دكترخرم : رييس جمهور بايد هم و غم خود را بر روي مذاكرات هسته اي متمركز كند // احتمال عدم پيگيري پرونده هسته اي با روند قبل از انتخابات در آينده وجود دارد

با پرگزاري انتخابات رياست جمهوري نحوه موضع‌ گيري كشورهاي خارجي و نحوه مقابله ما با اين سياستها ازجمله دغدغه‌هاي جامعه ما براي روزهاي آينده است كه از منظركارشناسان ارشد روابط بين‌الملل اين موضوع طي مصاحبه هايي مورد بررسي قرار گرفته است .

دكترعلي خرم ازكارشناسان ارشد روابط بين الملل و سفير سابق جمهوري اسلامي ايران درسازمان ملل درمصاحبه با خبرگزاري  مهر پيرامون مسانل مختلف سياست خارجي كشور به سوالات مطرح شده بدينگونه پاسخ داد .

س- مساله هسته اي ايران از دغدغه هاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در مقطع كنوني است با توجه به اينكه يك ماه ديگر دولت جديد كارخود را شروع خواهد كرد عملكرد سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران با در نظر گرفتن پيش زمينه هاي قبلي چگونه بايد باشد؟

ج- روند مذاكرات ما با اتحاديه اروپا پس از آنكه دوسال پيش شوراي حكام آژانس انرژي اتمي قطعنامه اي رابرعليه ايران صادر كرد يك دوره جديد راطي مي كند. تا قبل ازانتخابات رياست جمهوري اتحاديه اروپا وآمريكا درمورد موضوع درخواست حقوقي  وقانوني جمهوري اسلامي ايران پاسخي براي جواب دادن نداشتند. متن اين درخواست اين بود كه جمهوري اسلامي ايران بر اساس NPT حق دارد در مورد دستيابي به تكنولوژي صلح آميز هسته اي دست به اقداماتي بزند و مجهز به اين تكنولوژي شود.

بر همين اساس اتحاديه اروپا و آمريكا به دنبال بهانه اي بودند كه زمين بازي را عوض بكنند. به همين خاطرروند مذاكرات را به بعد ازانتخابات موكول كردند.برداشت آنها اين بود كه اگردرانتخابات توانستند نقطه ضعفي راپيدابكنند تا براساس آن بتوانندشروع به سخت تركردن مواضعشان نسبت به ايران بكنند و ازدستيابي ايران به تكنولوژي صلح آميزهسته اي جلوگيري كنند و اگر مشاهده كردند كه انتخابات ايران مطلوب و در حد معيار جهاني است در اين صورت به اين حق تكنولوژي اذعان بكنند و روند مذاكرات حالت عادي خود را طي بكند.

هرچند ما موكول شدن روند مذاكرات را به بعد از انتخابات نبايستي قبول كرديم اما آنچه كه درحال حاضرمهم است اينكه اين انتخابات برگزار شد و حضور پرشور مردم در پاي صندوقهاي راي نشان داد كه جمهوري اسلامي ايران از استحكام و مقبوليت برخوردار هست و آنچه كه اروپاييان به دنبال آن بودند يعني بهانه جويي مرتفع شده است.

درهرحال اين به معناي آن نيست دولتي كه بر سر كار خواهد آمد از نظر اروپاييان و آمريكاييان مقبوليت دارد و در طول يك هفته گذشته ديده ايم كه به انواع و اقسام وسايل متوسل شده و سعي دارند چهره مردمي رييس جمهور منتخب به بهانه هاي مختلف مثل شركت در ماجراي گروگانگيري سفارت آمريكا ، تخريب كنند.

همانطور كه ذكر شد چون اروپاييان و آمريكاييها نتوانستند به اهداف مورد نظر خود در انتخابات برسند اكنون تلاش دارند زمين بازي را عوض كند. به جاي اينكه به موضوع اصلي بپردازند به موضوع جانبي مي پردازند. بطوري كه دريك هفته اخير موضوع هسته اي در دايره توجه نيست و آمريكاييها شروع كردند داوطلبانه تحريمهايي را بر عليه ايران اتخاذ كنند و فشارهاي سياسي را افزايش دهند. اروپاييها نيز با آنها در اين زمينه هماهنگ تر مي شوند.

