پیشینه و فرهنگ نهاوند در دل تاریخ جا مانده است/ جشنواره زمستانی فرصتی برای معرفی نهاوند

به گزارش خبرنگار مهر، هفتمین جشنواره زمستانی استان همدان با آنچه در گذشته انجام شده یک تفاوت محسوس دارد و آن گسترش فعالیت های این جشنواره به شهرستان های استان همدان از جمله شهرستان تاریخی نهاوند است که قرار است همزمان با برگزاری جشنواره هفتم همایش تخصصی تاریخ و فرهنگ نهاوند با حضور کاوشگران کشوری و مسئولین استانی و شهرستانی در این شهر برگزار شود.

شهرستان نهاوند با جمعیت بیش از 190 هزار نفر در جنوب غربی استان همدان دارای چهار مرکز شهر، چهار بخش، 9 دهستان و 169 آبادی دارای سکنه است.

برگ برگ تاریخ زرین و پر افتخار ایران را وقتی ورق می زنی نام نهاوند در بخش هایی از آن همچون ستاره ای تابناک ذهن و دل آدمی را مشغول می کند شهری که برابر اسناد و شواهد باقی مانده در تاریخ سابقه سکونت در آن به شش هزار سال قبل از میلاد می رسد.

شهر نهاوند بی شک یکی از شهرهای قدیمی و تاریخی ایران است، تپه گیان و همچنین قرارگیری در مسیر راه فرعی ابریشم به نهاوند و از نهاوند به بروجرد و از آنجا به اصفهان و فارس، نشان از موقعیت سوق الجیشی منطقه در گذشته داشته است.

رئیس اداره میراث و گردشگری شهرستان نهاوند در این زمینه به خبرنگار مهر می گوید: از گذشته شهر نهاوند در دوره ماد و هخامنشیان اطلاعات دقیقی در دست نیست اما با توجه به نزدیکی نهاوند به همدان به عنوان مرکز حکومت ماد و قرابت نهاوند باجاده های دوره هخامنشیان، مطالعه تاریخی بیشتری در مورد این کهن شهر نیاز است تا بتوان در مورد تاریخ این چند دوره، قضاوت کرد، اما با توجه به کتیبه مکشوفه دوره سلوکیان و وجود معبد سلوکی در نهاوند، تاریخ و ساختار شهر را از دوره سلوکیان می توان حدس زد.

ابراهیم جلیلی مهمترین جاذبه های گردشگری و آثار تاریخی نهاوند را جنگل سراب گیان، تپه ابوذر، تپه گیان، حمام حاج آقا تراب، مقبره شیخ ابوالعباس نهاوندی معروف به درب شیخ، میدان قیصریه و مسجد جامع، تپه تاریخی باباقاسم، مقبره نعمان بن مقرن معروف به بابا پیره و معبود سلوکی عنوان می کند.

جلیلی ادامه می دهد: در سال 1389 سه اثر تاریخی جدید در نهاوند شناسایی، سه اثر ثبت ملی و دو اثر تاریخی نیز تعیین حریم شده است.

وی در مورد معبد سلوکی معروف به لااودیسه بیان می دارد: کتیبه مذکور به خط یونانی در 32 سطر بر روی قطعه سنگی به ابعاد 46*85 سانتی متر توسط انتی کوس شاه سلوکی به تاریخ 193 قبل از میلاد نوشته شده است. در این دوره ساختار شهر بر اساس شهر نظامی و محوریت قلعه شکل گرفته و طرح آنها بر اساس طرحهای منتظم هندسی بوده است.

جلیلی با بیان اینکه این فرم شهرها سازمانی شبیه شهرهای یونانی داشتند، گفت: قلعه یا کهندژ در مرکز قرار می گرفته و در نهاوند قلعه نظامی شهر به علت قرار گیری در راس شیب طبیعی شهر، در آن زمان هسته اولیه شهر بوده و دیگر فضاهای شهر مانند معبد و فضاهای عمومی شهر در اطراف آن شکل می گرفتند.

اما شهر نهاوند و تاریخ و تمدن و فرهنگ ان با تاریخ و تمدن و فرهنگ ایران گره خورده است به نحوی که در تاریخ ثبت شده در دوره اشکانیان نهاوند دارای اهمیت بود چراکه یکی از هفت خاندان مهم اشکانی به نام کارن در این شهر زندگی می کردند.

