به گزارش مهر بر اساس اعلام واحد اطلاع رساني مركز پژوهش ها، دفتر مطالعات زيربنايي اين مركز طي گزارشي كه بنا به درخواست رييس كميسيون عمران مجلس تهيه كرده است، ضمن بررسي وضعيت قرارداد و مشاركت، طول مسير و مشخصات آزاد راه، نحوه تقسيم عمليات اجرايي، موانع كار، متمم قرارداد و ميزان پيشرفتهاي مالي و فيزيكي كار تصريح كرد كه به منظور جلوگيري از زيان بيشتر و استيفاي حقوق دولت (و ملت) قرارداد مشاركت در احداث آزاد راه تهران – شمال (بهتر است) فسخ گردد و وزارت راه و ترابري نظير ساير طرحهاي عمراني در دست اجرا مسووليت احداث آزاد راه مذكور را خود با انتخاب پيمانكاران داخلي يا خارجي بر عهده گيرد.
اين گزارش با اشاره به اين كه به قرار اطلاع درآمد حاصل از فروش زمينهايي كه اسناد آنها نيز آماده واگذاري است، هزينه احداث اين آزاد راه را تامين خواهد كرد افزود: چنانچه به هر دليلي منع قرارداد مشاركت در دستور كار قرار نگيرد، ادامه اجراي طرح احداث آزاد راه مذكور از طريق حساب مشترك وزارت راه و ترابري و شركت احداث آزاد راه تهران – شمال انجام شود تا اولا وزارت راه و ترابري از روند و جريان اجرايي احداث آزاد راه مذكور مطلع گردد و ثانيا روند هزينه‌هاي صرف شده را زير نظر داشته باشد.
مركز پژوهش ها در ادامه گزارش خود افزود: چنانچه به هر دليلي هيچ يك از دو پيشنهاد فوق در دستور كار قرار نمي‌گيرد، بندهاي 5 و 9 متمم قرارداد مشاركت حذف و بندهاي 16، 38 و 39 آيين نامه اجرايي قانون مشاركت احداث آزاد راهها كه انجام مطالعات تفصيلي و نظارت را بر عهده وزارت راه و ترابري گذاشته است در احداث آزاد راه مذكور، مبناي عمل قرار گيرد با اين توضيح كه در متمم قرارداد مشاركت انتخاب دستگاه ناظر و نيز آزمايشگاه و تاييد صورت وضعيت انجام كار پيش از اين بر عهده مهندس مشاور بنياد قرار داده شده است.
اين گزارش تاكيد كرده است كه بنياد در رابطه با تهيه تضمين و تامين وثيقه استفاده از فاينانس براي احداث اين آزاد راه نيز تاكنون كوتاهي كرده است.
مطالعات مربوط به طرح احداث آزاد راه تهران – شمال اولين بار در سال 1356 به تصويب رسيد. در آن هنگام يك شركت فرانسوي داوطلب احداث آن با سرمايه خود در طي 5 سال بود و تنها شرطش وصول عوارض از وسايل نقليه عبوري در مدت 10 سال پس از بهره برداري از آزاد راه مذكور بود. با احتساب بهره و سود سرمايه هزينه احداث آزاد راه در آن هنگام به 750 ميليارد ريال مي‌رسيد.
در آن هنگام يك سرمايه گذار ايراني به نام «آقاي گلزار» پيشنهاد كرده بود كه در ازاي دريافت 100 ميليون متر مربع از اراضي منطقه، آزاد راه مذكور را در طول پنج سال احداث و تحويل نمايد كه اين پيشنهاد مورد توجه قرار نگرفت و طرح احداث آزاد راه تهران شمال سرانجام بدون انجام مناقصه و با ترك تشريفات مناقصه براي اجرا به بنياد مستضعفان واگذار شد.
با انعقاد قرارداد مشاركت با بنياد مستضعفان و ايجاد شركت احداث آزاد راه تهران – شمال، كل هزينه احداث اين آزاد راه معادل 1540 ميليارد ريال و طول مدت اجرا نيز 7 سال برآورد گرديد و مقرر شد كه كل هزينه اجراي طرح توسط طرف مشاركت (شركت احداث كننده وابسته به بنياد) تامين شود و در مقابل معادل 30 درصد هزينه احداث آزاد راه مذكور از طريق عوارض از وسايل نقليه عبوري و 70 درصد بقيه هزينه از محل واگذاري 5/62 ميليون متر اراضي ملي تامين گردد و وزارت راه و ترابري نيز بابت خريد و آزاد سازي مسير و ديگر اقدامات جانبي در طول زمان اجراي طرح 150 ميليارد ريال پرداخت كند.
متعاقبا ساختارمالي وسهم الشركه به نسبت50-50 بين دولت وطرف مشاركت(بنياد) و با عطف به ماسبق كردن آن از ابتداي اجراي طرح تغيير كرد.
بر اساس برآورد بعدي هزينه احداث آزاد راه تهران – شمال به قيمت ابتداي سال 1382 معادل 4620 ميليارد ريال و دوران مشاركت كلا 15 سال مشتمل بر 5 سال دوران ساخت و 10 سال دوران بهره برداري تعيين و قرار شد دولت جهت استهلاك اصل و سود سرمايه‌گذاري طرف مشاركت (50 درصد) معادل 2/35 ميليون متر مربع زمين به طرف مشاركت واگذار كند.
بر اين اساس پرداختي دولت تا پايان سال 83 با احتساب نرخ سود در مجموع معادل 843367 ميليون ريال (شامل پرداخت نقدي معادل 254755 ميليون ريال به اضافه ارزش زمينهاي واگذاري معادل 588612 ميليون ريال) بوده در صورتي كه آورده طرف مشاركت تا پايان سال 82 جمعا معادل540 هزار ميليون ريال بوده كه از اين مبلغ347 هزار ميليون ريال آن مورد تاييد وزارت راه و ترابري قرار گرفته و در مجموع آورده مزبور تا پايان سال 83 معادل 610 هزار ميليون ريال برآورده شده است.
بر اساس گزارش مركز پژوهش ها آزاد راه تهران – شمال از غرب تهران يعني تقاطع بزرگراه همت شروع و با عبور از ناحيه كن، سولقان، دوآب (شهرستانك) ، گچسر و مرزن آباد به كمربندي چالوس – تنكابن متصل مي‌گردد.
طول اين آزاد راه در مجموع 121 كيلومتر و داراي دو خط عبور در هر باند و پيش بيني سه خط در فرازهاي تند است.
تعداد تونل ها در اين آزاد راه در مجموع 137 تونل به طول تقريبي 9 هزار و 300 متر و طولاني ترين آنها تونل تالون – البرز به طول تقريبي 5 تا 6 هزار متر خواهد بود.
حداكثر شيب طولي مسير آزاد راه 6 درصد، حداقل شعاع قوس ها 450 متر و ميانگين سرعت در آن 88 كيلومتر در ساعت در نظر گرفته شده است.
نظر شما