دکتر محمد کریم شهرزاد عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص معیارهای ذکر شده برنامه پنجم توسعه اظهار داشت: اصولا برنامه پنجم توسعه با توجه به آسیب شناسی برنامه چهارم توسعه و با محوریت سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب طراحی می شود.
لزوم آسیب شناسی برنامه های قبلی و جلوگیری ازتکرار آن در برنامه پنجم
وی افزود: نکته مهم در این خصوص این است که ما نقاط قوت و ضعف برنامه چهارم را که پشت سر گذاشتیم شناسایی و عواملی که باعث شده که به بخشی از اهداف برنامه نرسیم تجزیه و تحلیل علمی آماری و میدانی کنیم و از تکرار این عوامل در برنامه پنجم خودداری شود.
شهرزاد ادامه داد : به عنوان مثال در برنامه چهارم در خصوص میزان اعتبارات پژوهشی از درآمد ناخالص یا در بخش سلامت سهم مردم و دولت از درمان یا شاخص های دیگری به سطح مورد نظر نرسیدیم این موارد را باید شناسایی کنیم و نباید این کمبودها در برنامه پنجم تکرار شود.
رهبری راهکارها را مشخص فرموده اند
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: در برنامه پنجم توسعه اتفاق مهمی که در سیاست گذاری ها افتاده این است که رهبر معظم انقلاب در ابلاغ سیاست های برنامه پنجم بسیاری از شاخص ها را به صورت کمیت مشخص قابل اندازه گیری ذکر کرده اند و این مسئله دستگاه های اجرایی را به سمت ارائه راه حل های میدانی و عملی سوق می دهد و همچنین با شفاف سازی در برنامه پنجم دستگاه های نظارتی را هدایت می شوند که با استدلال قوی نظارت خود را اعمال کنند.
لزوم اجماع پتانسیل های کارشناسی برای برنامه پنجم
وی بر لزوم هماهنگی و اجماع مجموعه پتانیسل های کارشناسی، تخصصی و علمی برای اظهار نظر در خصوص برنامه پنجم در مجموعه حاکمیت تاکید کرد و گفت: بخش‌های مختلفی در کشور در این زمینه صاحب نظر هستند مانند دانشگاه ها، نخبگان، اقتصاد دانان، مراکز پژوهشی در قوای سه گانه و همچنین مدیران قبلی که سابقه تجربی در دوره های مختلف حاکمیت دارند.
شهرزاد ادامه داد: برای اینکه این پتانسیل ها در یک مسیر حرکت کنند و یک خروجی موفق داشته باشد و انرژی یکدیگر را مستهلک نکنند، بایستی در روند رسیدگی به برنامه سیستمی طراحی شود که ما مجموعه این نگاه ها را در کنار هم داشته باشیم.
نماینده اصفهان همچنین حضور اتاق تعاون، اتاق بازرگانی، مرکز مطالعات استراتژیک، مرکز پژوهش های مجلس و دستگاه های متعدد دیگری که در دانشگاه ها و ... هستند را برای اعمال نظر در خصوص برنامه پنجم ضروری دانست و گفت: باید با فرصت دادن به این نهادها مجموعه توان کشور در خصوص ارائه نظرات کارشناسی برای برنامه پنجم توسعه به کار گرفته شود.
از تجربیات دیگر کشورها در تنظیم برنامه استفاده شود
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس استفاده از تجربیات سایر کشورها در جهت بودجه عملیاتی و سیستم هایی که آنها به کار گرفته اند برای کوتاه شدن زمان اتمام پروژه ها و بالا بردن بهره وری و تبدیل این تجربه ها به تجارب بومی و منطقه ای هماهنگ با شرایط کشور را از دیگر مواردی دانست که باید از آنها در تنظیم برنامه استفاده شود.
در تنظیم برنامه خود بزرگ بین و منفعل نباشیم
شهرزاد ادامه داد: در برنامه پنجم توسعه نباید حالت خود بزرگ بینی و انفعال داشته باشیم بلکه باید واقعیات موجود را در نظر داشته باشیم و ببنیم اعتبارات و امکانات کشور به چه میزان و در چه حدی است و شرایط چگونه است و با یک نگاه واقع بینانه اعداد و ارقام را از نظر نرخ رشد و نرخ بهره وری یا ضریب جینی و دیگر مسائل را که در نظر می گیریم قابل وصول هستند.
نماینده اصفهان در خانه ملت تصریح کرد: صرف اینکه ما ارقام و اعدادی را ذکر کنیم که در جریان برنامه خود نیز به آن اعتقاد نداشته باشیم و مجبور باشیم در جریان بررسی آن مرتب اصلاحیه بدهیم درست نیست زیرا برنامه ای که مبتلا به اصلاحیه شود هویت و خاصیت خود را از دست می دهد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس همچنین مشارکت مردم و استفاده از توانایی، استعدادها و پتانسیل مردمی در جهت تنظیم برنامه را سودمند دانست و عنوان داشت: ما باید راه های میان بری را پیدا کنیم و با استفاده از این استعدادها در جهت پیشرفت کشور از جمله برنامه پنجم اقدام کنیم.