من حيث المجموع يك جبهه واحدي برعليه رييس جمهور منتخب در پيش گرفته اند و احتمال اينكه موضوع هسته اي با آن روندي كه قبل از انتخابات به پيش مي رفت در آينده پيش نرود، وجوددارد.

با اقداماتي كه آمريكا و اروپاييان انجام داده اند معناي آن اين است كه آنها نه تنها در زمينه هسته اي نمي خواهند با ما كار بكنند بلكه حتي درزمينه مشروعيت نظام نيزمي خواهند ما را زير سوال ببرند. مي خواهند ديوار سختي را در مقابل رييس جمهور جديد ايجاد كنند تا رييس جمهور جديد يا درمقابل اين ديوارتسليم شود و يا اينكه در برابر آن بايستد و آنها بهانه لازم براي انجام يكسري تحركات جديد بر عليه ايران بدست آورند.

حال كه دولت منتخب برخلاف پيش بيني آنها بر سر كار آمده و اين خود دامنه تنش را از ديدگاه آنها افزايش داده و رييس جمهور منتخب براي مقابله با اين تنش، بايد از پشتوانه اين انتخابات در مذاكرات با اروپاييان استفاده كند.

هر چند رييس جهور منتخب مي بايست از سكوي انتخابات صرفا به موضوع هسته اي مي پرداخت و نه اينكه به موضوعي مانند اروپاييان ازبرج عاج بيرون بيايند يا به آمريكا حمله بشود و چيزهايي شبيه اين. ما بايد بيشتر به موضوع هسته اي مي پرداختيم و كمتر صحنه تبليغات برقرارمي كرديم تا بهانه دست آنها نيافتد.

دكتر خرم همچنين اضافه كرد : در مقطع كنوني ممكن است موضوع هسته اي به فراموشي سپرده شود و كار ما بشود يك جنگ تبليغاتي بين ايران ازيك سو و اروپا ، آمريكا و اسراييل ازسوي ديگر. به نظر من رييس جمهور بايد اين راه را تعديل كند و همه هم و غم خودش را بر روي مذاكرات هسته اي متمركز بكند و به اروپا و آمريكا بفهماند كه ايران به دنبال سلاح هسته اي نيست و ايران يك شريك و يار قابل اعتماد است. ايران حاضر است در موضوعات منطقه اي و جهاني با اروپا كار بكند . اين روش جلوي تندروي هاي آمريكا را تا حدود زيادي خواهد گرفت. اكنون ما شاهد هستيم چهار شركت بزرگ ايراني را در آمريكا بلوكه كردند و ازطرف ديگرآمريكاييها دستورات ديگري را صادر كردند تا فشاررا عليه ايران اضافه كنند. شركتهاي اروپايي را دارند تحريم مي كنند كه با ايران وارد معامله اقتصادي نشوند. اين اقدامات مي تواند آثار سويي داشته باشد و ايران نبايد وارد بازي آنها شود.

س - اتخاذ سياست هايي چون قرارداد ساخت 6 نيروگاه هسته اي با روسها ( حال چه اين اقدام ژست تبليغاتي داشته باشد و يا اقدام عملي ) تا چه حد مي تواند به جمهوري اسلامي ايران در سياست خارجي كمك بكند؟

ج - اگر به اين اقدامات به عنوان يك سياست يكبار مصرف نگاه بكنيم ممكن است در كوتاه مدت براي ما مفيد باشد ولي قطعا روسها بيشتر ازما از اين تحركات استفاده مي كنند. روسها اين را مطرح مي كنند و بعد وقتي اروپا و آمريكا مي آيند تا جلوي اين كار را بگيرند قيمت خوبي  را از آنها طلب مي كنند. بنابراين ما بايد حواسمان باشد و به دنبال  تبليغاتي كه بهره اش براي روسها بيشترازما خواهد بود، وارد نشويم. قطعا بدانيد روسها بدون اجازه و سيگنال مثبت اروپا و آمريكا يك نيروگاه هم درايران نخواهند ساخت و حتي سوخت نيروگاه بوشهر را به ما نخواهند داد. بنابراين تا وقتي كه اين را خوب بفهميم ما به دنبال تبليغاتي كه پولش به جيب روسها مي ريزد ، نخواهيم رفت.

