به گزارش خبرنگار مهر، نشست تجربه ایرانی مواجهه با علوم انسانی مدرن با همت گروه فرهنگی ایرانی پژوهشکده فرهنگ معاصر صبح امروز در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
نعمت الله فاضلی، عضو هیات علمی این پژوهشگاه در این نشست درباره موضوع مطالعات فرهنگ مردم سخنرانی کرد.
وی گفت: گفتمان مطالعات فرهنگ مردم یکی از گفتمان های اصیل ایرانی که بسیار در حال گسترش است و بسیار هم کارآمد می باشد. در گفتمان مطالعات فرهنگ مردم موضوع زندگی روزمره ایرانی از لباس پوشیدن تا آشپزی و آب و هوا همه را در بستر معاصر توضیح و نحوه مواجهه ما با این امور روزمره را تشریح می کند.
وی افزود: برخلاف برچسب های نابجایی که به علوم انسانی زده می شود مبنی بر اینکه سودمند نیست بنده معتقدم علوم انسانی در ایران بسیار سودمند و تاثیرگذار است. وقتی کتاب های صادق همایونی یا مرحوم ابوالقاسم جوینی شیرازی را می خوانیم ممکن است فهمید نشود که چطور با روح انسان معاصر عجین شده ولی اینها همه یک پروژه فرهنگی برای ادغام میراث فرهنگی با دنیای جدید است. مطالعات فرهنگ مردم به تجربه های انسان معمولی و تاریخ مردم اشاره و توجه دارد نه تجربه انسان های والامقام، رهبران سیاسی و ... مطالعات فرهنگ مردم یک نوع تلاش برای بازخوانی سنت و تفسیر است. کاری که این گفتمان می کند یک نوع آشنایی زدایی با فرهنگ مردم است. یعنی این گفتمان یک امکان برای ثبت شدن، مستند شدن و زندگی فرهنگ مردم را فراهم می کند.
این استاد جامعه شناسی ادامه داد: ما چه بخواهیم چه نخواهیم مجبوریم مدرن شویم. ما باید یاد بگیریم که خودمان را در شرایط جدید بازسازی کنیم و در این میان مطالعات فرهنگ مردم یکی از راهبردهای معرفتی برای امروزی شدن و مدرن شدن جامعه است که اتفاقا آرشیو گسترده ای هم در این باره داریم. مطالعات فرهنگ مردم کارش این است که پاره های گوناگون فرهنگ ایرانی را از طریق علم جدید به یکدیگر متصل کند. به همین دلیل هم یک علم بین رشته ای حساب می شود. مساله فرهنگ مردم یک بحث ناسیونالیزمی نیست بلکه مساله آن خود مردم و زندگی روزمره آنهاست. این نوع گفتمان ریشه در علوم اجتماعی ندارد بلکه ریشه در نیازهای ارتباطی و زیستی ما دارد.
فاضلی در ادامه بحث با حالتی همراه با عصبانیت و گلایه گفت: متاسفانه در علوم اجتماعی و در نظام آموزش عالی کشور مساله گفتمان مطالعات فرهنگ مردم به حاشیه رانده شده است. محققان آن هم اغلب شخصیت های حاشیه ای هستند که مورد توجه قرار نمی گیرند و اگر بخواهند وارد این حیطه بشوند به آنها برچسب هایی همچون سکولار و... زده می شود. در نظام ارتباطی و رسانه ای هم جایگاهی برای این نوع گفتمان نداریم به عنوان نمونه در صدا و سیمای کشورمان تنها یک برنامه دو ساعته با عنوان فرهنگ مردم وجود دارد این در حالی است که یکی از راه حل های بحران های اصلی که امروز با آن مواجهیم مثل بحران محیط زیست مطالعات فرهنگ مردم است.
استاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: اگر امروز به مطالعات فرهنگ مردم مثل آثار صادق همایونی، مرحوم بلوکباشی توجه می شد امروزه هم مدرن بودیم و هم به مدرن بودن خودمان افتخار می کردیم و به این فلاکت نمی افتادیم چون مطالعات فرهنگ مردم یک نگاه تازه به سنت و به عبارتی نوعی بازآفرینی سنت است.
فاضلی ادامه داد: ما گفتمان مطالعات مردم را از فرهنگ مان حذف کردیم در حالی که جزو باستانی ترین کشورهای جهانیم. من در جلسه دیگری هم گفته بودم که ما بدهی تاریخی داریم و به میراث تاریخی خودمان و انسان های بزرگ تاریخ بدهکاریم. اگر امروز مهندسان به ما سلطه پیدا کردند و برای ما تصمیم می گیرند به خاطر این است که در ایران دون پایه ترین دانش علم مردم شناسی است.
فاضلی در پایان گفت: قبل از اینکه غارت شویم و تمام شویم باید بیدار شویم و مواجهه خودمان با تاریخ و سنت را بازخوانی کنیم.
نظر شما