به طوركلي مي توان روند بررسي پرونده ايران را در جلسه اخير شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي به صورت زير دسته بندي كرد :
جلسه توجيهي و تلاشهاي آمريكا براي منحرف كردن روند فني پرونده
روز پنجشنبه 28 آبان جلسه توجيهي آژانس براي توضح در مورد برنامه هاي هسته اي ايران و كره جنوبي براي نمايندگان كشورهاي مختلف عضو شوراي حكام آژانس برگزار شد . در اين جلسه پير گلد اشميت" معاون پادماني آژانس بين المللي انرژي اتمي و " اولي يوها هايننون" مدير بخش پادمان هاي منطقه اي آژانس، در دو بخش به بيان گزارش در مورد جمهوري اسلامي ايران پرداختند .
گلد اشميت نسبت به سوالات مكرر نماينده آمريكا در آژانس بين المللي انرژي اتمي اعتراض كرد و اظهار داشت كه اين يك جلسه فني است و نبايد با سوالات سياسي مسير فني آنرا تغيير داد .
كره جنوبي در اين جلسه مسائل به وجود آمده را خطاي غير عمد از جانب كشور خود قلمداد كرد و ضمن عذرخواهي از كشورهاي حاضر، تاكيد كرد كه كشورش سعي دارد به هر نحوي كه شده از تكرار چنين مسائلي خودداري كند ؛ وي مدعي شد كه دولت كره جنوبي به هيچ عنوان در جريان مسائل به وقوع پيوسته نبوده است.
پيروز حسيني سرپرست نمايندگي دائم جمهوري اسلامي نزد آژانس نيز كه در جلسه حضور داشت گفت: متاسفانه نماينده هيات آمريكا سعي دارد با سوالاتي كه تنها لايه اي فني دارد ، سوالاتي سياسي را مطرح و فضايي غير فني را در جلسه حكمفرما كند.
فرداي آنروز سفراي 3 كشور اروپايي در مقر آژانس بين المللي انرژي اتمي گفتگوهاي خود درباره پيشنويس قطعنامه شوراي حكام درباره پرونده هسته اي جمهوري اسلامي را آغاز كردند.
مارك گازدكي سخنگوي آژانس بين المللي انرژي اتمي در پاسخ به اين پرسش خبرنگار مهر كه نظر وي درباره جو حاكم بر شوراي حكام چيست گفت : وضعيت كره جنوبي به همان منوال سابق است ليكن درخصوص ايران بايد گفت بعضي از كشورها در پي آن هستند كه پرونده ايران را به شوراي امنيت ارجاع دهند درحاليكه عده اي هم بر اين عقيده هستند كه اخبار رسيده خوب و اميدوار كننده است و مي توان اين مساله را از طريق ديگري حل كرد و كساني را كه در اشتباه هستند از اشتباه در آورد.
اين مقام آژانس درپاسخ به اين سؤال خبرنگار مهر كه چه كشورهائي خواهان ارسال پرونده ايران به شوراي امنيت هستند از سه كشور آمريكا، كانادا و استراليا به عنوان نمونه ياد كرد.
در نشست گروه كارشناسي كشورهاي عضو جنبش غير متعهدها كه عصر ديروز در وين تشكيل شد ، متن مقدماتي پيش نويس اين گروه كه قرار است در نشست آتي شوراي حكام ارائه شود تهيه شد. گروه كشورهاي غير متعهد درباره اين پيش نويس كه درخصوص پرونده هسته اي ايران وكره جنوبي تهيه شده است سه شنبه گذشته در جلسه سفرا بحث و تبادل نظر كرده بودند .
پيش نويس قطعنامه اروپاييها و تناقضات آن با توافقنامه پاريس
روز يكشنبه هفته گذشته روزنامه الشرق الاوسط خبر داد كه اروپايي ها متن پيش نويس پيشنهادي خود به شوراي حكام آماده كرده اند و يك نسخه از آن را در اختيار كاخ سفيد قرار دادند . اين متن كه محرمانه بود در برخي سايتها منتشر شد. اين قطعنامه كه با اعتراض شديد ايران روبرو شد تناقضاتي با توافقنامه 15 نوامبر در پاريس بين ايران و سه كشور اروپايي به نمايندگي از اتحاديه اروپايي داشت .
