به گزارش خبرنگار مهر، این کتاب درباره گوشه‌ای از فعالیت‌های عوامل آلمان نازی در ایران در سال‌های جنگ دوم جهانی از سال 1320 تا 1324، بر اساس اسناد محرمانه دولت بریتانیا است. این اسناد و مدارک توسط کاوه بیات ترجمه شده‌اند.
حضور و فعالیت عوامل و هواداران ایرانی آلمان در ایام جنگ دوم جهانی ـ نیروی موسوم به «ستون پنجم» ـ هنوز هم یکی از موضوعات روشن‌نشده تاریخ معاصر ایران است. در این زمینه به‌جز خاطراتی از شولتسه هولتوس یکی از عوامل اصلی آلمان در ایران، و خاطراتی چند از ایرانیانِ همراه با این تحرکات، نوشته‌های درخور توجه دیگری در دست نیست.
یکی از مهم‌ترین گزارش‌هایی که می‌تواند به روشن‌تر شدن این موضوع کمک کنـد، اسناد دایره‌های اطلاعاتی و امنیتی ارتش بریتانیـا است که در آن سال‌ها در ایران تحت اشغال، وظیفه شناسایی و دستگیری این شبکه را بر عهده داشتند. آنچه در این کتاب ارائه می‌شود، بخش‌هایی از این اسناد و گزارش‌هاست که چندی پیش در دسترس پژوهشگران قرار گرفته است.
این کتاب در 3 بخش تنظیم شده است که بخش اول، به چگونگی شکل‌گیری ستون پنجم آلمان در ایران، برنامه بریتانیا و متفقین برای متلاشی ساختن آن و ستون پنجم اختصاص دارد. بخش دوم به پرونده‌های اصلی عوامل ستون پنجم و متهمان به همکاری با ماموران مخفی آلمان نازی در ایران می‌پردازد. پرونده‌های حبیب‌الله نوبخت، برادران قشقایی (ناصرخان، خسروخان، محمدحسین‌خان و ملک‌منصورخان)، برادران فرزاد، محمدحسین حسام وزیری و ... از جمله مسائلی هستند که در این بخش از کتاب بررسی شده‌اند. بخش‌هایی از یادداشت‌های کشف شده فرانتس مایر، مامور مخفی آلمان در تهران، گزارش دستگیری و بازجویی از نوبخت و آیت‌الله کاشانی نیز در بخش دوم کتاب درج شده است.
در بخش سوم هم گزارش‌هایی درباره گروه‌های چترباز اعزامی به ایران از جمله افراد فرود آمده در منطقه قشقایی، گروه‌های ایرانی هواخواه آلمان، رابطان آلمانی و ایرانی آن‌ها و فعالیت‌های در دستور کارشان چاپ شده است. در این گزارش‌ها به وجود رقابت میان فرماندهان دسته‌های موازی ستون پنجم و اختلافات افسران ارتش و اس.اس پرداخته شده است.
کتاب ستون پنجم 388 صفحه مصور دارد که چاپ دومش با قیمت 20 هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما