نگرانی از کمبود اعتبارات حوزه سلامت/ الگوبرداری اشتباه از بازار سلامت آمریکا

به گزارش خبرنگار مهر، مشکلات حوزه سلامت کشور در سالهای گذشته و انباشت کسری بودجه وزارت بهداشت، دست به دست هم داده تا شاهد شرایط حساس و ویژه ای در حوزه سلامت باشیم. به طوریکه وزیر بهداشت دولت یازدهم نیز از همان ابتدای حضورش در راس مدیریت این وزارتخانه، وجود چنین مشکلاتی را پیش بینی می کرد. این در حالی است که لایحه بودجه کل کشور در سال 93، چندی قبل به مجلس ارائه شد تا نمایندگان خانه ملت به بررسی کلیات و جزئیات اولین بودجه دولت یازدهم بپردازند. اما، اینکه بودجه حوزه سلامت برای سال آینده نیز چندان تغییر نکرده و گفته می شود که در برخی از حوزه ها و بخشها، اعتبارات کمتری اختصاص داده شده است. 

کسری 8 هزار میلیارد تومانی وزارت بهداشت

دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت با اشاره به کسری 8000 میلیارد تومانی وزارت بهداشت، عنوان داشته که این کسری، رقم کمی نیست و حدودا به اندازه بودجه یک سال وزارتخانه است. با این میزان بدهی، نمی‌توان کار چندان فاخری انجام داد.

وی درباره اعتبارات وزارت بهداشت در لایحه بودجه 93 نیز گفته است که هر چند اعتبارات در نظر گرفته شده برای سال 93 نسبت به سال 92، از وضعیت بهتری برخوردار است اما در مورد میزان بدهیهای وزارتخانه هیچ راه‌حلی به تصویب نرسیده است. در مجموع اعتبارات وزارت بهداشت در لایحه بودجه 93 نسبت به بودجه 92 حدود 15 درصد افزایش داشته، اما در مقایسه با بودجه محقق شده سال 92 می‌توان گفت که اعتباراتمان در لایحه بودجه 93 حدود 30 درصد افزایش خواهد داشت. اما این رقم هم روی کاغذ است و بستگی به آن دارد که ببینیم چه میزان از بودجه 93 محقق خواهد شد.

وزیر بهداشت این را هم گفته است که برای سه ماه پایانی سال مشکلات زیادی خواهیم داشت و قطعا این مشکلات به سال آینده منتقل خواهد شد. 

اظهارات صریح وزیر بهداشت در مورد بودجه سلامت، حکایت از این واقعیت دارد که حوزه سلامت در سال آینده نیز با مشکلات مشابه امسال و سالهای گذشته مواجه خواهد شد و راه گریزی از آن نیست. اما، آنچه در این بین می بایست مورد توجه مدیران و دست اندرکاران حوزه سلامت قرار گیرد، نحوه مدیریت بودجه ای است که به این وزارتخانه تزریق می شود.

وضعیت بازار سلامت کشور 

دکتر ایرج حریرچی معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت، در جلسه ای که به منظور بررسی بودجه حوزه سلامت در مرکز پژوهشهای مجلس برگزار شد، با بیان اینکه هدف اصلی نظام سلامت تامین سلامت مردم است، گفت: در کنار این هدف غایی، کسب رضایت مردم با تامین استانداردهای لازم و محافظت مالی آنها از مخاطرات هزینه‌های بهداشتی و درمانی جز اهداف نظام سلامت است.

وی برنامه‌های چهارم و پنجم در حوزه سلامت را جزء مترقی‌ترین برنامه‌ها دانست و تصریح کرد: اگر بسته‌ای که در این برنامه‌ها برای حوزه سلامت در نظر گرفته شده است عملی شود، قدم مثبتی برداشته می‌شود ولی در طول برنامه چهارم و مدت زمانی که از برنامه پنجم گذشته است نه تنها به سمت شاخص‌های مدنظر برنامه حرکت نکرده‌ایم بلکه از آن فاصله هم گرفته‌ایم.

معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه مردم در کل کشور با بهداشت و درمان سر و کار دارند،‌ تاکید کرد:‌ طبق برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه، تولیت و سیاستگذاری در حوزه سلامت باید با دولت باشد و دولت باید در این زمینه تصدی‌گری خود را کاهش دهد اما در طول این مدت به ویژه در طول 8 سال اخیر تصدی‌گری‌ها به طور غلط افزایش پیدا کرده است.

حریرچی با بیان اینکه تمام کشورهای دنیا به غیر از آمریکا بازار سلامت دولتی دارند، توضیح داد: آمریکا با بالاترین سرانه درآمدی در بین 8 کشور صنعتی جهان، بدترین شاخصهای بهداشتی و درمانی را دارد و براین اساس در تمام کشورهای توسعه یافته به غیر از آمریکا تولیت و سیاست گذاری بهداشت و درمان با دولتها و حاکمیت است که در برنامه‌های مختلف توسعه کشور و سند چشم انداز ایران هم این موضوع مطرح شده اما عملا در بازار سلامت الگوبرداری ناقصی از آمریکا از سال 1341 داریم و در این زمینه اشتباه می‌کنیم.

انتظار نظام سلامت از مجلس

دکتر علی اکبر سیاری معاون بهداشتی وزارت بهداشت هم در این جلسه با بیان اینکه تلاش ما اجرای برنامه پنجم توسعه است، گفت: ادبیات برنامه چهارم و پنجم توسعه در حوزه بهداشت و درمان از مترقی‌ترین برنامه‌ها به حساب می‌آید و برنامه دکتر هاشمی وزیر بهداشت هم بر اساس همین برنامه‌ها نوشته شد و انتظار نظام سلامت از نمایندگان مجلس، حمایت از برنامه خودشان است.

وی در تشریح نگاه دولت به حوزه سلامت، افزود: نگاه دولت و مجلس در حوزه سلامت یکی است، نگاهی که در دولت قبلی وجود نداشت و نگاه دیگر دولت توجه به بهداشت فقرا، روستا نشینان و آسیب دیدگان ناشی از هزینه‌های درمانی و به طور کلی نگاه عدالت طلبی است که این هم بیانگر جهت گیری همسوی دولت و مجلس است.
سیاری با بیان اینکه تحول در حوزه بهداشت و درمان نیازمند همکاری بیشتر دولت و مجلس است، تصریح کرد: حمایتهای مجلس در حوزه بهداشت باید بیشتر شود.

کمبود منابع حوزه بهداشت و درمان 

مهندس موهبتی معاون پارلمانی وزارت بهداشت نیز با بیان اینکه مشکلات بسیاری در حوزه بهداشت و درمان وجود دارد، توضیح داد: حوزه بهداشت و درمان با کمبود منابع روبرو است و مجلس باید به رفع این مشکلات کمک کند.

ضرورت تزریق منابع جدید به حوزه سلامت

دکتر کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهشهای مجلس نیز با بیان اینکه رئیس مجلس بارها به من درباره بررسی وضعیت بهداشت و درمان سفارش کرده‌اند، گفت: دکتر لاریجانی به من تاکید کرده‌اند که بررسی شود چه کارهایی برای بخش بهداشت و درمان و ارتقای سطح سلامت جامعه می‌توان انجام داد که در این زمینه جلساتی با حضور وزیر بهداشت برگزار شده است که با هماهنگی مجلس و دولت به دنبال راهکارهایی برای تامین منابع مورد نیاز برای حوزه سلامت باشیم و شاید لازم باشد منابع جدیدی علاوه بر اعتبارات سالانه به این حوزه تزریق شود.

وی با بیان اینکه در کوتاه مدت کاری برای اشتغال، اقتصاد و معیشت مردم نمی‌توانیم انجام دهیم، تصریح کرد: باید تلاش کنیم با اندک کارهایی که می‌تواند گستره وسیعی را دربرگیرد و رضایت‌مندی عمومی ایجاد کند، اقداماتی را اجرایی کنیم که یکی از آنها توجه به بخش بهداشت و درمان است.

جلالی ادامه داد: خدمت دولت و مجلس با همدیگر به مردم، می‌تواند موجب حل مشکلات آنها در حوزه بهداشت و درمان باشد که این امر مورد توجه رئیس مجلس هم بوده است.