موارد تناقض اين قطعنامه با توافقنامه پاريس دو مسئله بود اول اينكه در اين قطعنامه تعليق دائمي از ايران خواسته شده يعني از ايران خواسته شده است تا زمانيكه همه مسائل All issues بين ايران و آژانس حل نشده و اين آژانس نسبت به برنامه هسته اي ايران اطمينان كامل نيافته است برنامه غني سازي را به حالت تعليق در آورد . و در حقيقت به گفته سعيدي معاون برنامه ريزي و امور بين الملل سازمان انرژي اتمي تعليق به ناممكن كرده است . از سوي ديگر در پيش نويس قطعنامه پيشنهادي اروپايي ها تعليق غني سازي به عنوان يك اقدام الزام آور مطرح شد و واژه Voluntarily به معني داوطلبانه كه در توافقنامه پاريس بر آن تاكيد شده بود ، از اين قطعنامه حذف شد .
مخالفت شديد جنبش عدم تعهد و ايران با پيش نويس پيشنهادي اروپاييها
بند (د): همچنين با توجه ويژه به گزارش دبير كل مبني بر اينكه همه مواد هسته اي ايران اظهار شده است و هيچ عملكردي به سمت فعاليتهاي ممنوع (نظامي) منحرف نشده است ، اما آژانس نيز هنوز در جايگاهي نيست كه اظهار دارد ايران هيچ فعاليت هسته اي اظهار نشده و پنهاني ندارد.
بخش(3) بر اين جملات دبيركل تاكيد مي كند كه" ... تصميم ايران به تعليق موثر بوده است" و از دبير كل مي خواهد كه اين تصميم را بدقت مورد بازرسي و مونيتورينگ قرار دهد وهر چه سريعتر گزارشي را به شوراي حكام ارائه نمايد كه بر اساس آن آژانس به نتيجه برسد كه فعاليت هاي معلق نشده كاملا تعليق شده اند يا اينكه براي مدت زمان قابل اطميناني تا هر وقت كه لازم باشد اين تعليق به اجزاي وابسته به غني سازي نيز تعميم و ادامه داشته باشد.
بخش (5) اين ملاحظه قوي را باز تصديق مي كند كه سياست ايران در پنهان سازي فعاليت ها تعدادي از تخلفات اين كشور بر اساس تعهدات موافقتنامه پادماني (INFCIRC 214) را نتيجه داده است.
با توجه به عهد شكني اروپايي ها و ارائه پيش نويس اوليه و محرمانه اي كه ناقض تمام توافقات قبلي در توافق سعدآباد و پاريس و همچنين مغاير حقوق بين الملل بوده، حسين موسويان سخنگوي تيم مذاكره كننده ايران در سفري فوري و فشرده روز سه شنبه به روسيه و چين سفر كرد.
حسين حنيف رييس جنبش غير متعهدها در شوراي حكام آژانس پيش از اين گفته بود : بعضي از پاراگراف هاي موجود در پيش نويس قطعنامه از نظر غير متعهد ها ايراد دارد. حنيف اعلام كرد: ما با سه كشوراروپايي درباره اين موضوع مذاكراتي داشتيم بعضي از پاراگراف هاي موجود در اين قطعنامه از نظر نم ايراد دارد و هنوز روي اين مسائل و عناصر ديگر توافقي صورت نگرفته است .
در اين ميان اعلام شد جمهوري اسلامي ايران به سه كشور اروپايي انگليس ، آلمان و فرانسه گفته است چنانچه بندهاي 2، 3 و 8 پيش نويس مورد نظر آنها به طور كل حذف نشود تهران توافقنامه پاريس را باطل شده تلقي مي كند.
درخواست ايران براي مستثني سازي برخي سانترفوژها از تعليق براي اهداف تحقيقاتي
روز چهارشنبه خبرگزاري فرانسه به نقل از برخي ديپلمات هاي غربي نوشت : ايران از اروپايي ها و آژانس خواسته است كه 20 سانتريفوژ را براي فعاليتهاي آزمايشي و تحقيقاتي از تعليق مستثني سازند .
ايران طبق توافقنامه پاريس تعليق را از روز دوشنبه آغاز كرد و تا روز چهارشنبه تمام فعاليتهاي غني سازي خود را به حالت تعليق در آورد . با اينحال محمد البرادعي مدير كل آژانس بين المللي انرژي اتمي در سخنراني آغازين خود در ابتداي جلسه روز پنجشنبه 25 نوامبر اظهار داشت كه آژانس تعليق كامل را تاييد مي كند با اينحال يك استثنا وجود دارد و آن درخواست ايران از آژانس براي مستثنا كردن 20 سانتريفوژ از اين تعليق است. وي گفت ما اين مسئله را بررسي و نتيجه آن را اعلام مي كنيم . سخنان البرادعي در حالي مطرح شد كه مارك گازدكي سخنگوي او در گفتگويي با خبرنگار اعزامي "مهر" به وين تاكيد كرد اصولا درخواست اسران براس مستثني كردن سانتريفيوژها به آژانس ربطي ندارد و اين مسئله اي است كه ايراني ها بايد با اروپا برسر آن به توافق برسند و آزانس فقط برآن نظارت مي كند
در اين بين ايران روز پنجشنبه در نامه رسمي به آژانس بين المللي انرژي اتمي بر حق خود براي داشتن فناوري صلح آميز هسته اي و غني سازي اورانيوم تاكيد كرد .