به مسئله تحریم ها در برنامه پنجم توجه خاص شود
وی به مسئله تحریم ها و درگیری هایی که نظام سلطه با جمهوری اسلامی ایران دارد اشاره کرد و گفت: واجب است که در برنامه پنجم توسعه راهکارها و تدابیری در این خصوص اندیشیده شود و به عنوان یک واقعیت به آن نگریسته شود و با طراحی سناریوهای مختلف در برنامه از فشارهای خارجی کمترین آسیب را ببینیم.
نظام بودجه ریزی اشکالات عظیمی دارد
شهرزاد در ادامه گفت: در کنار برنامه پنجم توسعه طراحی یک نظام بودجه ریزی عملیاتی در راه رسیدن به اهداف برنامه بسیار مهم است چرا که نظام بودجه ریزی فعلی کشور اشکالات عظیمی دارد که باعث هدر رفت امکانات، ظرفیت ها و منابع می شود و قدرت بهره وری ما را پایین می آورد.
نماینده اصفهان در خانه ملت با اشاره به بودجه سال 89 اظهار داشت: این بودجه در تاریخ 28/2/89 ابلاغ شد و ما تا پایان سال به آن اصلاحیه های مختلفی می زنیم و این در حالیست که بسیاری از پروژه های عمرانی سالهای طولانی به صورت غیر فعال رها شده اند و به ثمر نرسیده اند و مجددا به پروژه های جدید دست می زنیم که این عوامل باعث از بین رفتن امکانات و منابع کشور خواهد شد بنابراین شناسایی استعدادهای مختلف، آمایش سرزمینی به صورت ملی و منطقه ای لازم است در غیر این صورت قادر نخواهیم بود برنامه 5 ساله واقعی طراحی کنیم.
برنامه ریزان نگاه ملی داشته باشند
وی داشتن نگاه ملی به امکانات و منابع کشور را مهم دانست و گفت: متاسفانه ما در مجلس بسیار می بینیم که خود ما نمایندگان دچار یک نگاه و تعصب های منطقه ای می شویم که این باعث می شود که بخشی از امکانات کشور هدر برود باید در برنامه 5 ساله مکانیزم هایی طراحی شود که هر چه بیشتر نگاه برنامه ریزان یک نگاه "ملی" باشد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس عنوان داشت: خوشبختانه رهبر معظم انقلاب شاخص های متعددی مانند بهره وری، اعتبارات پژوهشی، نرخ رشد و عوامل دیگر را به صورت کمیت اعلام فرمودند. چیزی که مهم است این است که اینها به صورت هدف تلقی گردد و پذیرفته نیست که دستگاه اجرایی در مقابل عددها حالت مایوسانه داشته باشند و آنها را غیر قابل دسترس بدانند بلکه اینها اهدافی است که طراحی شده و مجلس و دولت باید تلاش کنند که به این اهداف برسیم چرا که این امکانات در کشور وجود دارد.
نماینده اصفهان ادامه داد: با توجه به برنامه ریزی ها در برنامه های قبل، در بخش های دفاعی ما رشد قابل توجهی داشته ایم اما در بخش هایی مانند راه آهن، شبکه های آبیاری، کشاورزی و اقتصادی رشد چندانی نداشته ایم باید در برنامه پنجم این عوامل باید آسیب شناسی شود.
تمرکز زدایی و حرکت به سمت سیستم فدرالی در برنامه پنجم ضروری است
شهرزاد با اشاره به لزوم بحث تمرکز زدایی و گسترش امکانات و منابع در سایر استانهای کشور در برنامه پنجم، تصریح کرد: باید به صورت تدریجی به سمت سیستم فدرالی پیش برویم و برنامه پنجم باید در مسیر تمرکز زدایی حرکت کند و به استانها بر حسب پتانسیل و ظرفیتشان اختیارات کافی داده شود و در واقع زمانی می توانیم ادعای داشتن یک اقتصاد سالم را داشته باشیم که مهاجرت معکوس در کشور شروع شود.اگر با پیشرفت استانها و شهرهای کوچک مهاجرت از تهران به سمت استانها و از استانها به سمت شهرهای کوچک صورت بگیرد این شاخصی است که نشان دهنده یک اقتصاد سالم است.
