گسترش بافتهای فرسوده در کرج و خواب غفلت مسئولان شهر

به گزارش خبرنگار مهر در کرج، روند پرشتاب توسعه اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهر کرج که به شکلی ناهمخوان با ظرفیت ها و نیازهای روز شهر و ساکنین آن صورت گرفته است و با پیامدهایی چون تمرکز امکانات و خدمات شهری در مراکز جدید و در نتیجه گسترش فزاینده بافتهای فرسوده در درون شهر همراه بوده است.

نتیجه چنین روندی، پیدایش حجم گسترده بافتهای فرسوده به ویژه در محدوده مرکزی کرج امروز است که از لحاظ بصری و پیامدهای فرهنگی و اجتماعی آن، ناهنجاریهای بسیاری را برای کلیه شهروندان و به خصوص ساکنین این بافتها ایجاد کرده است.

توزیع ناعادلانه سرانه ها و خدمات شهری و سوق دادن توسعه شهری به سوی مراکز جدید، بی علاقگی سرمایه گذاران بخش های اقتصادی و مسکن به سرمایه گذاری در بافتهای فرسوده و در نتیجه از رونق افتادن اقتصادی این مناطق و دامن زدن به گسترش فقر اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در این بافتها انجامیده است.

علاوه بر این باید در نظر داشت که وجود املاک با قدمت زیاد، رواج ساخت و سازهای فاقد استاندارد، تراکم بالای جمعیت و وجود معابر باریک و تو در تو، امکان دسترسی و کمک رسانی به این مناطق در صورت بروز بلایای طبیعی و غیرمترقبه را دشوار خواهد ساخت.

بنابراین توجه به احتمال وقوع زلزله و اهمیت پیشگیری از عواقب هولناک و کاهش خسارات ناشی از آن به همراه دیگر موارد ذکر شده، معضل بافتهای فرسوده شهر کرج را به یک تهدید جدی تبدیل کرده و لزوم اجماع همگانی در جهت برنامه ریزی برای نوسازی هرچه سریعتر این مناطق و بازگرداندن آنها به چرخه توسعه شهری با اتکا بر ظرفیتها و قابلیتهای موجود در این بافتها را آشکار می سازد.

بی رغبتی سرمایه گذاران اقتصادی برای فعالیت در بافتهای فرسوده

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری صبا در گفتگو با خبرنگار مهر در کرج اظهار داشت: با توجه به محدودیت امکانات بخش عمومی و دولتی برای نوسازی کلیه بافتهای فرسوده شهر کرج، علاوه بر تشویق مردم برای مشارکت در این امر باید از ظرفیتهای بخش خصوصی و سرمایه گذاران بهره جست.

علی عامری با بیان اینکه اعتماد عمومی ساکنان بافت های فرسوده، عنصر اساسی و تعیین کننده برای عملی شدن نوسازی بافتهای فرسوده است و در صورت فقدان آن، روند نوسازی یا اساسا آغاز نمی شود یا در صورت آغاز به سرانجام نرسیده و عقیم خواهد ماند، بی رغبتی سرمایه گذاران اقتصادی برای حضور در بافتهای فرسوده را نبود همین اعتماد مردمی دانست.

وی افزود: همچنین استفاده از قوه قهریه و توسل به ابزارهای قانونی نیز فقط به صورت مقطعی و محدود قابل اجراست و شیوه مناسبی برای اقدامات نوسازی در گستره وسیع بافتهای فرسوده در دراز مدت نخواهد بود.

عامری خاطرنشان کرد: تمامی این موارد نشان می دهد که با وجود مشکلات و معضلات بسیاری که بر سر راه تملک املاک فرسوده قرار دارند، فقدان اعتماد عمومی، یگانه چالش اساسی در این راستاست.

گسترش بافتهای فرسوده زمینه ساز جرم است

فرمانده نیروی انتظامی استان تهران در گفتگو با خبرنگار مهر، گسترش بافتهای فرسوده را زمینه ساز جرم دانست و گفت: معضل بافتهای با وسعت رو به افزایش و خطرات و عوارضی که در پی دارد از مهمترین مشکلات کلانشهر کرج است و نوسازی چنین بافتهایی به منظور پیشگیری از خسارات هولناک زلزله، گسترش فقر اقتصادی و فرهنگی و نیز بهبود سطح زندگی مردم، در اولویت وظایف شهرداریها و دولت قرار دارد.