البرادعي پيش از نشست شورا در جمع خبرنگاران همچنين گفت ماهيت برنامه هسته اي كره جنوبي نگراني جدي نداشته است و درك آژانس از برنامه هسته اي ايران را نيز بسيار خوب خواند .
پيش نويس پيشنهادي نم
روز چهارشنبه كشورهاي جنبش عدم تعهد پس از گفتگو با طرفهاي اروپايي متني را آماده كردند تا به عنوان پيش نويس قطعنامه پيشنهادي نم به شوراي حكام ارائه دهند .
در اين متن كه در 3 صفحه ، 9 پاراگراف مقدماتي و 7 بند اجرايي تهيه شده ، كشورهاي عضو NAM به بيان نقاط مورد نظر خود درباره پرونده هسته اي جمهوري اسلامي ايران پرداختند.
در پيش نويس اين قطعنامه كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد با اشاره به گزارش مثبت دبير كل آژانس بين المللي انرژي اتمي در مورد برنامه هسته اي ايران از تعليق غني سازي به عنوان يك اقدام اعتمادساز توسط ايران استقبال مي كنند و از تهران مي خواهند به همكاري خود با آژانس بين المللي تا حل شدن تمام مسائل ادامه دهد .
بيانيه نم به رئيس شورا
همچنين اين كشورها بيانيه اي را منتشر كردند و در آن با اشاره به اينكه اسرائيل تا كنون به عهدنامه ان پي تي نپيوسته است و قصد آنرا نيز اعلام نكرده است خواستار فشار و تاكيد بر اسرائيل براي پيوستن به ان پي تي جهت رسيدن به خاورميانه عاري از تسليحات هسته اي شدند.
جنبش نم با اشاره به همكرايهاي ايران با آژانس خواستار بستن پرونده ايران در شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي شدند .
بيانيه رسمي البرادعي
محمد البرادعي مدير كل آژانس روز پنجشنبه در بيانيه رسمي خود در مورد فعاليتهاي هسته اي ايران به شوراي حكام گزارش داد كه جز در مورادي مثل باقي گذاردن موضوع آلودگي سطح پايين و هر دو نوع سانتريفيوژ نسبتا مثبت ارزيابي مي شود ، 3 بار تاكيد كرد كه تعليق صورت گرفته از سوي ايران اقدامي داوطلبانه است. وي همچنين بر خلاف پيش نويس مورد نظر اروپا اظهار داشت كه در هنگام مقتضي به شوراي حكام گزارش خواهد داد.
تغيير در پيش نويس اروپاييها
گروه غير متعهد ها كه تا پايان شب گذشته جلسه مشتركي با سفراي سه كشور اروپايي برگذاركرده بودند و از آنان قول تغييراتي را در پيش نويس گرفته بودند صبح امروز نيز به اين سه كشور هشدار دادند كه در مورد پرونده هسته اي ايران راه گذشته را نروند چراكه اختلاف نظرها وسعت خواهد گرفت و غير متعهد ها نيز به ارائه جداگانه متن پيش نويس خود خواهند پرداخت.
با اينحال يك ديپلمات عضو گروه كشورهاي غير متعهد گفت : كشورهاي اروپايي برخي نكات اصلاحي كه از جانب NAM مطرح شده بود را لحاظ كرده اند ؛ اما اين تغييرات به هيچ عنوان كافي و مورد تائيد ما و ايران نيست. وي گفت : ديپلماتهاي ايراني تاكيد دارند كه اين تغييرات به هيچ عنوان نظر تهران را تامين نكرده است.
اما نظرات در اين زمينه متفاوت است در گزارشهاي خبري كه خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران ايرنا ديشب و امروز بر روي تلكس خود درج كرده است از زبان برخي ديپلمات ها كه به نام آن ها اشاره اي نشده نسبت به اصلاحات قطعنامه اروپايي ها به ديد خوشبينانه اي نگريسته شده است . ايرنا به نقل از ديپلمات ها مي گويد ايران و اروپا در بندهاي دوم و سوم تقريبا به توافق رسيده اند و فقط اختلاف اصلي بر سر بند هفتم است كه در آن به نحوه نظارت البرادعي و همچنين نحوه گزارش دادن وي به آژانس اشاره شده است.
نظر شما