وی گفت: به هیچ وجه افزایش نرخ شهرنشینی برای ما افتخار نیست و نباید برنامه ریزی ها به سمتی باشد که باعث از بین رفتن شهرهای کوچک و روستاها و بزرگ شدن شهرهای بزرگ شود و در واقع این گرفتاریها، رشد بیکاری و جرایم، حاشیه نشینی و مهاجرتی را که امروز در تهران شاهد آن هستیم حاصل یک نگاه غلط در توسعه ناپایدار و برنامه ریزی های غیرعادلانه در گذاشته است.
جلوگیری از موازی کاری دستگاه های فرهنگی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس خاطر نشان کرد: مسئله دیگر در برنامه پنجم توسعه این است که مسئولیت های اجرایی در کنار احکامی که صادر می کنیم باید مشخص کنیم از موازی کاری جلوگیری شود دستگاه های متعددی که موازی کاری می کنند و هیچ کدام پاسخگو نیستند باعث از بین رفتن اعتبارات و لوث شدن مسئولیت ها می شود. مثلا دستگاه های متعدد فرهنگی در کشور داریم اما مشاهده می کنیم که وضعیت فرهنگی جامعه به چه شکل است که ملت بعد از 30 سال مجبورند که در خصوص مسئله حجاب و عفاف راهپیمایی انجام دهند.
وی افزود: توجه به کوچک سازی دولت و پاسخ گویی دستگاه ها و مسئول مشخص برای هدف و برنامه مشخص مهم است که این امر باید در برنامه پنجم لحاظ گردد.
نماینده اصفهان به تعدد وزارتخانه ها و دستگاه ها در بدنه دولت انتقاد کرد و گفت: این امر مانع از تحقق اهداف و برنامه ها می شود و باید بر کوچک سازی دولت و کم شدن وزارتخانه ها و دستگاه ها در برنامه پنجم توجه جدی شود چرا که کشورهایی که درگیر بحران اقتصادی بودند دولت هایشان را کوچک، وزارتخانه ها و دستگاه های خود را کم کردند و اموراتشان را به راحتی پیش بردند اما ما در حالیکه شعار کوچک سازی دولت را سر می دهیم مرتب استان و وزارتخانه اضافه می کنیم که این تناقض ها باید به شکلی در برنامه پنجم حل شود.
واگذاری ها به بخش های شبه دولتی مانع از اجرای اصل 44
وی مسئله دیگر که باید در برنامه پنجم مورد توجه و دقت نظر اساسی قرار گیرد را بسترسازی برای اجرای واقعی اصل 44 قانون اساسی دانست و افزود: عملا در بحث واگذاری ها و کوچک کردن دولت اقدامات خوبی صورت نگرفته است و واگذاری هایی که تا کنون انجام شده بیشتر به بخش های شبه دولتی بوده است و این واگذاری ها واقعی نیست در بحث هدفگذاری اصل 44 منظور این است که بخش تعاون و بخش های خصوصی را فعال کنیم.
شهرزاد گفت: بخش های تعاونی و خصوصی ضروری است که فعالیتشان برجسته و فعال شود و دولت تصدی گری را رها و به کارهای حاکمیتی بپردازد و همچنین در خصوص اصل 44 قانون اساسی باید آسیب شناسی کنیم که در حدود این 2 سال قانون اصل 44 به چه شکل انجام شده چه مشکلات و موانعی بر سر راه اجرای این قانون قرار گرفته که باعث کندی پیشرفت این مسئله شده است و در برنامه پنجم این مشکلات و آسیب ها حذف شوند.
تربیت نیروی انسانی و بازار کار در برنامه پنجم لحاظ شود
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تربیت نیروی انسانی و بازار کار را از دیگر مسائل مهمی دانست که باید در برنامه پنجم به آن توجه شود و در این باره عنوان کرد: آموزش عالی به صورت کمی در بخش های مختلف رشد کرده اما هیچ فرایندی وجود ندارد که ما چه تعداد مهندس و معمار، متالوژیست، طبیب عمومی و متخصص نیاز داریم، توزیع اینها بسیار مهم است چرا که مشاهده می کنیم بسیاری از این متخصصان به کارهای غیر تخصصی و غیر مرتبط به رشته های خود می پردازند، در برنامه پنجم باید مکانیسمی طراحی شود که این مشکلات برطرف شود.
اختصاص اعتبارات بانک ها به افراد محق
شهرزاد فعال شدن بانک ها در جهت تولید و اشتغال و اختصاص اعتبارات به اقشار محق را از دیگر محورهایی عنوان کرد که باید در برنامه گنجانده شود.
وی افزود: اعتبارات بانک ها به دست کسانی افتاده که نه تنها در راه تولید و شکوفایی اقتصادی اقدام نمی کنند بلکه با سوء استفاده از آن در جامعه مشکلات اساسی ایجاد می کنند و لازم است که بانک ها تحرکاتشان به سمت شکوفایی اقتصاد باشد.