سردار علیرضا اکبرشاهی با بیان اینکه اتخاذ رویکردهای مقطعی و فاقد پیشینه مطالعاتی قوی در بافتهای فرسوده، علاوه بر آنکه بر پیکره نوسازی و زندگی ساکنین این مناطق آسیب می رساند، کاری دشوار، زمان بر و مستلزم هزینه های کلان است.

وی افزود: فرهنگسازی و توجه به نیازها و حقوق مردم باید در راس سیاستهای محوری نوسازی بافتهای فرسوده کلانشهر کرج قرار گیرد تا نویدبخش تحقق اهداف میان مدت و بلند مدت مدیریت کلانشهری باشد.

اکبرشاهی در ادامه خاطرنشان کرد: وجود کوچه های تو در تو و تنگ و باریک در خط چهار حصار، این منطقه را به مکانی امن برای افراد ناهنجار و قانون گریز تبدیل کرده بود که با هوشیاری پلیس و همکاری مردم، بخش قابل توجهی از منطقه پاکسازی شد.

وی بیان داشت: نوسازی بافت های فرسوده با تولد جدید این مناطق همراه است و در شهرهای جدید خبری از کوچه های تنگ و باریک، زمینهای بلااستفاده و خانه های متروک، فقر شدید مالی، زاغه نشینی و محرومیت نیست و جای خود را به امکانات رفاهی، خدماتی وشهری می دهند که این موضوع بر کاهش آمار جرم و قانون گریزی تاثیر بسزایی خواهد داشت.

نوسازی در سایه مشارکت مردمی و مدیریت دولتی

نماینده مردم کرج در مجلس نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در کرج اظهار داشت: بافت های فرسوده به مدیریت دولتی و مشارکت مردمی نیاز دارند، زیرا هزینه نوسازی هر هکتار بافت فرسوده 10 میلیارد تومان تخمین زده می شود که با احتساب 700 هکتار بافت فرسوده کلانشهر کرج متوجه خواهیم شد باز کردن این گره نامیمون از طناب زندگی شهری بدون حضور دولت میسر نیست.

فاطمه آجرلو به تشریح نگرانی های شهروندان در این خصوص پرداخت و گفت: بدیهی است با شرایط امروز بازار مسکن و دغدغه اغلب خانواده های ایرانی برای تهیه آن، تصور از دست دادن سرپناه واکنشی تدافعی را در مردم ایجاد خواهد کرد و در صورت گسترش چنین دیدگاهی، اغلب طرح ها در همان مراحل آغازین و به دلیل فراهم نشدن زمینه های نوسازی به بن بست خواهند رسید.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: متاسفانه عملکرد گذشته برخی دستگاه های اجرایی نیز مروج این نگاه در بین مردم بوده است که منافع عمرانی شهری متوجه متولیان آنها و تمامی صدمات و ضرر و زیان ها گریبانگیر مردم ساکن در محدوده طرح هاست که کنار زدن این نگاه به فرهنگ سازی و جلب اعتماد عمومی نیاز دارد.

آجرلو نوسازی بافتهای فرسوده را از اهم دغدغه های دولت و مجلس دانست و با اشاره به تشکیل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در وزارت مسکن و شهرسازی بیان کرد: تمام اعتبارات دولت در بخش بافتهای فرسوده از طریق این شرکت و زیرمجموعه های وابسته به آن به شهرهای دارای بافت فرسوده تزریق می شود که در صورت همکاری شهرداری و شورای شهر، می توان 100 در صد اعتبارات را از مجاری قانونی جذب کرد و کرج را از رخت فرسوده ای که به تن کرده است، رهایی داد.

بافتهای فرسوده؛ بر هم زننده ریخت فرهنگی شهرها

عضو شورای اسلامی شهرکرج اظهار داشت: بافتهای فرسوده با ناهنجاریها و مشکلاتی که در پی دارد، امروز ریخت فرهنگی کلانشهر کرج را بر هم زده است.

