شهر درتسخیر موتورسواران/ هیچ چیز مانع قانون شکنی نیست

به گزارش خبرنگار مهر، پیاده روها نیز از هجوم موتور سواران در امان نیستند. بارها دیده ایم عابران وحشتزده ای که از صدای غران موتوری به حاشیه خیابان پناه برده اند. صدای ویراژشان آمیخته با بوقهای ممتد، فریاد عابر و اعتراض رانندگان موسیقی هر روزه این شهر است. نوایی که نه برای راکبان خوش است و نه سایر شهروندان.

براساس آمارها عامل 22 درصد تصادفات جاده ای در کشور موتور سیکلت سواران هستند و 20 درصد کشته شدگان تصادفهای شهر تهران و 45 درصد مجروحین آن را همین گروه تشکیل می‌دهند.

تهران گنجایش دو میلیون موتور سیکلت دیگر را هم دارد

به گفته سرهنگ محمدرضا غلامی رئیس مرکز شماره گذاری و پلاک پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی در سه ماهه اول سال 171هزار و 191 دستگاه موتور تولید شده و 116 هزار و 608 تعویض پلاک و دو هزار و 919 نقل و انتقال صورت گرفته است. به طور کلی 290 هزار و 718 دستگاه موتور شماره‌ گذاری شده که نسبت به سال گذشته 5/2 درصد کاهش داشته‌ایم.

وی با اشاره به این که تهران ظرفیت پذیرش این حجم موتور را دارد به خبرنگار مهر می گوید: بیش از دو میلیون موتور در سطح شهر تهران در حال رفت و آمد هستند که در صورت ساماندهی و رعایت مقررات دو میلیون موتور دیگر هم می‌تواند در شهر عبور و مرور کند.

به اعتقاد سرهنگ غلامی موتور‌ فضای اندکی برای پارک می‌خواهد و تنها مشکلش نبود ایمنی لازم است.

بیشتر موتورسیکلتها استاندارد‌های ابتدایی آلاینده‌ها را ندارند

وحید نوروزی، مدیر عامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو‌های تهران با افزایش تعداد موتور به شدت مخالف است و زیانهای زیست محیطی این وسیله نقلیه بی شمار عنوان می کند.

وی به خبرنگار مهر می گوید: حدود 24 درصد آلودگی هوای تهران را 5/2 میلیون موتورسیکلت در حال تردد در شهر تهران تولید می‌کنند و نیمی از آلودگیهای صوتی پایتخت هم مختص موتورسیکلتهاست.

وی ادامه می‌دهد: متاسفانه تولید فله‌ای و بی‌حساب و کتاب موتورسیکلتها در دهه‌های گذشته و از رده ‌خارج نشدن هیچ موتور‌سیکلتی به این مشکلات دامن زده به نحوی که بسیاری از موتورسیکلتهایی که اکنون در سطح شهر تردد می‌کنند فاقد استاندارد‌های ابتدایی آلاینده‌ها هستند و در چند سال اخیر که استاندارد‌های زیست محیطی آن هم در سطح ابتدایی برای موتور‌سیکلتها اجباری شده هرچند توانسته صنعت تولید موتور را تا حدودی ساماندهی کند اما 5/2 میلیون موتورسیکلت موجود در شهر تهران به معنای واقعی بلای جان شهروندان تهرانی شده‌اند.

موتور سیکلتهای به تاریخ پیوسته نبش قبر می شوند

نوروزی اضافه می‌کند:  سازمان محیط زیست هم به عنوان متولی محیط زیست کشور موتورسیکلتهای دو زمانه و یا گازی را تبدیل به موتورسیکلتهای چهار زمانه می‌کند. در واقع از موتورسیکلتهای دو زمانه اسقاطی نبش قبر کرده و با پرداخت یارانه سنگین عملا تعداد موتورسیکلت‌ معمولی را جایگزین آن می‌کند در حالی که منطق حکم می‌کند یا نباید سراغ موتورسیکلتهای به تاریخ پیوسته می‌رفتیم و یا اگر هم سراغ آنها می رویم لااقل موتورسیکلتهای برقی را جایگزینشان کنیم.

معاینه فنی موتورسیکلتها نیازمند امدادهای غیبی است

مدیرعامل ستاد مرکزی فنی خودرو‌های تهران با اشاره به این که امکان معاینه فنی موتورسیکلتهای در حال تردد شهر تهران وجود ندارد می گوید: بحث معاینه موتورسیکلت‌ در حال تردد با شرایط موجود عملا امکان‌پذیر نیست و بهتر است مسئولان مربوطه به فکر کیفی سازی موتورسیکلتهای نو پیش روند تا شاید با امداد‌های غیبی وضعیت موتورسیکلتهای در حال تردد مشخص شود.