وی با بیان اینکه رسیدگی به روستاها و حاشیه شهرها و اقشار آسیب پذیر باید در اولویت نظام سلامت باشد، تصریح کرد: در حوزه سلامت، مجلس و دولت در چند فصل می‎‌توانند با یکدیگر همکاری کنند، که در این مسیر گام اول توجیه نمایندگان در خصوص زبان و نگاه مشترک دولت و مجلس در اجرای احکام قانون برنامه در حوزه سلامت است، در قدم بعد باید نمایندگان با چالش نظام سلامت آشنا شوند و در این زمینه اطلاعاتی به سرعت و با دقت درباره حوزه بهداشت و درمان در اختیار نمایندگان مجلس قرار گیرد تا مشکلات حوزه تقنینی بهداشت و درمان احصا شود و براین اساس مرکز پژوهش‌های مجلس و وزارت بهداشت و درمان در قانونگذاری به یک جمع بندی برسند.

جلالی با بیان اینکه اصولا تغییر بودجه پس از انتقال لایحه به مجلس کار دشواری است، توضیح داد: از سوی مرکز پژوهشهای مجلس در حوزه بودجه‌ریزی عملیاتی کارهای خوبی صورت گرفته و در حوزه بودجه نویسی کشور از جمله حوزه بهداشت و درمان باید تغییراتی ایجاد شود.

وی با بیان اینکه حجم عمده‌ای از بودجه کشور صرف تصدی‌گری می‌شود، یادآور شد: پولی که به دستگاهها داده می‌شود بابت این است که خدمات ارائه بدهند اما با هزینه‌های فعلی این اعتبارات تنها بابت اداره کردن دستگاهها هزینه می‌شود.

رئیس مرکز پژوهشهای مجلس با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر کاهش پرداختی هزینه‌های درمانی از جیب مردم، گفت: میزان پرداختی هزینه‌ها از جیب مردم در دهه 60 حدود 52 درصد بود که این میزان به حدود 73 درصد رسیده است و باید برای کاهش این پرداختی‌ها باید چاره‌ای اندیشیده شود.

وضعیت بحرانی بیمارستانهای دولتی

حمیدرضا عزیزی‌ فارسانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز با بیان اینکه هم اکنون بیمارستانها با درآمد حاصل از اعمال جراحی خود را اداره می‌کنند، گفت: اعتبار اختصاص داده شده به بیمارستانها به اندازه‌ای است که تنها کفاف نگهداری تجهیزات، تعمیرات و ساختمان‌ بیمارستانها را می‌دهد.

وی با انتقاد از اینکه کمبود اعتبار در بیمارستانهای دولتی ادامه فعالیت این مراکز را با مشکلاتی همراه کرده است، افزود: کمبود پول و اعتبار در بیمارستانهای دولتی منجر به بدهیهای زیاد این مراکز به پرسنل خود شده است به گونه‌ای که بیمارستانهای دولتی در پرداخت به موقع حقوق و کارانه نیروی انسانی خود با چالش مواجه شده‌اند.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس،‌ کمبود نیروی انسانی در بیمارستانهای دولتی را نیز جزو بزرگترین معضلات این مراکز خواند و ادامه داد: نبود اعتبار در بیمارستانهای دولتی و کمبود نیروی انسانی تاثیر مستقیمی بر درمان بیماران دارد به گونه‌ای که روند درمان را با کندی مواجه ساخته است که در این شرایط نیز ممکن است وضعیت جسمانی بیماران نیز با بحران روبرو شود.

عزیزی فارسانی با انتقاد از اینکه در لایحه بودجه سال 93 نگاه مثبتی به بیمارستانهای دولتی نشده است،‌ گفت: امروزه اغلب درآمدهای بیمارستان‌های دولتی از عملهای جراحی و دستمزد حاصل از ارایه خدمات به بیماران به دست می‌آید و اندک بودجه‌ای که از سوی وزارت بهداشت به این مراکز اختصاص پیدا می‌کند نیز برای تعمیرات و نگهداری ساختمانها صرف می‌شود.

13 میلیون ایرانی بدون بیمه 

رسول خضری عضو هیئت رئیسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، بیمه نبودن 13 میلیون ایرانی را چالش بزرگ حوزه سلامت کشور دانست و گفت: لازم است بودجه کافی در این بخش وجود داشته باشد تا بتوان این افراد را تحت حمایت بیمه قرار داد.

وی با اظهار تاسف از کاهش بودجه طرح ماندگاری پزشکان در مناطق محروم، تاکید داشت که نمایندگان مجلس درخواست داشتند تا این موارد در بودجه سال 93 لحاظ شود.