روح الله گودرزی دانشجوی رشته تاریخ است و در مورد گذشته نهاوند به خبرنگار مهر می گوید: در دوره ساسانیان دژ نهاوند به عنوان مقر تابستانی یزگرد سوم مورد استفاده قرار گرفت و قلعه و شهر در این دوره مرمت و ساماندهی شد.

وی با بیان اینکه بازار در این دوره شکل می گیرد که البته محل آن راسته بازار کنونی نبوده و در مرکز بافت و در کنار مسجد جامع قدیمی شهر نزدیک به میدان قیصریه و در محل بازار چهار سوق فعلی شهر بوده که اکنون تخریب شده است، افزود: در جنگی که بین سپاه ایران و مسلمین در شهر نهاوند به وقوع پیوست نیروهای ایران از سپاه مسلمین شکست خوردند و پس از فتح شهر نهاوند مسلمین توانستند به راحتی دیگر مناطق ایران خصوصا مناطق جنوبی را به تسخیر خود در آوردند.

وی ادامه داد: بعد از حمله مسلمانان و فتح نهاوند ساختار شهر و نظام طبقاتی شهر متحول می شود و مسجد جامع شهر بر روی پایه های قدیمی آتشگاه استوار می شود.

اما عبدالله عطایی کارشناس تاریخ در مورد تخریب هسته مرکزی شهر نهاوند می گوید: به طور کل عوامل تخریب هسته مرکزی بافت را با تاخر زمانی می توان به تخریب کهن‌دژ در مرکزیت بافت (دوره قاجار)، زمین خالی و ویرانه های کهن‌دژ و مصالح حاصل از تخریب آن، بستر مناسب ساخت و ساز بدون ضابطه در مرکز بافت تاریخی عنوان کرد.

حال برگزاری همایش تخصصی تاریخ و فرهنگ نهاوند همزمان با برگزاری هفتمین جشنواره زمستانی استان همدان تلاش و اقدام دیگری است تا این شهرستان را به عنوان یکی از  قطب های تاریخی و گردشگری و توریستی و منطقه ای مستعد برای حضور گردشگران معرفی کند.

کارشناس گردشگری استان همدان با بیان اینکه نهاوند به لحاظ بهره مندی از ظرفیت های گردشگری حرف های زیادی برای گفتن دارد، گفت: تا کنون برای معرفی کامل و جامع این شهر به مردم ایران و مناطق مختلف جهان کارهای شایسته و مناسبی انجام نشده است.

توسل کاتبی افزود: علاوه بر موقعیت و آثار تاریخی شهرستان نهاوند موقعيت ويژه جغرافيايي نهاوند به لحاظ آب و هوا و کوه هاي مرتفع باعث بارش هاي نسبتاً مناسبي در سطح شهرستان شده است به گونه اي که اين شهرستان به عنوان سرچشمه اصلي بزرگترين رود کشور يعني کرخه است و به واسطه آب فراوان به شهر سراب ها معروف شده است.

وی ادامه داد: وجود دهها سراب و صدها چشمه باعث بوجود آمدن خاک حاصلخيز، پوشش گياهي و مراتع نسبتاً مرغوب و در نتيجه زيبايي چهره جغرافيايي اين شهرستان شده و به کشاورزي آن رونق داده است که وجود عوامل فوق علاوه بر ايجاد فضاي خاص جغرافيايي توانسته برجاذبه هاي طبيعي گردشگري اين شهر نيز بيفزايد.

وی گفت: سراب گاماسياب ، سراب نيلوفر ، سراب گيان ، سراب فارسبان ، سراب باروداب و سراب ملوسان با حيات وحش منحصر به فردش معروف ترين سراب هاي نهاوند هستند که هر کدام مي تواند نمادي زيبا براي معرفي غناي طبيعت نهاوند وجايگاهي براي جذب گردشگر باشد.