وقتی بیشتر کشورها از ایران عقب می مانند

نوروزی با مقایسه تعداد موتورسواران ایرانی با سایر نقاط جهان می‌گوید: در هیچ کشور پیشرفته‌ای به این اندازه که در کشور ما از موتورسیکلت استفاده می‌شود گرایش به موتور وجود ندارد واین تابع شرایط سهل‌ و آسانی است که در خصوص استفاده از موتور وجود دارد.

به باور وی موتورسواران از هیچ قانونی تبعیت نمی‌کنند و به راحتی جان خود و شهروندان را به خطر می‌اندازند.

بهترین راه حل ساماندهی در مبداء است

مدیر عامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو‌های تهران بهترین راهکار برای ساماندهی موتور در پایتخت را مدیریت در مبداء می‌‌داند و می‌گوید: تولید کننده باید استاندارد‌های آلودگی، آلایندگی و ایمنی را رعایت کند البته در این مدت تولید‌کنندگان زیرپله‌ای موتور به شدت کاهش پیدا کرده‌اند و اگر به همین تعداد کارخانه تولید‌کننده موتور نظارت کنیم، به نتایج مطلوبی خواهیم رسید.

چهره های پشت کلاههای ایمنی

سرهنگ هاشمی رئیس پلیس راهنمایی رانندگی شهر تهران با اشاره به اینکه در تهران حدود 2.3 تا 2.5 میلیون موتور در حال ترددد هستند به خبرنگار مهر می گوید: موتورسواران چند دسته اند. برخی برای سهولت در رفت وآمد، عبور از ترافیک و وارد شدن به محدوده طرح از این وسیله نقلیه روان استفاده می‌کنند. گروهی ‌بضاعت مالی کمی دارند و موتورسیکلت‌ برای آنها وسیله‌ نقلیه ای با قیمت مناسب است که می‌توان با آن کار هم کرد.

وی ادامه می دهد: بخشی از موتورسواران ما را جوانان تشکیل می‌دهند که برای تخلیه انرژی جوانی موتورسواری می‌کنند و بزهکاران و مجرمان نیز برای اعمال مجرمانه‌شان موتورسیکلت را انتخاب کرده‌‌اند. در کل موتورسیکلت یک وسیله نقلیه کم حجم، کم مصرف با قدرت مانور بالا است که در ترافیک نمی‌ماند و اگر درست استفاده شود قابلیتهای خوبی دارد.

موتور سواران؛20 درصد کشته شدگان تصادف‌های شهری

رئیس پلیس راهنمایی رانندگی شهر تهران میزان تخلفات موتورسواران را بسیار بالا عنوان می‌کند و می‌گوید: عبور از چراغ قرمز، حرکت خلاف جهت، حرکت از پیاده‌رو، حرکات مارپیچ، عدم استفاده از کلاه ایمنی، حمل بار به صورت غیر مجاز و... عمده تخلفات موتورسواران به حساب می‌آید.

سرهنگ اسماعیلی می‌افزاید: 20 درصد کشته شدگان تصادف‌های شهری و 45 درصد مجروحین را موتورسواران تشکیل می‌دهند.

وی ادامه می دهد :موتورسیکلت‌ به اسباب بازی خطرناکی تبدیل شده است که حجم کشته‌شدگان و مجروحین آن بسیار بالا است که متاسفانه عمده قربانیان آن جوانان هستند.

موتور‌سوار‌ها دومین عامل تصادفات جاده ای

سردار محسن بیگی فرمانده پلیس راه کشور نیز در گفتگو با خبرنگار مهر سهم موتورسیکلت‌ را از تصادفات جاده‌ای در سه ماهه اول سال 22 درصد اعلام می‌کند و می‌گوید: در فصل بهار 61 هزار و 87 موتورسیکلت به دلیل رعایت نکردن قوانین در سطح جاده‌های کشور توقیف شده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: در این زمان 66 هزار و 529 موتورسیکلت نیز به دلیل عدم استفاده از کلاه ایمنی جریمه شده‌اند.

سردار بیگی اولین عامل تصادفات جاده‌ای را وانت بار‌ها می‌داند و می‌گوید: در سال 88 عامل 2/51 تصادفات جاده‌ای وانت‌بار‌ها بوده‌اند و موتور‌سوار‌ها با 21 درصد در جایگاه بعدی ایستاده‌اند.