س - يكي از موضوعات مهم كه در مقطع كنوني عرصه بين المللي مطرح است موضوع اصلاحات در نهاد سازمان ملل مي باشد و در شهريورماه سال جاري (سپتامبر) نشست بين المللي در اين زمينه برگزار خواهد شد مواضع و گامهاي عملي دولت آينده در فاصله كوتاه ما با مقطع زماني اين نشست چه بايد باشد؟ در مورد پيشنهاد سازمان كنفرانس اسلامي مبني بر حضور يك نماينده از سازمان كنفرانس اسلامي در شوراي امنيت ،آيا حمايت  ايران از اين پيشنهاد ضروري است يا خير؟

ج - دراين بحث بايد اين را مد نظر قراردهيم اصلاحاتي كه كشورها درطول 60 سال عمرسازمان ملل انجام داده اند آن اصلاحات مورد تاييد جمهوري اسلامي ايران هم است ولي آن اصلاحات قرار نيست امروز مد نظر قرار بگيرد.اصلاحاتي كه قرار است در سازمان ملل مد نظر قرار بگيرد، اصلاحات مورد نظر آمريكاست. در طرح آمريكا ، سازمان كنفرانس اسلامي جايگاهي ندارد و قرار نيست كنفرانس اسلامي عضويتي در شوراي امنيت داشته باشد. اگر هم OIC  چنين چيزي را تصويب بكند در نهايت كشور عربي مثل مصر وارد خواهد شد و سود خواهد برد. در نتيجه از جيب كنفرانس اسلامي استفاده مي شود . ولي اتحاديه عرب است كه عضو خود را وارد شوراي امنيت مي كند.

به نظرمن دراين زمينه چيزي نصيب OIC نمي شود.مثلا يك كشور اسلامي وارد شوراي امنيت بشود و بتواند اهداف كشورهاي  اسلامي را تامين بكند.

اگر دراين بين قرار شود كشوري انتخاب بشود قطعا آمريكاييها با عضويت كشورهايي موافقت خواهند كرد كه منافع دولت آمريكا را تامين بكند ،حتي ممكن است كشورمنتخب كنفرانس اسلامي بعنوان مثال مصردرزمينه هايي چون جزايرسه گانه بر عليه جمهوري اسلامي ايران وارد عمل بشود كما اينكه مصر از حاكميت امارات بر جزاير سه گانه تاكنون دفاع كرده است.

بنابراين ما بايد بدانيم كه چه مسيري را طي مي كنيم و در طرحهايي همانند عضويت يك نماينده از سازمان كنفرانس اسلامي در سازمان ملل چيزي نصيب ايران نخواهد شد.

دكتر خرم در ادامه اضافه كرد : با توجه به فرصت كم باقي مانده تا نشست ماه سپتامر (شهريورماه) دولت آينده با محدوديت هاي زيادي براي اعلام مواضع خواهد داشت وقتي كه كميسيون 16 نفره زير نظر دبير كل اصلاحات مورد نظر آمريكا را تصويب كرده و بدون هيچ گونه مانعي وارد دستور كار مجمع عمومي در شهريورماه شده است. در اين صورت مي توان تجسم كرد كه كار خاصي در اين زمينه نمي شود انجام داد. ما تنها كاري كه مي توانيم در اين رابطه انجام دهيم، رايزني با كشورهاي غير متعهد و كشورهاي ديگري است كه نقطه اي مشترك با ما در اين زمينه دارند.

بايد مد نظر داشت كه بيشتركشورهاي غير متعهد كه در اين زمينه با ما اشتراك دارند خلاف جهت اصلاحات سازمان ملل حركت كنند. آنها يا قيمت هزينه هاي سوء اين اصلاحات را از آمريكا مي گيرند و يا به دليل مشكلاتي كه دارند به همين اصلاحات راي خواهند داد و با آن مخالفت نخواهند كرد.