اصغر جهانیان عضو شورای شهر نهاوند نیز در این زمینه گفت: باید ظرفیت‌ها و قابلیت‌های گردشگری نهاوند در زمینه‌های متعدد، از جمله زیارت، کشاورزی،تاریخی، طبیعی، صنایع دستی، آیین‌ها و جشنواره‌ها، غذاهای محلی و … سنجیده و پژوهش شود و بر همین اساس مقاصد گردشگری جدید معرفی شوند.

جهانیان گفت: گردشگری می‌تواند یک راه حل مناسب برای رفع معضل بیکاری در شهرستان نهاوند باشد، زیرا 20 عنوان شغل زیر نظر گردشگری قرار می‌گیرد و توسعه گردشگری در واقع با توسعه 20 شغل مرتبط است.

وی با اشاره به این‌که گردشگری نقش مهمی در احیاء و توسعه اقتصادی جوامع ایفا می‌کند، گفت: این موضوع با توجه به این‌که منافع اقتصادی، از جمله اشتغالزایی و درآمد را به‌دنبال دارد، بر حفظ هویت فرهنگی و ترویج آداب و رسوم و سنت‌های اصیل نهاوند نیز تأثیرگذار است.

عضو شورای شهر نهاوند عنوان کرد: نهاوند دارای مناطق گردشگری متعددی است که متاسفانه به دلیل معرفی نشدن و عدم سرمایه گذاری مناسب از چشم گردشگران پنهان شده‌اند و از ظرفیتهای گردشگری استان برای سفر  به  نهاوند به شکل مناسب استفاده نمی‌شود.

وی ادامه داد: نهاوند هر چند کوچک است ولی ظرفیت‌ها و پتانسیلهای بسیار زیادی از جمله در بخش گردشگری و توریستی دارد که برای هر گردشگری می تواند  لذت بخش باشد.

وی افزود: نهاوند دارای پتانسیل‌های خوبی در زمینه جذب گردشگر است و وجود آثار تاریخی، فرهنگی و مذهبی در این شهر می‌تواند جمع کثیری از گردشگران را به سوی خود جذب کند که این امر نیاز به اهتمام و تلاش همه جانبه دارد.

وی ادامه داد: نهاوند دارای ظرفیت در سه بخش گردشگری طبیعت، تاریخی و دفاع مقدس است ولی متاسفانه در همه این بخش‌ها سرمایه گذاری مناسب صورت نگرفته و از این ظرفیت‌ها به خوبی در جهت توسعه و پیشرفت شهرستان استفاده نمی‌شود.

آنچه مسلم است اینکه یکی از مهمترین راه‌های توسعه گردشگری در هر منطقه، ایجاد شرایط لازم برای میزبانی از گردشگران است که فضاهای اقامتی از جمله هتل، مسافرخانه و مهمانپذیر و همچنین فضاهای مناسب برای پذیرایی از گردشگران مانند رستوران‌ها و غذاخوری و کافی‌شاپ باید مهیا باشد.

بررسی ها نشان می دهد فضاهای اقامتی شهرستان نهاوند هیچ تناسبی با فضاهای گردشگری آن ندارد و با وجود فضاهای متعدد گردشگری، تعداد فضاهای اقامتی در نهاوند بسیار کم است و نمی‌تواند پاسخگوی تعداد گردشگران باشد.

امیدواریم برپایی اینگونه همایش ها و اقدامات دیگر در معرفی و شناسایی ظرفیت های تاریخی و گردشگری نهاوند مفید واقع شود و با استفاده از مشاوران و صاحب نظران در راستای معرفی و شناسایی آثار تاریخی و گردشگری شهرستان نهاوند گام برداریم تا شاهد حضور هر چه بیشتر گردشگران در نهاوند باشیم.

مسئولین نهاوند به خاطر داشته باشند هر صنعتی برای رشد و تعالی نیاز به تبلیغات دارد که متاسفانه تا کنون در شهرستان نهاوند با وجود این همه ظرفیت های متنوع تاریخی و گردشگری هنوز تبلیغاتی صورت نگرفته اما برگزاری همایش ها و جشنواره های گردشگری از جمله راه های معرفی ظرفیت های نهاوند در این بخش است که اگر به طور متوسط سالانه دو جشنواره و یا همایش در سطح ملی در شهرستان نهاوند برگزار شود، در این زمینه تاثیرگذار خواهد بود.