خبرگزاری مهر - گروه استانها: این بنا باوجود اهمیت تاریخی و معماری اما در استان کرمان کاملاً ناشناخته است، شاید حتی بمی هم باشید ولی نام کوشک رحیم‌آباد بم را نشنیده باشید.
بنایی با قدمتی مثال‌زدنی پس از زلزله بم، موردتوجه پژوهشگران قرار گرفت و تحسین آن‌ها را برانگیخت، بنایی که تاکنون زیر سایه ارگ بم قرار داشته است.
سبک معماری‌اش مربوط به دوران ساسانیان است و پس از ورود اسلام، جز در دو قرن اول، اثری از این سبک معماری در دوران مابعد دیده نشده است.
این بنا در مرکز چهارباغ قرارگرفته است. چهارباغی که هرکدام یک کیلومتر طول و عرض داشتند از چهار طرف آن را احاطه کرده‌اند و این بنا با یک گنبد مرکزی دایره‌ای و هشت گنبد استوانه‌ای با چهار ایوان به چهار طرف، در دوطبقه ساخته‌شده است.
اثری که از وجود درب بی‌بهره است و این خود، این مفهوم را می‌رساند که این بنا، تفرجگاهی بهاره و تابستانه برای صاحبش بوده است. در زبان پارسی، به کاخ تابستانه یا خانه‌ای بزرگ در میان یک باغ، کوشک می‌گویند و دلیل کوشک خواندن این بنا به این خاطر است.
در کتب تاریخی آمده است که شهر کهن بم جدای از حصار قلعه ارگ، حصاری بر پیرامون شهر نیز داشته است.
پیشینه تاریخی کاخ کوشک در هاله از ابهام
این حصار چهار دروازه داشته است که شامل دروازه آسپیکان، دروازه نرماشیر، دروازه کورجین و درنهایت دروازه کوسکان که برخی منابع آن را «دروازه باغ» نیز ذکر کرده‌اند و کوسکان اشاره به کوشک‌ها و باغ‌هایی دارد که در پشت این دروازه قرار داشتند و کوشک رحیم‌آباد مهم‌ترین اثری است که در نزدیکی این دروازه یافت شده است.
اینکه چه کسی این بنا را ساخته است، در هاله‌ای از ابهام است. گروهی آن را مقبره یکی از بزرگان سامانیان، گروهی اثری از غزنویان و گروهی نیز آن را آرامگاه یکی از ایلخانان مغول دانسته‌اند اینکه چه کسی این بنا را ساخته است، در هاله‌ای از ابهام است. گروهی آن را مقبره یکی از بزرگان سامانیان، گروهی اثری از غزنویان و گروهی نیز آن را آرامگاه یکی از ایلخانان مغول دانسته‌اند.
گفته می‌شود این مکان احتمالاً دو کاربرد داشته است، مکان کاخ تابستانه یکی از والیان شرق کشور در دوران ساسانیان بوده است که از بم بر مناطق وسیعی از جنوب شرق کشور حکومت می‌کرده و دوم اینکه مکان کاخ تابستانه منصور بن خوردین، نماینده عمرولیث صفاری بوده است که در فاصله سال‌های ۲۶۷ تا ۲۸۸ هجری قمری بر ولایت کرمان حکومت می‌کرده است و به خاطر نزدیکی به مرکز حکومت که در سیستان بوده و استحکامات دفاعی عالی بم، این شهر را به‌عنوان مرکز ولایت کرمان انتخاب کرده بود و از بم بر کل ملک کرمان حکمرانی می‌کرد.
در دوران او بم و کل کرمان از رونق و ثبات اقتصادی زیادی برخوردار بوده است و با توجه به اینکه این سبک معماری از زمان ساسانیان تا صفاریان مرسوم بوده و سپس منقرض گشته است و همچنین ساختن کاخ‌های تابستانه با ۹ گنبد در میان صفاریان رایج بوده است گمان قوی بر این است که سازنده بنا منصور بن خوردین باشد.
این باغ به فاصله هزار و ۶۰۰ متری جنوب شرق ارگ بم واقع شده است و راه آن از ابتدای جاده نارتیچ سمت چپ و در میان باغات کشاورزی است.
