محمد مهدی فرقانی دکترای علوم ارتباطات و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره الزامات و آسیب‌های سامانه‌های خبری پیامکی گفت: این موضوع هم پیامک و هم ایمیل‌های ناخواسته را به یاد می‌آورد که امروز به صورت مزاحم تمام‌عیار برای زندگی افراد درآمده‌اند. به هر حال بحث این است که هر شهروندی باید بتواند خود را در معرض اخبار و پیام‌هایی که می‌خواهد قرار بدهد؛ ولی آن‌چه در حال حاضر اتفاق می‌افتد، الزاماً رویارویی با پیام‌هایی است که شهروند مخاطب یا گیرنده پیام در انتخاب و دریافتشان هیچ نقشی ندارد و در ضمن نیازی هم به آن‌ها ندارد.
وی افزود: این نوع تجاوز به حقوق شهروندی است، چه پیام تبلیغاتی باشد، چه خبری. به ویژه ایمیل‌ها که بعضا مستهجن هستند. نمی‌دانم به لحاظ تکنولوژیک می‌توان این پیام‌ها را کنترل کرد یا نه. تا به حال پیشنهادهایی در این زمینه ارائه شده است، ولی به نظر نمی‌رسد هیچ‌کدام تا حالا راه دقیقی برای کنترل و عدم دریافت پیام‌های ناخواسته داشته باشند.
این استاد ارتباطات ادامه داد: در واقع امروز در همه کشورهای جهان، شهروندان در معرض پیام‌هایی هستند که نه نیازی به آن‌ها دارند، نه متقاضی دریافت هستند و نه علاقه‌ای به این پیام‌ها دارند. این اتفاق به شکلی نقض حقوق شهروندی است. حالا عاملش هر کی می‌خواهد باشد. البته در حوزه خبررسانی استثناهایی وجود دارد. به این معنا که اگر به حق دسترسی به اطلاعات، به عنوان بخشی از حقوق شهروندی قائل باشیم، ایمیل‌ها و پیامک‌هایی که اخبار واقعی و به روز را منتقل می‌کنند، می‌توانند در زمره همان استثناها جا بگیرند.
فرقانی گفت: این ایمیل‌ها و پیامک‌ها می‌توانند در پیشبرد دسترسی به اطلاعات نقش مهمی ایفا کنند، ولی به نظر می‌رسد این ایمیل‌ها و پیامک‌ها، از انواع دیگر قابل تفکیک نیستند. به هر حال این هم از عوارض منفی دستاوردهای تکنولوژی‌های جدید است. تکنولوژی‌های نو هرچند فایده‌هایی دارند، عوارضی هم دارند که نباید از آن‌ها غافل بود. بخشی را می‌توان با قانون‌گذاری و ترویج اصول اخلاقی و روزنامه‌نگاری محدود کرد ولی به طور کلی نمی‌شود کنترل کامل و تمام‌عیاری بر این پیام‌ها اعمال کرد. اگر هم کنترلی صورت بگیرد، ممکن است دستاوردهای مفید این تکنولوژی از دست برود.
وی افزود: پر شدن حافظه، اتلاف وقت برای پاک کردن این پیام‌ها و ... فرایند‌های ناخواسته‌ای را به شما تحمیل می‌کنند که ممکن است برخی سختگیرانه با آن روبرو شوند و البته برخی هم زیاد آن را مهم تلقی نکنند. اما بحث این است که شهروندان چقدر حق دارند در معرض پیام‌های ناخواسته قرار نگیرند؟ موضوع اساسی این است که حقوق بشر، حقوق شهروندی و انواع حقوق انسانی باید در این موضوع دیده شود.
رئیس سابق دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: حالا اگر بحث را از پیامک گسترش دهیم، خیلی از بیلبوردهای تبلیغاتی هم این مشکلات را دارند. بیلبوردها هم مسائل حقوقی دارند که چشم‌اندازهای غیرانتخابی و خواسته‌نشده را برای شهروندان به ارمغان می‌آورند. شهروندی مانند من می‌خواهد از مناظر طبیعی استفاده کند، ولی ناگزیرم به این بیلبوردهای تبلیغاتی توجه کنم. البته این نظر من است. ممکن است شهروندانی هم باشند که از این تبلیغات لذت ببرند.
فرقانی در پایان گفت: به هر حال این موضوعات، بحث‌های جدیدی هستند که تکنولوژی‌های جدید با خود آوردند. بحث مغایرت پیشرفت تکنولوژی با حقوق شهروندی و تجاوز به حریم افراد، یکی از همین موارد مناقشه است. برخی معتقدند ارزش آزادی‌های‌هایی که این تکنولوژی‌ها به ارمغان می‌آورند، به حدی است که بهتر است تحمل کنیم. البته در مقابل این نظر، طبیعتا موضع مخالفی هم وجود دارد.
نظر شما