به گزارش خبرنگار مهر در مشهد، وجود بارگاه ملکوتی ثامن الائمه (ع) در مشهد می تواند کانون احیای صنعت توریست مذهبی در کشورمان، تلقی شود.
واقعیت این است که گردشگری، وسیله ای است که افراد را با مذاهب و فرهنگ های متفاوت به یکدیگر پیوند می دهد و به آنها کمک می کند تا همدیگر را با وجود تنش های سیاسی و اجتماعى جوامع خود، بهتر درک کنند.
این در حالی است که از نظر سازمان جهانی جهانگردى، مذهب به عنوان یکی از اصلی ترین انگیزه های سفر شناخته شده است.
در ایران نیز گردشگری مذهبی به دلیل تعلقات دینی و معنوی مردم، از پر رونق ترین گونه های گردشگری است، صاحب نظران بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی - مذهبی، گردشگری مذهبی، جای رشد و توسعه بسیاری در کشور ما بویژه در شهر مقدس مشهد دارد، چرا که ظرفیتهای پایتخت معنوی کشورمان با وجود بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) می تواند، کشورمان را در جذب یک درصد از جمعیت 350 میلیونی نفری شیعه جهان اسلام، یاری کند.
گردشگری مذهبی بستری مناسب برای اشاعه فرهنگ رضوی
حضور میلیونی مسلمانان مشتاق زیارت ائمه اطهار (ع) در مشهد، موقعیت ممتاز و منحصر به فردی ایجاد می کند که با مدیریت و برنامه ریزی جامع، می توان علاوه بر استفاده از مزیتهای اقتصادی و فرهنگی گردشگری مذهبی، برای اشاعه و توسعه فرهنگ رضوی، نیز از آن بهره برد.
در این باره یک کارشناس گردشگری در گفتگو با خبرنگار مهر در مشهد می گوید: اگر برنامه ریزی مناسبی برای جذب گردشگر از کشورهای مسلمان و توسعه گردشگری مذهبی انجام پذیرد، با توجه به نقش بقاع متبرکه در نشر عقاید و فرهنگ اسلامی، این امر منشأ بسیاری از پیشرفتهای معرفتی با محور فرهنگ رضوی خواهد بود.
رضا ژیان تصریح می کند: در چنین شرایطی مطمئناً، توجه به ظرفیتهای گردشگری مذهبی و دینی کشورمان نقش بسزایی در ترویج و شناخت عموم مسلمانان نسبت به فرهنگ رضوی داشته و این امر فرصتی ناب برای توسعه فرهنگ زیارت و نشر معارف اسلامی تلقی می شود.
این کارشناس، با اشاره به همجواری ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس و شیعیانی که در این مناطق زندگی می کنند، اظهار می دارد: به طور طبیعی شهرهای مذهبی چون مشهد مقدس، مورد توجه شیعیان جهان قرار دارد، اما این مسأله بیش از هر چیز دیگر، نیازمند سرمایه گذاری برای تقویت زیرساختهای مورد نیاز این کلانشهر مذهبی جهان، است.
مزیتهای اقتصادی و فرهنگی گردشگری مذهبی
ورود میلیونی زائران و مسافران به کلان شهرهایی همانند مشهد، می تواند آثار بسیار شگرفی در شکوفایی و رونق یابی اقتصاد شهر و ایجاد فرصتهای شغلی، ایجاد منابع درآمدی و تبادل فرهنگی اجتماعی داشته باشد.
استفاده از این مزایا و کسب این مطلوبیت ها، تنها زمانی امکان پذیر است که بستر مناسب آن نیز فراهم باشد، چرا که کارشناسان معتقدند جذب زائران و گردشگران در گرو تأمین خدمات مورد نیاز آنها و ایجاد زیرساخت ها و سرمایه گذاری کافی در این زمینه ها است.
یک کارشناس توسعه شهری که در این زمینه پژوهش گسترده ای انجام داده است، به خبرنگار مهر در مشهد می گوید: گردشگری امروز یکی از اقتصادی ترین فعالیت ها در چرخه ملی کشورها، به خصوص از جهت اشتغال و ارزآوری و رونق مناطق مختلف تلقی می شود که علاوه بر آن دارای مزایای سیاسی و فرهنگی است.
