به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، دکتر نجفقلی حبیبی در گفتگویی کوتاه درباره طرح احیای آثار ابن‌سینا اشاره کرد و گفت: این طرح، یکی از طرح‌های مهم مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران است که با رویکردی انتقادی و علمی در حال انجام است.
وی افزود: متأسفانه هنوز سی و پنج تا چهل درصد از آثار ابن‌سینا به صورت نسخه خطی باقی مانده‌اند که تاکنون تصحیح و منتشر نشده‌اند. در راستای اجرای این طرح، بیش از چهار سال به گردآوری نسخ خطی آثار این اندیشمند گذشته است و قرار است تمامی آثار ابن‌سینا در سه بخش منتشر می‌شوند. بخش نخست به آثاری اختصاص دارند که تاکنون منتشر نشده‌اند که تعدادی از آنها آماده انتشارند و مراحل چاپ را می‌گذرانند. بخش دوم کتاب‌های متوسط ابن‌سینا هستند که پیش از این نیز منتشر شده‌اند. بخش سوم این مجموعه نیز به آثار مهم ابن‌سینا نظیر شفا اختصاص دارد.
حبیبی که در اسفند و فروردین سال 1388 به منظور شناسایی نسخ موجود از آثار ابن‌سینا در کتابخانه‌های ترکیه به این کشور سفر کرده بود، گفت: نسخ خطی مربوط به آثار ابن‌سینا در بسیاری از کشورها پراکنده‌اند. از مراکز عمده‌ای که این آثار در آنها وجود دارد یکی ترکیه است و دیگری کشورهایی مانند مصر و عراق. البته در ایران هم آثار بسیار خوبی وجود دارند و به لحاظ کمیت بعد از ترکیه ایران دارنده بیشترین آثار از ابن‌سینا است.
وی درباره تجربه سفر اخیرش به ترکیه گفت: یکی از نکات جالب این بود که علی‌رغم آنکه تعداد آدم‌هایی که با نسخ خطی کار می‌کنند اندک است ـ تا آنجا که من دیدم حدود ۱۰نفر ثابت ـ کتابخانه بدون تعطیلی حتی در روزهای تعطیل نیز باز بود و به کار خود ادامه می‌داد. من در این سفر موفق شدم تعدادی از نسخه‌های خطی را شناسایی کرده و به ایران بیاورم، مثل نسخه‌های خطی کارهای ابن‌سینا و برخی فیلسوفان دیگر مانند سهروردی و شهرروزی و ابن‌سهلان ساوی و خونجی.
حبیبی با بیان اینکه مسئولان کتابخانه از تمام نسخ با کیفیت بسیار عالی عکس‌برداری کرده‌اند که در ازای پول آنها را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند، سخنانش را پی گرفت: من حدود ۸هزار ورق سند را که خود حدوداً بین ۴۰تا ۵۰نسخه می‌شود تهیه کردم. نسخه‌های خوبی از شفا در میان‌شان هست که نسخه‌های خوبی هستند، همین‌طور نسخه‌ای از اشارات و چند نسخه از مبدا و معاد. در واقع از کتاب‌های مهم ابن‌سینا هر کدام چند نسخه و تعدادی هم از رسالات کوچک او تهیه کردم.
استاد بازنشسته دانشکده الهیات دانشگاه تهران به دو نسخه با ارزش از شفااشاره کرد که تنها در کتابخانه سلیمانیه وجود دارند و افزود: این دو نسخه هم در قدمت و هم در زیبایی و هم در صحافی بی‌نظیرند. البته درباره تاریخ یکی از آنها شک داریم. در حاشیه کتاب جمله‌ای وجود دارد به این معنی که این کتاب نزد مؤلف قرائت شده و مقابله شده است. امضای ابن‌سینا هم در پای کتاب وجود دارد و تاریخ سوم رجب ۴۲۲را دارد. این تاریخ ۶سال قبل از مرگ ابن‌سینا است و در صورت صحت، اعتبار کتاب را خیلی بالا می‌برد.
وی همچنین از نسخه‌ای از نجات، دست‌نویس شرح‌فصوص ابن‌عربی به خط عبدالرزاق کاشانی و شرح حکمه‌الاشراق قطب‌الدین شیرازی یاد کرد و گفت: کار من هنوز تمام نشده است. دولت ترکیه کار خوبی کرده و تمام نسخه‌های خطی موجود در ترکیه را اسکن و عکس‌برداری کرده و به شکل دیجیتال ذخیره کرده است که در همان کتابخانه سلیمانیه در دسترس است. اما در همین حال این آرشیو کامل نیست و تمام نسخ خطی کتابخانه‌های دیگر در آن موجود نیست.
این پژوهشگر و مصحح نسخ خطی گلایه‌ای را نیز مطرح کرد: ما در مؤسسه پژوهشی از بهمن‌ماه تعدادی نسخه از کتابخانه ملی خواسته‌ایم و آنها هنوز نتوانسته‌اند به ما تحویل دهند. من در مدت ۵روز دو برابر آن تعداد نسخه را از ترکیه به دست آورده‌ام. به هر حال کارمندان بخش نسخ کتابخانه ملی زحمت می‌کشند و از آنان گلایه‌ای نیست اما به هر حال گویا زیرساخت‌های لازم مانند شبکه و غیره کتابخانه ملی مشکل دارد و از این بابت جای گلایه هست.
حبیبی با تأکید بر اینکه قرار است در طرح احیای آثار ابن‌سینا از کمک محققان غیرایرانی نیز استفاده شود، گفت: باید تلاش شود که در وهله اول متون منقح و دقیقی فراهم شوند و در گام بعد این فلسفه به زبانی امروزی‌تر در اختیار مردم قرار بگیرد که مقدمه‌هایی که براین آثار نوشته می‌شوند می‌توانند گام خوبی در این جهت باشند. تنها تاسف من این است که در برنامه تحقیقاتی ما امکان بررسی آثار علمی و طبی ابن‌سینا وجود ندارد. به هر حال ابن‌سینا به مدت ۵قرن این حوزه را در ید خود داشته و با این اقبال که اکنون به طب غیرشیمیایی می‌شود حرفی برای گفتن دارد و می‌تواند منبعی برای استفاده باشد. اما اکنون امکان بررسی آثار طبی او را نداریم.
نظر شما