نظام گرفته شد. من به عنوان يك كارشناس دون پايه در جمع كارشناسان هسته اي  معتقدم شايد بهتر بود اين دو ابهام آژانس را هم بر طرف مي كرديم وبعد قطعه سازي و مونتاژ را آغاز مي كرديم.

خبرنگار: يعني به عنوان يك كارشناس مخالف اين تصميم هستيد؟

موسويان : نه نمي توان گفت مخالف . ما در سطح كارشناس هستيم درحاليكه تصميمات در سطح سران گرفته مي شود .  اكثريت مقامات عاليتربه نظام معتقد بودند كه ادامه تعليق مساله اي را حل نمي كند چرا كه اصل تعليق داوطلبانه وموقت و براي اعتماد سازي است و با توجه به نظارت كامل آژانس دليلي براي ادامه آن وجود ندارد.

به نظرمن اين ( تصميم ايران به از سر گيري  قطعه سازي و مونتاژ) خيلي مهم و تعيين كننده نيست ، چرا كه اصل مساله درحال حاضر دارا بودن چرخه سوخت است وگستره دامنه تعليق به هيچ عنوان تعيين كننده نيست. چون به فرض اينكه بندهاي 7 و8 قطعنامه مبني بر تجديد نظر در طرحهاي UCF اصفهان و آب سنگين اراك را نيز بپذيريم و مونتاژ و قطعه سازي را نيز معلق كنيم . آيا نگراني غرب در مورد آينده چرخه سوخت در ايران بر طرف خواهد شد؟! يعني در حقيقت تا زماني كه ايران معتقد است اينها موقتي است و بايد چرخه سوخت شروع بكار كند ، نگراني سرجايش باقي مي ماند . ما نبايد خودمان را فريب بدهيم . اصل تصميم نظام هم كاملا درست بوده است چرا كه تعليق در حقيقت در شرايط فعلي خاصيتي ندارد. اروپايي ها هم بايد در چارچوب معاهده ان پي تي بدنبال حل و فصل مسائل باشند و نه بيشتر .

خبرنگار: در اين شرايط احتمال همراهي اروپا و آمريكا در اجلاس بعدي براي ارجاع پرونده به شوراي امنيت تا چه اندازه است؟

موسويان: اين احتمال را منتفي نمي دانم اين تصميم ايران ريسك دارد.

خبرنگار: شما مي فرماييد كه اگر نظرات شوراي حكام درمورد اراك و اصفهان و تعليق مونتاز را هم بپذيريم بعيد است كه چندان درنظر اروپا موثر واقع شود چرا كه بحث بحث سياسي است و نه فني. اما آيا وقتي بحث فني است حل مساله آلودگي و P2  مي تواند مشكلات ما را حل كند؟

موسويان : آژانس قانوناَ حق ندارد راجع به چرخه سوخت با ايران بحث كند. چرخه سوخت بحثي سياسي بين ما و غرب است . بايد بحث بعضي از اعضاي شوراي حكام را از آژانس تفكيك كرد. آژانس طبق معاهده NPT  و طبق اساسنامه آژانس چرخه سوخت را حق كشورهاي عضو مي داند و به هيچ وجه اجازه ندارد در اين مورد به كشوري خرده بگيرد يا در اين مورد چانه زني كند. آژانس وظيفه دارد اطمينان حاصل كند كه فعاليتهاي هسته اي ايران صلح آميز است.

در مراحل آخر رفع ابهام آژانس درخصوص P2هستيم

موسويان

ابهامات فني وسيعي وجود داشته كه به حداقل رسيده است. اين حرف شما كاملا درست است كه اگر اين دو ابهام رفع شود مسائل مان با آژانس حل مي شود و آژانس مي تواند به دنيا بگويد كه فعاليتهاي هسته اي ايران صلح آميز است. اين اثر فوق العاده مهمي از نظر سياسي براي ايران دارد و بايد به اين نكته توجه اساسي داشته باشيم و تصميم كشور هم اين است كه همكاري براي رسيدن به اين مرحله ادامه يابد. اما بحث چرخه سوخت بحثي سياسي است و فصل مشترك كل جهان غرب يعني اروپا ، آمريكا، استراليا و كانادا است.

درحقيقت مباحث فني ايران درخصوص مسائل هسته اي رو به اتمام است و در آغاز مرحله جديدي از مباحث سياسي قرار گرفته ايم. درشرايطي كه به ايران مي گويند حق شما را براي داشتن تكنولوژي صلح آميز به رسميت مي شناسيم، همكاري هم مي كنيم، اما چون در آينده ممكن است چرخه سوخت ايران به سمت سلاح هسته اي برود براي اعتماد بين المللي از ايران مي خواهيم كه از آن صرف نظر كنيد. ايران هم نمي پذيرد. چرا كه اين تبعيض آشكار در معاهده ان پي تي است .