بهترين سياست اتخاذي ازطرف ما در قبال اين موضوع اين است كه در مرحله نخست با كشورهاي غير متعهد بطور جدي  گفتگو كنيم. دوم با خود كشورهاي قدرتمند مذاكره كنيم و از همه اينها مهمتر اينكه ما از تصويب اين اصلاحات جلوگيري كنيم و در واقع زمان بخريم.ما بايستي بتوانيم آنقدريارگيري كنيم مثل كنفرانس بازنگري كه درنيويورك انجام شد چيزي دراين نشست تصويب نشود. اين بهترين كاري است كه ما مي توانيم انجام دهيم . هر چند برد كشورهاي غيرمتعهد كم است ولي درهرصورت بايد رايزني هايمان را با آنها ادامه دهيم تا از تصويب اصلاحات مورد نظر آمريكا جلوگيري شود.

گفتگو با كشورهاي توسعه يافته كه خودشان را جزو منافع آمريكا تلقي نمي كنند منظور كشورهايي چون فرانسه و امثال آن نيست بلكه كشورهايي چون چين و يا كشورهاي اروپاي شرقي كه از مفاد اصلاحات سازمان ملل نگران هستند و دغدغه آن را دارند كه از اين اصلاحات كشور آمريكا  در آينده به نفع خود بهره برداري نمايد، لذا با اين دسته از كشورها نيز در راستاي خريد زمان و عدم تصويب اصلاحات در نشست شهريورماه جلوگيري كنيم.

 س - با توجه به تبليغات سويي كه كشورهاي غربي در مقطع كنوني بر عليه رييس جمهور منتخب انجام مي دهند و سعي دارند دورنماي تصميمات سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران را زير سوال ببرند بخصوص در زمينه طرح صلح خاورميانه ، بهترين استراتژي ممكن براي برخورد با تبليغات سوء غرب چه خواهد بود؟

رييس جمهور منتخب با دو چالش جدي مواجه است . به نظر من چالش خارجي در مقطع فعلي بيشتر از چالش هاي داخلي است. به خاطر اينكه امنيت ملي ايران از طرف آمريكا و اروپا مورد تهاجم واقع مي شود. بنابراين آقاي احمدي نژاد بايد همه تكه كلامش بر روي حفظ امنيت جمهوري اسلامي ايران قرار بگيرد و در اين راستا ديپلماسي خارجي ما بايد به ترميم روابط با اتحاديه اروپا و آمريكا بپردازد و سعي كند اختلاف ايران و اروپا و آمريكا را صرفا به دايره موضوع هسته اي محدود بكنند و موضوع هسته اي را نيز به سمت صلح آميز و اعتماد سازي بكشاند. از چيزهايي كه مي تواند موضوع هسته اي  را تحت الشعاع قرار بدهد و ايران را به جايي ببرد كه به جنگ تبليغاتي  منتهي بشود ديپلماسي سياست خارجي ما بايد از آن پرهيز كند.

دكترخرم همچنين اظهار داشت : آمريكا واروپاييها الان مترصد اين هستند كه ما وارد جنگ تبليغاتي آنها شويم تا آنها در اين جنگ تبليغاتي بر ما پيروز شوند. لذا ما در كنار پرهيز از جنگ تبليغاتي ، از زمينه هايي كه ممكن است تخاصم ما را با آمريكا افزايش دهد خودداري كنيم.

براي فروكش كردن تخاصم با آمريكاييها حتي بايد از تجارب سياستمداران پرتجربه و دولتمردان قبلي در صحنه بين المللي استفاده شود و حتي در زمينه هايي چون طرح صلح خاورميانه بطور شفاف شرايط خود را مطرح كنيم و بجاي اينكه شرايط خود را ذكر كنيم وارد مذاكره شويم و صرفا با ديد تبليغاتي به اين موضوع نگاه نكنيم و اگردر مذاكره براي اين گفتگو قيمت تعيين كنيم ، قطعا خوب خواهد بود.اگر تمام موضوعات منطقه اي مثل عراق، فلسطين،همكاريهاي منطقه اي و بين المللي ليست شود و مورد استفاده رييس جمهور منتخب قرار بگيرد ، قطعا نمرات مثبتي را در پي خواهد داشت.