به گزارش خبرنگار مهر، نشست تخصصی "میراث مشترک و آینده مشترک" با محور سینمای مستند به همت جشنواره بین‌المللی فیلم کیش، انجمن مستندسازان سینمای ایران و خانه هنرمندان عصر سه‌شنبه سوم اسفندماه و با تاخیر 45 دقیقه‌ای در سالن بتهوون خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در نخستین نشست جشنواره فیلم کیش که با عنوان فرهنگ و آیین مردم ایران، آسیای مرکزی و خاورمیانه از منظر سینمای مستند است میهمانان و کارشناسان پیرامون محورهایی چون نقش سینمای مستند در تعاملات فرهنگی، نقش خلیج فارس و دریای کاسپین به عنوان بستری تاریخی و اقتصادی در قالب سخنرانی و میزگرد تخصصی به بحث و تحلیل پرداختند.
اصلانی: هر چه درباره مستند گفتیم، باد هوا بود
محمدرضا اصلانی، نویسنده و فیلمساز در این نشست با موضوع نقش سینمای مستند در تعاملات فرهنگی سخنرانی کرد و فیلم "زخم تازه" به کارگردانی مهدی نقویان پخش شد. اصلانی با بیان این که از سخنرانی خسته شده‌ام سخنان خود را آغاز کرد. وی در توضیح این عبارت گفت: در اوایل دهه 70 وضع سینمای مستند به گونه‌ای شد که یکی از مدیران از من پرسید، سینمای مستند به چه دردی می‌خورد. و من مقاله مبسوطی با عنوان "مرگ مستند" نوشتم و در آن مسایلی را مطرح کردم. هنوز هم باید همان حرف‌ها را طرح کرد و انگار هر چه گفته‌ایم باد هوا بوده است.
وی ادامه داد: به گمان من سینمای مستند می‌تواند همسطح نفت برای ما ارزآوری داشته باشد، اما هنوز این مباحث به هیچ جایی نرسیده است. سینمای مستند در حال حاضر هیچ نقشی در نظام تولید و تولید سرمایه ناخالص ملی ندارد. وقتی این برنامه‌ها به نتیجه نرسیده، اجازه بدهید خسته باشم. اجازه بدهید که برای گفتن حرف‌های تازه انرژی نداشته باشم.
این مستندساز در ادامه به سخنانی اشاره کرد که مدتی پیش در یک جشنواره گفته بود. وقتی بار دیگر از عنوان "امپراطوری فرهنگی" استفاده کرد و گفت: ما یک امپراطوری فرهنگی هستیم و جالب آن‌جاست که خودمان هم نمی‌خواهیم به این مهم باور داشته باشیم.
به گفته وی، سطح گستره فرهنگی ایران از چین تا اسپانیا را در بر می‌گیرد. او برای این ادعا مثال‌های فراوانی را ذکر کرد و نتیجه گرفت که سینمای مستند می‌تواند نقشی مهم برای نشان دادن این هویت فرهنگی داشته باشد.
اصلانی افزود: سینمای مستند می‌تواند زبان گویای این مشترکات فرهنگی باشد و این نقش زمانی ایفا می‌شود که نهادهای دیگر نیز همراهی کنند. در غیر این صورت سینمای مستند نمی‌تواند نقش‌اش را ایفا کند.
به گفته این مستندساز پیشکسوت، چرخه ناقص در عرصه تولید، کارایی سینمای مستند را ناکارا می‌کند. وی نمایش را یکی از اضلاع این چرخه دانست و گفت: نمی‌توان تنها به نمایش آثار تنها در چند جشنواره اکتفا کرد. باید آثار دیده شوند تا موثر واقع شوند.
وی حمایت نهادهای اقتصادی، دانشگاه‌ها و سایر نهاد‌ها را بخشی دیگر از این چرخه ناقص عنوان کرد و ادامه داد: نهادهای صنعتی ما هدف از ساخته شدن فیلم مستند را تنها نمایش خود می‌دانند، در حالی که باید به افق‌های دور نگاه کرد.
اصلانی افزود: باید نگاهی مستقل به سینمای مستند داشته باشیم، چرا که سینمای مستند خدمتگزار کسی نیست. باید به چشم یک هنر مستقل به آن نگاه کنیم. یک هنر خالص است و اگر نگاهی این‌چنین به آن داشته باشیم، صنعت، فرهنگ و اقتصاد ما را متحول خواهد کرد.
درخشان: برای گسترش فرهنگ ایرانی باید حوصله به خرج داد
پس از نمایش فیلمی درمورد خلیج‌فارس، شهرام درخشان به سخنرانی پرداخت. این مستندساز ریشه همه مسایل اجتماعی را در فرهنگ دانست و گفت: ما در مجاورت دو دریای بزرگ زندگی می‌کنیم. ما در طول تاریخ بر فرهنگ منطقه تاثیرگذار بوده‌ایم و اکنون نیز می‌توانیم چنین باشیم، با این توضیح که از ابزار درست استفاده کنیم.
وی به فرهنگ آمریکایی اشاره کرد و با توضیح این که این فرهنگ را نه قبول می‌کند و نه رد، گسترش و توجه به آن را در گرو توجه به مسایلی همچون سینما عنوان کرد و گفت: آن‌ها در ابتدا فرهنگ خود را معرفی می‌کنند و سپس با استفاده از آن، وسایل و ابزار خود را ارایه می‌دهند.
درخشان با طرح این پرسش که ما در عرصه فرهنگی چه کرده‌ایم، ادامه داد: به گمان من فیلمسازان و به ویژه مستندسازان ما مقصر نیستند. همکاری لازم با آن‌ها صورت نمی‌گیرد. به عنوان مثال من چند فیلم در مورد خلیج فارس کار کرده‌ام، اما همواره برای یافتن سند و مدرک با مشکل مواجه بوده‌ام.
وی با انتقاد از برخی از مدیریت‌های فرهنگی، یکی از دلایل ضعف در بخش فرهنگ را کوتاهی عمر برخی از این مدیریت‌ها عنوان کرد و گفت: به دلیل این کوتاهی، نمی‌توان برنامه‌های طولانی مدت داشت.
این مستندساز به عنوان نمونه به آرشیو وزارت امورخارجه اشاره کرد و با بیان این‌که منابع خوب تصویری و متنی در این آرشیو نگهداری می‌شود، افزود: گاهی با بی‌حوصلگی، جواب منفی می‌دهند که فلان نقشه را نداریم. حال آن‌که برای گسترش فرهنگ ایرانی باید حوصله به خرج داد و با هم تعامل داشته باشیم. شایان ذکر است استفاده از این نشست برای عموم آزاد است.
دومین نشست تخصصی جشنواره بین‌المللی فیلم کیش پنجشنبه پنجم اسفندماه از ساعت 14 تا 18 در محل خانه هنرمندان برگزار می‌شود.
نظر شما