ايرانفر : ميرداماد در سرايش اشعار عاشقانه ذوقي سرشار داشت

به گزارش خبرنگار اعزامي گروه دين و انديشه "مهر"از گرگان ، محمد ايرانفر، از پژوهشگران و مدرسان استان گلستان، درباره شعر و منزلت در نظر ميرداماد به ايراد سخن پرداخت و گفت : ميرداماد، متخلص به اشراق از صاحبنظران علوم عقلي و نقلي در عصر صفويه است. وي علاوه بر جامعيّت در علوم مذكور، در سرودن اشعار حكمي، عرفاني و عاشقانه از ذوقي سرشار بهره مند بود. سبك هندي و به تعبير ديگر اصفهاني در زمانه او پيشاهنگ محافل ادبي ايران و هند بوده و شگفت آور اين كه در دارالحكومه پادشاه قدر قدرت صفوي، شاه عبّاس، فيلسوف استرآبادي قصايد، مثنويّات، غزليّات و رباعيّاتي به سبك متقدّمان، يعني سبك عراقي مي سروده است.

وي تصريح كرد : ديوان كوچك، امّا پر مايه او به تقريب 1400 تا 1450 بيت است، كه شامل دو قصيده، سي و شش غزل، نه ملمّع (شعر عربي)، يك مثنوي به نام مشرق الانوار كه در پاسخ به مثنوي مخزن الاسرار حكيم نظامي گنجه اي در همان وزن مفتعلن مفتعلن فاعلن در بحر سريع مسدّس مطوّي مكشوف سروده شده است و در نهايت رباعيّات مي باشد.

ايرانفر افزود : بيشترين ابيات ديوان ميرداماد به رباعيات او اختصاص دارد كه چيزي در حدود 338 رباعي بالغ بر 676 بيت از كل مجموعه ديوان او را تشكيل مي دهد. از نظر شمار ابيات پس از رباعيات، باقي مانده ديوان به مثنويات، غزليات و قصايد شاعر اختصاص دارد.

وي اشعار ميرداماد را مشحون از اصطلاحات فلسفي، حكمي، عرفاني، كلامي، نجومي، پزشكي، رياضي و ساير علوم متداول زمان توصيف كرد و گفت : علاوه بر مصطلحات ياد شده، وجود بعضي لغات مهجور و نامأنوس عربي، جاي جاي، درك اشعار او را براي خواننده مشكل مي سازد.

ايرانفرغزليات ميرداماد را بر چند مورد تقسيم نمود و گفت : نيمي از غزليات ميرداماد صبغه عرفاني دارد. ميرداماد غزليات عرفاني خود را به سبك و سياق شاعران متقدم سبك عراقي نظير سنايي، عطار، سعدي و حافظ سروده و لذا از اصطلاحات متداول صوفيانه مانند كفر، ايمان، زلف، زنار و ميخانه سود جسته است. انتخاب تخلص اشراق توسط شاعر نيز ميل و گرايش او را به سرودن غزليات عرفاني تاييد مي كند. نيم ديگر غزليات ميرداماد جنبه عاشقانه دارد. در سرودن اين نوع غزليات حال و هواي غزليات حافظ و بيشتر سعدي احساس مي شود، به ويژه استفاده از واژگاني نظير چوگان، گريبان زلف، قربان، خنجر، مژگان، پيكان، هجران، تير و طوفان اين ظن را تقويت مي كند. در واقع توارد آراء و انديشه هاي سعدي در شعر ميرداماد به وضوح ديده مي شود.