هدفمند شدن یارانه؛ افزایش محبوبیت موتور سیکلت

قرار است در نیمه دوم امسال قانون هدفمند شدن یارانه ها اجرایی شود و دراین میان موتورسیکلت به عنوان وسیله سریع و کم مصرف محبوبیتی دو چندان پیدا خواهد کرد و شهر در تصرف این وسیله پر سرو صدا و آلوده در خواهد آمد. کارشناسان و مسئولان حوزه ترافیک شهری در این نکته که اجرایی شدن این قانون موتور سواران شهرها را افزایش می دهد هم نظر هستند اما هر کدام راهکارهای متفاوتی را پیشنهاد می دهند.

وکیلی کارشناس امور ترافیک در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: با هدفمند شدن یارانه‌ها بخشی از مردم که از وسائل حمل و نقل شخصی استفاده می‌کردند به موتور روی می‌آورند البته این گرایش زیاد گسترده نیست زیرا همه این گروه موتورسواری بلد نیستند و هر کسی هم ریسک موتور را نمی‌پذیرد ولی عده‌ای برای سفرهای کوتاه‌شان از موتور استفاده خواهند کرد به‌ خصوص برای فعالیتهای مرکز شهر که با مشکل پارک هم مواجه نباشند.

وی ادامه می‌دهد: از نگاه کسانی که در این حوزه به‌ طور تخصصی فعالیت می‌کنند، آزاد شدن قیمتها و سوخت باعث نمی‌شود که تردد وسیله‌ نقلیه کم‌ شود یعنی برای کاهش ترافیک علاوه بر قیمت بنزین باید محدودیتهای دیگری مانند افزایش بیمه و محدودیت تردد و ... اعمال شود تا ترافیک در شهر تهران کاهش پیدا کند.

این کارشناس ترافیک گسترش سیستم حمل و نقل عمومی را در کاهش استفاده از موتور موثر می داند اما پیشنهاد او گسترش فرهنگ دو چرخه سواری است. وکیلی می گوید: باید استفاده از دوچرخه در کشور فراگیر شود. شاید دوچرخه‌سواری در تهران مشکلات خاص خود را داشته باشد. به طور مثال این که شهر تهران شهر شیب‌داری است و تردد دوچرخه در آن سخت است، اما باید در کل کشور فرهنگ استفاده از دوچرخه را گسترش دهیم و با تسهیلاتی که برای آسان شدن استفاده از دوچرخه داده می‌شود بخشی از افرادی که از موتور استفاده می‌کنند به دوچرخه‌سواری ترغیب شوند.

گسترش حمل و نقل عمومی؛ کاهش استقبال از موتورسیکلت

نوروزی مدیر عامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو‌های تهران نیز به گسترش سیستم حمل و نقل عمومی کشور و تاثیر آن بر کاهش استفاده از موتورسیکلت‌ اشاره می کند و می‌گوید: یکی از دلایل عمده گرایش به سوی موتورسیکلت‌ حداقل در هسته مرکزی شهر و محدوده بازار، فرار از چنگال ترافیک است پس با گسترش حمل و نقل عمومی با کیفیت و مطلوب گرایش به سوی استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی افزایش پیدا می‌کند، اما در سایر نقاط شهر تاثیر قابل توجهی نخواهد داشت.

او یادآوری می کند: استفاده از موتور‌ در شهر‌های کشور بسیار آسان و کم هزینه است و انجام حرکات خلاف قانون و دور از شان شهروندان توسط موتورسواران با کمترین مجازات همراه است که برای حذف این مشکلات باید به فکر راه حلهای اساسی بود.

سرهنگ هاشمی هم بر گسترش حمل و نقل عمومی تاکید می کند و می‌گوید: اگر حمل و نقل عمومی گسترش پیدا کند به نحوی که سفر‌های مردم به راحتی با ناوگان حمل و نقل عمومی قابل انجام باشد تردد با موتور کمتر می شود. 

او ادامه می‌دهد: اگر شهروندان با پنج دقیقه پیاده‌روی به اولین ایستگاه اتوبوس یا مترو برسند یا مطمئن باشند اگر ساعت 7 از خانه خارج شوند 7:35 دقیقه در محل کارشان هستند و می‌توانند در صورت استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مدیریت زمان هم داشته باشند، مطمئنا موتورسواری را فراموش خواهند کرد.

البته آن دسته که برای اعمال مجرمانه و یا حس هیجان موتورسوار می‌شوند در این گروه‌ جایی ندارند.

ساماندهی قوانین تنها راه حل کاهش موتورسیکلت در پایتخت

اما جعفر تشکری هاشمی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با این نگاه که گسترش حمل و نقل عمومی به کاهش استفاده از موتور ختم خواهد شد، موافق نیست، هرچند او نیز هدفمند شدن یارانه ها را بر افزایش تعداد موتور سواران موثر می داند.