وجیهه خسروجردی می افزاید: به همین دلیل اغلب کشورهای جهان، دارای میراث فرهنگی غنی و نیز مناطق طبیعی هستند و از این فعالیت به منزله ابزاری راهبردی، در توسعه اقتصادی استفاده می کنند.
وی با بیان این که گردشگری به عنوان یک فعالیت اصلی نوعی ابزار توسعه به حساب می آید، ادامه می دهد: در شرایط کنونی، اصلی ترین رکن گردشگری جاذبه های شهری است که می تواند انواع مختلفی داشته باشد.
وی با اشاره به جاذبه های فرهنگی شهر مشهد، خاطر نشان می کند: مشهد تنها کلانشهر موجود در شرق کشور و دومین کلان شهر مذهبی جهان بعد از شهر مکه محسوب می شود، این شهراکنون به عنوان شهری مذهبی با بالاترین درصد زائران و گردشگران است.
این پژوهشگر ادامه می دهد: پایتخت معنوی ایران به علت وجود مرقد مطهر امام رضا (ع) همه ساله پذیرای حداقل 15 میلیون زائر است و جلوه های ویژه ای از رفت و آمدهای مسافران، در سطح این کلانشهر به خوبی قابل مشاهده است.
خسروجردی با اشاره به پتانسیلهای زیارت برای توسعه گردشگری مذهبی، خاطر نشان می کند: برای بهره برداری از مزایای فرهنگی گردشگری، نیازمند طرح و برنامه عملیاتی و اجرایی متکی بر شناخت توان های نهفته گردشگری منطقه از یک سو و ویژگی های گردشگران بهره گیرنده از این امکانات از سوی دیگر هستیم.
وی با تاکید بر ایجاد زیرساختها و امکانات لازم برای توسعه گردشگری در شهر مشهد، در ادامه می گوید: توسعه گردشگری مذهبی در کلان شهر مشهد، می تواند علاوه بر مزیتهای فرهنگی، در فرآیند برنامه ریزی منطقه ای به عنوان ابزاری برای ترویج اشتغال محلی و بهبود کیفیت عمومی زندگی و بالا بردن سطح رفاه اقتصادی منطقه محسوب شود.
4 کشور مقصد زیارتی مسلمانان خاورمیانه
از سوی دیگر بررسی نشان می دهد در حال حاضر کشورهای ایران، سوریه، عراق و عربستان چهار کشور مقصد زیارتی خاورمیانه هستند، این در حالی است که در سالهای اخیر، کشورهای مسلمان دیگر نیز با سرمایه گذاری قابل توجه؛ برای جذب بیشتر گردشگران، تلاش گسترده ای را آغاز کرده اند.
گزارشهای بین المللی حاکی از آن است که صنعت گردشگری در سطح قابل توجهی به بزرگترین صنعت جهان مبدل می شود، لذا انتظار می رود درآمد سالانه نزدیک به هشت تریلیون دلار این صنعت، در ده سال آینده به 15تریلیون دلار افزایش یابد.
از این رو شاهد هستیم که بسیاری از کشورها از جمله کشورهای مسلمان با برنامه ریزی دقیق و با بسیج همه امکانات خود تلاش می کنند که اقتصادهای خود را با تزریق دلارهای گردشگران رونق دهند و از این طریق، ضمن استفاده از پتانیسلهای اقتصادی، از ظرفیتهای "فرهنگی" ناشی از آن نیز، بهره گیرند.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد "زیارت"، هدف اول سفر بسیاری از مردم کشورهای مسلمان و عربی است، بنابراین می توان از این امکان استفاده کرد و با تبلیغات در این‌کشورها، زمینه ورود گردشگران مذهبی و توسعه توریسم زیارتی را فراهم کرد. البته این در شرایطی است که ابتدا زیرساختهای مورد نیاز ورود گردشگران با اتخاذ تمهیدات لازم فراهم گردد.