قامت خمیده کوشک رنجور از آسیب های طبیعی
پس از کشف اهمیت این بنا و ثبت آن در مجموعه بم و منظر فرهنگی آن در میراث جهانی یونسکو، مرمت این بنا در طول سال‌های گذشته آغاز شده است و امید می‌رود که با مرمت کامل این کاخ تابستانه بر غنای جاذبه‌های گردشگری بم افزوده شود.
آنچه که هم‌اکنون بر این بنا می‌گذرد فرسایش بسیار شدید براثر بارش باران‌های سیل‌آسا و وزش باد و طوفان‌های شن بوده است و به همین دلیل بنا به‌شدت آسیب‌دیده است.
با توجه به اینکه این بنادر مجموعه منظر تاریخی بم و ثبت جهانی است جذب اعتبار برای بازسازی و مرمت بنا از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است بااین‌وجود بسیاری از بناهای تاریخی بم که در جریان زمین‌لرزه آسیب‌دیده‌اند و یا در سایه ارگ قدیم بم پنهان مانده‌اند در این شهرستان تاریخی به فراموشی سپرده‌شده‌اند.
مرمت و بازسازی بناهای تاریخی بم می‌تواند در کنار ارگ بم مجموعه‌ای زنجیروار از ابنیه تاریخی را پیش روی گردشگرانی بگذارد که سالانه از این بنا بازدید می‌کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان در گفتگو با مهر با اشاره به اهمیت بنای کوشک بم از آغاز مرمت این بنا سخن می‌گوید و ابراز امیدواری می‌کند که با اختصاص بودجه مناسب به‌زودی بنای کوشک به یکی از مراکز اصلی جذب گردشگر در استان تبدیل شود.
بنای تاریخی در انتظار تحقق وعده ها
محمود وفایی می‌افزاید که شهر بم یکی از مهم‌ترین قطب‌های جذب گردشگر خارجی در کشور محسوب می‌شود و سالانه هزاران نفر در قالب تورهای گردشگری از این شهر بازدید می‌کند وبم توانسته است مجدداً جای خود را در عرصه گردشگری کشور و جهان باز کند.
وی افزود: امیدواریم با مرمت بناهای تاریخی ارگ بم زمینه را برای توجه بیشتر این شهر در صنعت گردشگری فراهم کنیم.
وفایی از اجرای طرح‌های مطالعاتی و باستان‌شناسی در خصوص این مجموعه تاریخی خبر داد و گفت: اقدامات گسترده‌ای برای مرمت همه بناهای تاریخی بم آغازشده است.
کوشک بم علیرغم آسیب‌هایی که در زمین‌لرزه دیده است اما بسیار موردتوجه کارشناسان داخلی و خارجی قرارگرفته و مطالعات در خصوص قدمت و کاربردهای اجتماعی این بنا در حال انجام استفرماندار بم نیز در گفتگو با مهر اظهار داشت: یکی از برنامه‌های ویژه در شهرستان توجه به بناهای تاریخی است و مرمت این بناها در دستور کار جدی قرار دارد.
رضا اشک گفت: در شهرستان ۷۲ بنای تاریخی با قدمت بالا وجود دارد که نگهداری و مرمت این بناها بسیار بااهمیت است.
وی ادامه داد: حتی در این خصوص اتاق فکر در شهرستان تشکیل‌شده و برنامه‌ریزی کاملی برای مرمت تمام این بناها ازجمله کوشک انجام‌شده است که درنهایت منجر به رونق صنعت گردشگری و خلق ثروت در شهرستان می‌شود.
فرماندار بم ادامه داد: کوشک بم علیرغم آسیب‌هایی که در زمین‌لرزه دیده است اما بسیار موردتوجه کارشناسان داخلی و خارجی قرارگرفته و مطالعات در خصوص قدمت و کاربردهای اجتماعی این بنا در حال انجام است.
وی مرمت کوشک را از مهم‌ترین هدف‌های مدیریت شهرستان اعلام کرد.
کوشک بم در کنار ده‌ها بنای تاریخی دیگر به‌جای مانده از تاریخ دوهزارساله سرزمین بم است که نیاز به توجه و مرمت دارد.
نظر شما