حجت الاسلام عبدالله پورمظاهری در گفتگو با خبرنگار مهر در کرج، از آمادگی شورای شهر برای تعامل با دولت برای نوسازی 700 هکتار بافت فرسوده این کلانشهر خبر داد و افزود: طرح تفصیلی شهر کرج مراحل نهایی خود را پشت سر می گذارد و بعد از قطعی شدن آن، برنامه های خوبی برای بافتهای فرسوده داریم.

رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر کرج ادامه داد: بافتهای فرسوده علاوه بر هزینه های مادی و خسارتهایی که برای جامعه به دنبال دارد، روح و روان شهروندان را نیز خدشه دار می سازد و آنان را نسبت به افقهای روشن زندگی نا امید می کند.

پورمظاهری، شورای سوم در کرج را پیگیر نوسازی بافتهای فرسوده کلانشهر کرج دانست و اطمینان داد: مصوباتی که موضوع آن با تشویق مردم و سرمایه گذاران برای حضور در بافتهای فرسوده و نوسازی و مقاوم سازی آنها در ارتباط باشد در صحن علنی شورای شهر از رای بالایی برخوردار خواهد بود. 

شهرداری تخفیف 50 درصدی عوارض را اعمال نمی کند 

یک شهروند ساکن در منطقه 10 شهرداری کرج نیز در این خصوص با بیان اینکه قوانین موجود در حوزه نوسازی بافتهای فرسوده ناقص است و به بازنگری نیاز دارد، اظهار داشت: شهرداری تفسیر خودش را دارد و اعمال تخفیف 50 درصدی عوارض شهرسازی را منوط به تصویب شورای شهر کرج می داند.

وی افزود: بروکراسی اداری موجود در شهرداریها، شهروندان را خسته می کند و آنان ترجیح می دهند به جای فرسوده شدن جسمشان در راه شهرداری در خانه های فرسوده زندگی کنند.

این شهروند کرجی خاطرنشان کرد: مردم در صورتی برای نوسازی بافتهای فرسوده تمایل نشان می دهند که وعده ها توخالی نباشد و به سردرگمی شهروندان ختم نشود. 

نوسازی بافتهای فرسوده از بار ترافیک شهرها می کاهد

مدیرعامل سازمان قطارشهری کرج و حومه اظهار داشت: بازگشایی معابر و عریض شدن کوچه ها و خیابانها در پی نوسازی بافتهای فرسوده، امکان دسترسی به مراکز اصلی و فرعی شهر را تسهیل می کند و مسلما از بار ترافیکهای سنگین درون شهری خواهد کاست.

نادررضا نوری در گفتگو با خبرنگار مهر در کرج با بیان اینکه زندگی در بافتهای فرسوده با کمترین سرانه های خدماتی، بهداشتی، ورزشی و رفاهی برای ساکنان امری آزار دهنده و سخت است‌، اظهار امیدواری کرد: با حرکت به سمت نوسازی بافت های فرسوده و حذف سکونتگاه های غیر رسمی از بار رنج و عذاب شهروندان و قشر محروم جامعه بکاهیم.

وی از بافت فرسوده به عنوان نماد مشکلات زندگی در شرایط سخت و طاقت فرسا یاد کرد و ادامه داد: کوچه های تنگ و باریک و توسعه ناموزون شهری، حاشیه امنی برای خلافکاران در بافتهای فرسوده شهری ایجاد کرده است که با آغاز نوسازی بافتهای فرسوده شهری این حباب برای همیشه در ذهن افراد ناهنجار خواهد ترکید. 

مسئولان در مسیر منافع شهروندان حرکت کنند

مدیرکل شهرسازی استان تهران اظهار داشت: مسئولان در مسیر منافع شهروندان حرکت کنند و از هرگونه سهل انگاری در زمینه نوسازی بافتهای فرسوده پرهیز کنند.

ابوالفضل مشکینی در گفتگو با خبرنگار مهر در کرج، خاطرنشان کرد: دولت وامهای مناسبی را جهت نوسازی بافتهای فرسوده شهری اختصاص داده است که در کنار همکاری شهرداری و شورای شهر در خصوص اعمال تخفیف 50 در صدی عوارض شهرداری، مشوق مناسبی جهت جلب اعتماد شهروندان محسوب می شود.