وی معتقد است: موتورسیکلت‌، وسیله‌ای ارزان قیمت با مصرف کم، اما تولید آلودگی بالاست و احتمال این که با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها تعداد موتورسواران در سطح شهر افزایش پیدا کند وجود دارد.

تشکری هاشمی ادامه می‌دهد: موتور گاهی به عنوان تاکسی استفاده می‌شود و در برخی موارد نقش وانت بار را دارد و متاسفانه قانون جامع و قوی در خصوص برخورد با تخلفات موتورسواران نیز وجود ندارد.

معاون شهردار تهران پیشنهاد می‌کند قوانین سخت‌گیرانه‌تری نسبت به استفاده‌کنندگان از موتورسیکلت‌ اعمال شود تا از افزایش چشمگیر این وسیله نقلیه کاسته شود.

به اعتقاد تشکری هاشمی رابطه‌ای بین گسترش حمل و نقل عمومی و کاهش گرایش به استفاده از موتورسیکلت‌ وجود ندارد و به دلیل ارزان قیمت بودن موتورسیکلت‌ همچنان به عنوان وسیله حمل و نقلی محبوب‌ استفاده خواهد شد.

وی اضافه می‌کند: اقساط موتورسیکلت از استفاده از یک سفر هر روزه با تاکسی ارزانتر تمام می‌شود. او تنها راه حل کنترل موتور در پایتخت را ساماندهی قوانین می‌داند.

مشکلات را ریشه ای حل کنیم

مهرداد لاهوتی عضو فراکسیون مدیریت شهری تهران مجلس با بیان این که موتورسیکلت یکی از فراگیرترین وسائل نقلیه در شهر تهران است به خبرنگار مهر می گوید: این که صورت مسئله قضیه را پاک کنیم و بگوییم تولید موتور را کاهش دهیم یا محدودیتهای رفت ‌وآمد درون شهری برای موتورسواران ایجاد کنیم راه چاره نیست. باید به مشکلات ریشه‌ای پرداخت. درست است که اکنون مردم تهران از دست موتورسواران در رنج و عذاب هستند، آنها به راحتی قوانین را زیرپا می‌گذارند، هر وقت دلشان می‌خواهد از پیاده‌رو عبور می‌کنند و با سرعت غیرمجاز حرکت می‌کنند و... اما با این وجود موتور سیکلت همچنان یک وسیله نقلیه فراگیر در شهر تهران است.

نماینده مردم لنگرود اضافه می کند: به‌جای آن که از موتور و فضای موجود وحشت کنیم باید با استانداردسازی موتورها و نظارت جدی‌تر بر قوانین و مقررات، چارچوبهای صحیح استفاده از این وسیله را تعریف کنیم.

سهم بالای موتور سیکلتها  در حمل و نقل کلانشهرها

رسول عباسی، مدیر کل دفتر هماهنگی حمل و نقل و ترافیک سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور نیز در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: استفاده از موتور در شهرها و فرهنگ‌ها متفاوت است. در بعضی از شهرها گرایش استفاده از موتور بسیار است و در برخی دیگر کم.

وی نیز معتقد است با هدفمند شدن یارانه‌ها، گرایش به موتور افزایش پیدا خواهد کرد؛ زیرا موتور در برخی از کلانشهر‌ها بخش عظیمی از حمل و نقل درون شهری را برعهده دارد.

عباسی نیز گسترش شبکه حمل و نقل عمومی را بر کاهش تعداد موتور سیکلت موثر می داند و می گوید: اتوبوس یکی از اصلی‌ترین سیستمهای حمل ونقل عمومی است که باید شبکه خطوط آن کامل و جامع باشد. ایستگاههای آن در دسترس باشد و در کمترین زمان و قیمت شهروندان را به مقصد برساند.

چیزی شبیه به معجزه

شاید چیزی شبیه معجزه باشد جابه جایی هر روزه خانواده ای 5 نفره توسط موتورسیکلت بدون این که حادثه ای رخ دهد یا به شعبده نزدیک است حمل کارتنهایی که چندین برابر موتور وزن وحجم دارند اما اینها تصاویر آشنایی است که هر روز می بینیم. تصویر این وسیله نقلیه پر خطر هر روز پر رنگتر می شود. انگار می خواهند خیابانهای شهر را به تسخیر خود دربیاورند.

چند ماه دیگر نیز با هدفمند شدن یارانه ها این وسیله ارزان و کم مصرف دوست داشتنی تر و شهر زیر دو چرخ آن آلوده تر از سابق خواهد شد...