مشکلات و موانع تولید ثروت در کشور در برنامه پنجم حل شود
نماینده اصفهان در خانه ملت تصریح کرد: باید دانایی محوری مرکز تولید ثروت باشد چرا که بسیاری از نخبگان و نوآوران ما در چرخه های بروکراسی و دیوان سالاری اسیر شده اند و نمی توانند فکر و خلاقیت خود را به منصه ظهور برسانند و تولید ثروت کنند این مشکل باید در برنامه پنجم حل شود.
شهرزاد ادامه داد : چرا یک نوآور و نابغه ای که اثری را اختراع می کند باید از کانالهای مختلف و سختی از جمله، پروانه و مسائل شهرداری، گمرک، بانک ها و ... عبور کند که با مشاهده این مشکلات و سختی ها از ایده خود صرفنظر می کند و نمی تواند خلاقیت و استعداد و پتانسیل خود را به ثروت تبدیل کند که این امر باعث وارد شدن لطمه و آسیب به کشور می شود و این مشکلات باید در برنامه پنجم حل شود.
برنامه شفاف و آینده نگر باشد
وی با بیان اینکه برنامه پنجم و بودجه باید در یک قالب شفاف، جامع و آینده نگر طراحی شود، عنوان کرد: قوانین ما نباید به شکلی مبهم و تفسیر بردار باشند و به گونه ای نباشد که هر دستگاه به نحوی برداشتی از قوانین داشته باشد. قوانین باید به گونه ای باشد که هر کس آن را بخواند و مطالعه کند بداند هدف چیست در واقع این برنامه باید خلاصه وار و مفید باشد و مسائل عمده و معضلات ملی و منطقه ای و عمومی مردم به صورت مختصر و شفاف در آن ارزیابی شده باشد.
لزوم تشکیل یک دبیرخانه برای اظهار نظر مردمی در خصوص برنامه پنجم
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بر لزوم تشکیل یک دبیرخانه و یک مسیر مشخص برای اظهار نظرات مردم برای بیان دیدگاه هایشان در خصوص برنامه و شکوفایی استعدادهای مردمی تاکید کرد.
نماینده اصفهان از رسانه ملی، رسانه های مکتوب و سایت های اطلاع رسانی خواست تا مردم را با ادبیات مختلف منطقه ای در جریان این برنامه ها قرار دهند تا آنها بتوانند به راحتی در خصوص آن اظهار نظر کنند چرا که یکی از عوامل مهم موفقیت برنامه آگاهی مردم است و اگر نتوانیم آگاهی مردم در این خصوص را جلب کنیم هرگز موفق نخواهیم شد و در واقع در میان مردم بصیرت بالایی وجود دارد که این دیدگاه ها و نظرات در مقایسه با کسانی که خود را کارشناس اقتصادی می دانند قابل مقایسه نیست.
انتقاد از عدم اطلاع رسانی از سوی دولت در خصوص هدفمندی یارانه ها
وی با انتقاد از عدم اطلاع رسانی کافی از سوی دولت در خصوص هدفمند کردن یارانه ها گفت: بدنه دستگاه های اجرایی خود در این خصوص اطلاعات کمی دارند و این یک خطر بزرگی است.
شهرزاد با بیان اینکه صدا و سیما هر چه سریعتر باید یک برنامه روزانه برای آگاهی مردم در خصوص هدفمند کردن یارانه ها در برنامه هایش بگنجاند، گفت: به لحاظ بستر سازی اجتماعی باید مردم را برای اجرای این قانون آماده کنیم. در برنامه پنجم باید زمینه های اجرای قانون هدفمندی یارانه ها فراهم شود چرا که در پایان برنامه پنجم باید شفاف سازی قیمت ها را داشته باشیم و توانمندسازی دهک های پایین انجام شده باشد.
حضور نمایندگان اتاق بازرگانی و صنعت و معدن در جریان بررسی برنامه
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به آیین نامه جدید مجلس گفت: خوشبختانه در این آیین نامه جدید نمایندگانی از اتاق بازرگانی و صنعت و معدن می توانند در جریان بررسی برنامه حضور داشته و نظرات خود را اعلام کنند.
نماینده اصفهان در پایان تصریح کرد: باید برنامه ای طراحی کنیم که به اهداف واقعی و اعداد دست پیدا کنیم و بتوانیم آن را اجرا کنیم. برنامه ای که در پایان به اهداف مورد نظر منتهی نشود و در نیمه راه متوقف شویم، برنامه نیست و در برنامه باید قدرت مدیریت با توجه به شرایط کشور در نظر گرفته شود و برنامه باید حالت انعطاف پذیری داشته باشد و با مسائلی که در طول 5 سال با آن مواجه می شویم مانند بحث تحریم ها که قبلا هم از آن عبور کرده ایم باید به عنوان یک فاکتور مهم و اساسی در نظر گرفته شود و بتوانیم آن را با شرایط برنامه تطبیق دهیم.
نظر شما