درمذاكرات پاريس هم هيات ايراني قاطعانه اين خواسته را رد و اعلام كرده است كه اين موضوع قابل مذاكره نيست يعني موضع يكپارچه كشور در اين بخش اين است كه معاهده ان پي تي بايد بدون تبعيض درباره ايران اعمال شود. ايران محدوديتهاي معاهده را مي پذيرد به شرط اينكه از تمام حقوق و مزاياي آن برخوردار شود. دراين چارچوب چرخه سوخت هم حق مسلم ايران است و ايران روي اين حق مي ايستد. اما آيا اين موضع ايران به حل مساله منجر شده است؟ پاسخ منفي است. اختلاف وجود دارد و در حال مذاكره هستيم.

خبرنگار:  آيا از اجلاس قبل تا به حال درخصوص P2  و آلودگي، نتيجه قابل قبولي بين ما و آژانس بدست آمده است؟

موسويان: ما در رفع ابهام P2 پيشرفت خوبي داشته ايم و در مراحل آخر هستيم هرچند هنوز ابهامات آژانس بطوركامل برطرف نشده است .
درخصوص آلودگي هم همه اطلاعاتي را كه داشتيم دراختيار آژانس قرارداديم و روشن شدن كامل آن احتياج به همكاري كشور يا كشورهاي ديگر دارد و همكاري آنها هم دراختيار ما نيست.

خبرنگار: اين سوال هنوز براي من باقي مانده است با توجه به اينكه اروپا طبق قوانين NPT ، پروتكل و اساسنامه آژانس نمي تواند ايران را از داشتن چرخه سوخت محروم كند، آيا به حكم سياست با آمريكا همراهي و ايران را به ارجاع پرونده به شوراي امنيت تهديد مي كند تا اين مرجع با رسيدگي به اين قضيه اروپا را به هدفش برساند؟

موسويان : اين احتمال منتفي نيست. اگر موضوع ايران به شوراي امنيت برود يك تصميم سياسي است. ببينيد مساله ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت در سپتامبر گذشته وضعي ديگر داشت. آن زمان بهانه مي گرفتند كه ايران فعاليت مخفي دارد و احتمالا سلاح هسته اي ساخته ، تخلف كرده و تمام معاهده را زيرپا گذاشته است و درحقيقت نقض NPT  و پادمان مي توانست اتهام ايران براي ارجاع پرونده به شوراي امنيت باشد و براي چنين ارجاعي يك مشروعيت قانوني بين المللي درست كنند .

با همكاريهايي كه ما در طول 8 ، 9 ماه گذشته داشته ايم امروز كسي نمي تواند ايران را به بهانه اتهام نقض NPT  و نقض تعهدات بين المللي با آژانس به شوراي امنيت بكشاند. اگر اين كار را بكنند يك كار كاملا سياسي است و ريشه آن هم صرفا در مساله چرخه سوخت است كه حق مسلم همه كشورهاي عضو NPT است.

البته من فكر نمي كنم دراجلاس سپتامبر پرونده به شوراي امنيت ارجاع شود و بعيد مي دانم اروپا به اين مساله در اين اجلاس تن بدهند. اما اين احتمال هم منتفي نيست كه متن قطعنامه سپتامبر متني منفي باشد و بر خواسته هاي قبلي شوراي حكام تاكيد اكيد داشته باشد.

خبرنگار: خبرگزاريهاي غربي چندي پيش گفتند كه ايران پلمب آژانس را از روي برخي تجهيزات برداشته و آنها را دوباره راه اندازي كرده است.

موسويان: ما همچنان تا امروز به تعليق غني سازي درقالب بيانيه تهران پايبنديم و گازدهي را انجام نمي دهيم اما قطعه سازي و مونتاژ از حالت تعليق درآمده است.

خبرنگار: اگرهفته آينده مجلس دولت را به ادامه غني سازي ملزم كند چطور؟

موسويان: اين از اختيارات مجلس و حق مجلس است.

خبرنگار: در روند مذاكرات و گفتگوها چه تاثيري خواهد داشت؟

موسويان : به هر حال اگرمجلس چنين تصميمي بگيرد دولت آنرا بايد اجرا كند و حوادث بعدي را بايد بعدا ارزيابي كرد .

خبرنگار: بررسي اظهار نامه ايران در چه مرحله اي است؟

موسويان : بازرسان آژانس در يكي دو ماه گذشته بخشهايي از اظهارنامه را راستي آزمايي و تاييد كرده اند.