مدیرکل شهرسازی استان تهران نماینده قانونی در بحث نوسازی، بهسازی و مقاوم سازی بافتهای فرسوده شهرستان کرج را تنها شرکت عمران و مسکن سازان دانست و تاکید کرد: اگر کسی تصور می کند بدون مشارکت و مدیریت دولت می توان 700 هکتار بافت فرسوده کرج را نوسازی کرد، در توهم به سر می برد و این مسئله در بلندمدت آشکار می شود.

مشکینی با اشاره به اینکه کسی نمی تواند با دور زدن نماینده قانون از تسهیلات دولتی برای نوسازی بافتهای فرسوده کرج استفاده کند، از زنجیره های دیگر این حلقه خواست تا باب مذاکره را با نماینده دولت باز کنند تا مشخص شود از کدام راه زودتر به مقصد اصلی که حذف بافت فرسوده از معادلات شهری است، خواهند رسید.

این مسئول در وزارت مسکن و شهرسازی از واگذاری اراضی خط چهار حصار در آینده ای نزدیک خبر داد و خاطرنشان کرد: وضعیت آشفته این منطقه باید ساماندهی شود و مردم از دولت توقع دارند. مشاهده فقر مالی و عدم برخورداری از کمترین سرانه های خدماتی، ساکنین خط چهار حصار را به ستوه آورده است و امیدواریم نماینده دولت با اعمال مدیریت صحیح به وضعیت موجود سامان بخشد. 

نوسازی هر هکتار بافت فرسوده با هزینه 10 میلیارد تومانی

مدیرعامل شرکت عمران و مسکن سازان شهرستان کرج با بیان اینکه نوسازی هر هکتار بافت فرسوده حداقل به 10 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، مدیریت دولتی در کنار مشارکت شهروندان را تنها گزینه مناسب جهت انجام این امر خطیر دانست.

موسوی در گفتگو با خبرنگار مهر در کرج افزود: گام اول در این راستا، شناخت جایگاه تملک در فرآیند نوسازی بافتهای فرسوده، بررسی سیاستها و روشهای اجرایی آن در گذشته و ارزیابی پیامدهای آن و سپس ارائه راهکارهایی در جهت رفع مشکلات موجود و رسیدن به چشم اندازهای روشن قابل قبول این شرکت است.

مدیر مجری دولتی نوسازی بافتهای فرسوده شهرستان کرج با بیان اینکه در حال حاضر در سطح کشور 112 هزار هکتار بافت فرسوده وجود دارد که سهم کرج 720 هکتار است، یادآور شد: شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران به دنبال احیاء و بهسازی بافت فرسوده و ناکارآمد است زیرا اعتقاد داریم این مناطق علاوه بر اینکه بستری برای ناهنجاری‌های اجتماعی به حساب می‌آیند در برابر حوادث غیرمترقبه ناپایدار بوده و در مواقع حادثه خسارت‌های زیادی به بار می‌آورد.

وی اظهار داشت: اما نباید این نکته را فراموش کرد که این مناطق از آن جهت که در محدوده شهری هستند، دارای ظرفیت‌های مناسبی بوده و با مدیریتی که می‌توان در زمینه زمین‌ها به خرج داد، دارای ارزش افزوده بالایی هستند بنابراین مردم باید از اهمیت این قبیل مناطق آگاه شده و بدانند که اجرای طرح‌های نوسازی، جذب سرمایه را به دنبال دارد.

مدیرعامل شرکت عمران و مسکن سازان شهرستان کرج با خطرناک خواندن هرگونه سنگ اندازی در مسیر نوسازی بافتهای فرسوده، ‌از تمام طرفین این موضوع خواست به درستی به تمام تعهدات قانونی خویش عمل کنند تا تلاشهای صورت گرفته بی حاصل نماند.