در این باره سید احمد علوی، قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی به خبرنگار مهر در مشهد می گوید: باید از ظرفیت گردشگری مذهبی مشهد بهره بیشتری برد.
علوی با بیان اینکه وجود بارگاه منور امام رضا (ع) مشهد را به پایتخت معنوی جهان اسلام تبدیل کرده است، بر بهره گیری از ظرفیت های گردشگری، مذهبی در این کلان شهر، تاکید کرد.
وی با اشاره به حضور زایران خارجی در ایام مختلف تصریح می کند: ترویج فرهنگ با استفاده از پتانسیل گردشگران مذهبی، ضروری است.
علوی اضافه می کند: توسعه گردشگری مذهبی باید در دستور کار سازمان های ذیربط به ویژه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرارگیرد و در این راستا آستان قدس رضوی، نهایت همکاری را در جهت تحقق این اهداف به کار خواهد گرفت.
توسعه گردشگری مذهبی با محوریت مشهد
رییس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز با بیان اینکه توسعه گردشگری مذهبی با محوریت مشهد اولویت نخست ما است، می گوید: در این راستا تلاش می کنیم تا شهر مشهد در ابعاد مختلف اعم از اطلاع رسانی و معرفی آن تا توسعه زیرساخت ها، امکانات خدماتی و رفاهی مورد نیاز گردشگری مذهبی در سطح چشم انداز توسعه، ارتقا یابد.
حمید بقایی می افزاید: بر این اساس با سرمایه گذاری های انجام شده ظرف پنج سال آینده، 55 هزار تخت به اماکن اقامتی شهر مشهد افزوده می شود.
وی با اشاره به تعریف و تدوین خط گردشگری در مسیر مشهد - قم و شیراز، اظهار می دارد: ظرفیت و پتانسیل اصلی کشور، در حوزه گردشگری مذهبی است.
بقایی با تاکید بر توسعه گردشگری مذهبی در شهر مشهد، تصریح می کند: برای توسعه گردشگری زیارتی، اقدامات گسترده ای انجام شده است که به تدریج شاهد آن خواهیم بود.
همچنین دبیر ستاد ویژه بقاع متبرکه و اماکن مذهبی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفتگو با خبرنگار مهر در مشهد، با بیان این که 38 درصد از گردشگران دنیا، گردشگران مذهبی هستند، می گوید: مشهد به دلیل وجود حرم مطهر امام رضا (ع) می تواند نقش مهمی در جذب گردشگران مسلمان، داشته باشد.
فخرالدین صابری می افزاید: با توجه به جمعیت یک میلیارد و 400 میلیون نفری مسلمانان و 350 میلیونی شیعیان و همچنین وجود جاذبه های زیارتی در کشورمان، ایران می تواند به یکی از قطبهای مهم گردشگری مذهبی تبدیل شود.
وی ادامه می دهد: در این راستا مشهد مقدس باید از زیرساختهای لازم برای این مهم برخوردار شود.
مشهد و رسالت جذب سه میلیون گردشگر
صاحب نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبیِ پایتخت معنوی ایران، توریسم مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری دارد با این وجود به نظر می رسد برنامه راهبردی مشخصی در این زمینه تدوین و اجرا نشده است.
چرا که اگر از جمعیت 350 میلیون نفری شیعیان تنها یک درصد را بتوانیم جذب کنیم، کشورمان شاهد ورود بیش از 3.5 میلیون گردشگر مذهبی، در صنعتی خواهد بود که این روزها جاده آن در کشورمان یک طرفه شده است.
به هر حال باید تأکید کرد، رونق صنعت گردشگری مذهبی با محوریت "زیارت" می تواند ضمن تحول اقتصادى، همچنین ایجاد فرصتهای شغلی و زدودن تصویر نامناسب و غیرواقعی که کشورهای غربی با تبلیغات گسترده خود علیه کشورمان ترسیم کرده اند، بستر مناسبی را برای تعاملات فرهنگی فراهم نماید.
...............................
گزارش: امیر پرورش
نظر شما