نمي توان منكر تاثير برخي مسائل  داخلي  بر سياست خارجي شد، به هرحال احزاب و گروهها براي قدرت تلاش مي كنند، همه مي خواهند درمجلس اكثريت داشته باشند يا دولت را بدست بگيرند، خيلي ها علاقه دارند رييس جمهور شوند و اين بسيارطبيعي است

موسويان

موسويان: من ترديد ندارم كه عزم همه جناحها، گروهها، احزاب، رسانه ها و مسوولان دولتي اين است كه اين مساله به خوبي به پايان برسد و پرونده هسته اي ايران بسته و روابط ايران و آژانس عادي شود. ايران هم از حقوق كامل خود برخوردار شود اما نمي توانم بگويم همه رفتارها به اين خواست كمك مي كند.

خبرنگار: درجامعه سه ديدگاه در قبال اين مساله وجود دارد،  يكي اينكه دست اندركاران پرونده هسته اي كشورآن را پرونده اي ملي مي دانند كه بايد از نظام و حق طبيعي جمهوري اسلامي در دستيابي به انرژي هسته اي دفاع كنند و در مقابل آن ديدگاهي است كه بررسي و تحليل پرونده را با مسائل سياسي و مسائل مربوط به انتخابات آتي رياست جمهوري و آميخته مي بيند و گروه سوم كه شايد از گروه دوم هم بدبين تر باشند مي گويند قصد و غرض اين است كه مسوولان حل پرونده هسته اي درنهايت اعلام كنند كه راه حل پرونده، مذاكره با آمريكاست؟ در اين مجموعه فكر مي كنيد اين عزم ملي مي تواند اجرا شود؟

موسويان : من كه شخصا درجريان همه مذاكرات و گفتگوهاي تصميم سازي و تصميم گيري هستم تا به حال نديده ام كه كسي بگويد براي حل قضيه بايد با آمريكا رابطه برقرار كنيم. مطالبي كه جسته و گريخته در رسانه ها گفته مي شود خلاف واقع است.
اما دراينكه بايد با اعضايي از شوراي حكام كه با ما رابطه دارند كار كنيم و اينكه بايد از تمام ظرفيتها براي رفع ابهامات استفاده كنيم هيچ ترديد و اختلافي وجود ندارد.

همچنين بر سراستفاده ايران ازكليه حقوق خود اجماع كامل وجود دارد و در كنار اينها رفع تهديدات امنيت ملي نيز جز سياستهاي تصميم گيرندگان است. تصميم گيران اجماع دارند كه نبايد بي دليل تنش و درگيري و تقابل با دنيا بوجود آيد و در همه سطوح همين محورها دنبال مي شود اما به هر حال نمي توان منكر تاثيرگذاري برخي مسائل سياسي داخلي بر مسائل سياست خارجي شد و اين واقعيتي است كه درهمه كشورهاي دنيا وجود دارد، البته شايد اين مساله درايران درحداقل ممكن باشد. به هرحال احزاب و گروهها براي قدرت تلاش مي كنند همه مي خواهند درمجلس اكثريت داشته باشند يا دولت را بدست بگيرند، خيلي ها علاقه دارند رييس جمهور شوند و اين بسيارطبيعي است و شايد بتوان گفت پديده مثبتي است ونبايد ناراحت كننده يا نگران كننده باشد. من معتقدم اكثريت قريب به اتفاق جريانها دلسوز هستند و اگر از پروسه روند كارشناسي هسته اي انتقاد مي شود براي منافع كشور است ومذاكره كنندگان هسته اي هم بايد آن را با جان و دل بخرند و نبايد تاثير منفي در روحيه آنها داشته باشد.

خبرنگار: برگرديم بر روابط فني ايران و آژانس، مسئولان سازمان انرژي اتمي ايران چندين ماه پيش اعلام كردند كه فهرستي از حدود 200 مورد از تجهيزات مورد نياز براي ادامه روند تحقيقات و پروژه ها و فعاليتهاي صلح آميز هسته اي از جمله تجهيزات و موادي براي كاربري هاي پزشكي، داروسازي و كشاورزي را به آژانس داده اند تا در تسهيل دستيابي ايران به آنها به وظيفه خود اقدام كند.

موسويان : ببينيد، اولين وظيفه آژانس اطمينان از صلح آميز بودن فعاليت كشورهاست، درپي حصول اطمينان آژانس خود را موظف مي داند كشورهاي عضو را با ارايه آموزش، اعزام كارشناس و كمك مالي درتامين فناوري صلح آميز ياري دهد و كشورهاي داراي تكنولوژي را به همكاري با كشورهاي فاقد آن تشويق كند.