پرداخت وام 14 میلیون تومانی در طرح نوسازی بافت‌های فرسوده

وزارت مسکن و شهرسازی در اجرای طرح‌های نوسازی و افزایش ایمنی بافت‌های فرسوده در 172 شهر به ازای نوسازی هر واحد مسکونی 14 میلیون تومان وام یارانه‌دار پرداخت می‌کند.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری، از شناسایی 43 هزار هکتار بافت فرسوده در 172 شهر کشور خبر داد و گفت: وزارت مسکن متقاضیان واجد شرایط این تسهیلات را به بانک‌های عامل معرفی می‌کند.

محمد آیینی با بیان اینکه وزارت مسکن با شش بانک مسکن، ملی، تجارت، ملت، صادرات و رفاه کارگران در این زمینه تفاهمنامه‌ منعقد کرده است، گفت: این بانک‌ها ارائه تسهیلات بانکی برای نوسازی در بافتهای فرسوده را به شعب خود در استان‌ها ابلاغ کرده‌اند و در این زمینه نگرانی وجود ندارد.

آئینی گفت: دولت اجازه دارد تا 50 درصد و در بافت‌های فرسوده تا 60 درصد سود تسهیلات اعطایی به سازندگان غیردولتی (خصوصی، تعاونی و موسسه‌ها و نهادهای عمومی غیردولتی) واحدهای مسکونی اجاره‌ای را متناسب با سطح زیربنا، تامین و پرداخت کند.

وی با اشاره به تسهیلات حمایت از نوسازی بافت‌های فرسوده در تبصره 6 قانون بودجه سال 86 گفت: بیشتر این تسهیلات در جهت حمایت از کسانی است که قصد نوسازی واحد مسکونی یا تجاری خود را در بافت‌های فرسوده دارند.

آئینی تاکید کرد: وزارت مسکن و شهرسازی نیز موظف است تا 35 درصد از منابع درآمدی خود را به مبلغ 200 میلیارد ریال به صورت کمک یارانه سود بانکی یا وجوه اداره شده از طریق بانک‌های عامل در زمینه‌های تشویق سازندگان واحدهای استیجاری و سایر سازندگان و کمک به ساخت مسکن گروه‌های کم درآمد در بافت‌های فرسوده هزینه کند.

وی خاطرنشان کرد: برای تشویق سازندگان واحدهای مسکونی در بافت‌های فرسوده شهری و سکونتگاه‌های غیررسمی قرار است شهرداری و شورای شهر نیز حداقل 50 درصد هزینه پروانه و تراکم پایه و مازاد را متناسب با میزان تجمیع واحدهای مسکونی پراکنده و کوچک، کاهش دهند.

وی همچنین افزود: شورای عالی شهرسازی و معماری ایران موظف است در این بافت‌ها، تراکم پایه را حداقل 60 درصد افزایش دهد. 

آئینی یادآور شد: وزارت کشور از طریق شهرداری و وزارت مسکن و شهرسازی اجازه دارد امسال حداکثر 445 میلیارد تومان از طریق فاینانس برای نوسازی بافت‌های فرسوده شهری تامین کند.

دفاتر خدمات نوسازی محلات، حلقه مفقوده نوسازی بافت‌های فرسوده

این مسئول همچنین دولت، شهرداری، سیستم بانکی و مردم را چهار حلقه نوسازی و بهسازی بافت‌‌های فرسوده برشمرد و بیان داشت: دفاتر خدمات نوسازی محلات، هم اکنون حلقه مفقوده نوسازی بافت‌های فرسوده محسوب می‌شوند و این دفاتر در صورت تاسیس به همت بخش خصوصی و تعاونی در محلات می‌توانند به عنوان یک مدعی رسمی از سوی مردم، پیگیر نوسازی بافت فرسوده محلات در شهرها باشند.

وی خاطرنشان کرد: وزارت مسکن نیز مجاز است به میزان 600 میلیارد تومان و شهرداری‌ها نیز میزان 500 میلیارد تومان اوراق مشارکت منتشر و برای اجرای طرح ‌های نوسازی در بافت‌های فرسوده هزینه کنند.

بر اساس قانون بودجه، برای مرمت بناهای با ارزش معماری و فرهنگی پرداخت وام تا سقف 10 میلیون تومان نیز در نظر گرفته شده بود که با چهار میلیون تومان افزایش به 14 میلیون تومان رسیده است.

.....................................................

عکس و گزارش: مرتضی اکبری