آژانس به ايران مي گويد هنوز وظيفه اولش را به انجام نرسانده است و بايد ابتدا از صلح آميز بودن فعاليتهاي هسته اي ايران بطور كامل اطمينان حاصل كند. درمورد فهرست تجهيزات مورد درخواست نيز نظر آژانس مثبت است و كشورهاي اروپايي را نيز به اين كار تشويق مي كند اما تا بخش سياسي مساله حل نشود اقدام جدي ازطرف كشورهاي داراي تكنولوژي صورت نخواهد گرفت و آژانس نمي تواند يك عضو را ملزم به كمك نمايد.

خبرنگار : آيا اقدام مشخصي از سوي آژانس در اين زمينه صورت گرفته است؟

موسويان: آژانس به وظايف خود عمل مي كند. آژانس تاكنون در حد توانايي خود در زمينه هايي كه نياز به همكاري و همراهي داشته ايم به ما كمك كرده است. تا سال 2003 ايران هفتمين كشوري بوده كه از بيشترين كمكهاي آژانس برخوردار شده است يعني از نظر دريافت كمك از آژانس در سطح 10 كشور اول جهان بوده ايم.

خبرنگار: روسيه همواره از همكاري هسته اي خود با جمهوري اسلامي ايران دفاع كرده است و در حقيقت اظهارنظرها و موضع گيريهاي مقامات روسيه در دفاع از همكاريها خلاصه شده است و ما هيچگاه نديديم كه روسيه از حق ايران در دستيابي  به دانش هسته اي دفاع كند و اخبار زيادي هم از مذاكرات ايران و روسيه براي بستن پرونده شنيده نمي شود . روابط و مذاكرات ما با روسيه در مورد اين پرونده در چه حدي است؟

موسويان : مذاكراتمان با روسها خيلي فعال است به تازگي دبيرشوراي عالي امنيت ملي و روسيه در تهران بحث مفصلي با دكتر روحاني در مورد مسائل هسته اي داشت و او هم قول داد كه نقطه نظرات ما را با مقامات كشورهاي اروپايي در ميان بگذارد. به هر حال ما با روسها بطور فعال در تماسيم چه درسطوح بالا و چه درسطح معاون وزارت خارجه و گفتگوهاي كارشناسي.

خبرنگار: اين مذاكرات آيا اقدام عملي را از جانب روسيه در پي داشته است؟

موسويان: به هرحال تا به حال همكاريهايمان با روسيه تحت تاثير اين مسائل و جنجالهاي موجود قرار نگرفته است و اين همكاريها درجريان است. اين نشان مي دهد كه گفتگوها با روسيه موفق بوده است .

خبرنگار: روسيه به هر حال جز كشورهاي داراي تكنولوژي هسته اي محسوب شده و احتمالا براي اضافه نشدن رقيب مانند اروپا هيچگاه نمي خواهد ما به جرگه كشورهاي داراي چرخه سوخت بپيونديم درست است؟

موسويان: اين را تا به حال درمذاكرات به ما نگفته اند.

خبرنگار: رودربايستي داشته اند يا اينكه واقعا نمي خواهند؟ با حل اختلافات ايران و آژانس و بالا گرفتن بحث سياسي ايران و غرب بر سر چرخه سوخت چه موضعي خواهند گرفت؟

موسويان : به هر حال فعلا به ما نگفته اند كه با چرخه سوخت ايران مخالفند، آنها تاكنون ما را براي امضا وتصويب پروتكل و همكاري كامل با آژانس تشويق كرده اند.

خبرنگار: همكاري چين با ايران در پرونده هسته اي چطور بوده است؟

موسويان: ما با چين در بخش هسته اي همكاري عمده و چشمگيري نداريم.

خبرنگار: اين سوال همواره پرسيده مي شود اما هنوز پاسخ خاصي نگرفته است. آيا ايران تصميم ندارد همكاري هاي اقتصادي خود را با كشورهايي كه در پرونده هسته اي با ايران خصومت مي ورزند يا بهانه گيري مي كنند مورد تجديد نظر قرار دهد تا عامل بازدارنده اي  درموضع گيري آنها باشد؟

موسويان: ببينيد، در اينكه مواضع منفي كشورهاي عضو شوراي حكام در روابط دوجانبه اثر منفي مي گذارد ترديدي نيست اما ما به دنبال تيره شدن يا كاهش روز به روز روابط با اين كشورها نيستيم، بلكه مي خواهيم درقالب همين گفتگوها مواضع كشور را در بخش هسته اي برايشان روشن كنيم تا اينكه مواضع احتمالي منفي آنها تاثيري بر روابط دوجانبه نگذارد.

خبرنگار : سپاسگزارم .