به گزارش خبرنگار مهر، مهدی فارسی کارگردان فیلم مستند «خاطرات خانه متروک» با اشاره به ساخت این مستند گفت: کتابی به نام «قحطی بزرگ» نوشته محمدقلی مجد در آمریکا به چاپ رسید و بعد از ترجمه این کتاب در ایران تصمیم گرفتیم تا بر اساس اتفاقات این کتاب مستندی را جلوی دوربین ببریم. بعد از انجام تحقیقات بسیار به این نتیجه رسیدیم که مسائلی بیشتر از آنچه که در این کتاب وجود دارد در مورد جنگ جهانی دوم وجود دارد که باید به آن پرداخته شود.
وی تاکید کرد: دلایل رسیدن به قحطی در طول جنگ جهانی اول و بررسی این مساله از اهمیت بسیاری برخوردار است به همین دلیل تلاش کردیم تا این مساله را مورد توجه قرار دهیم.
این مستندساز ادامه داد: در این مسیر حجم زیادی از سوال برای ما به وجود آمده بود و نقاط ابهام بسیاری در این بین وجود داشت. در همین راستا سراغ یک کارشناس تاریخ به نام سیروس سعدوندیان رفتیم و وی بین ۸۰ تا ۹۰ منبع را معرفی کرد تا بتوانیم تاریخ جنگ جهانی اول را مرور کرده و نقاط عطف این واقعه را پیدا کنیم.
کارگردان مستند «گردش علمی» توضیح داد: این منابعی که گفتم مربوط به جنگ جهانی اول در داخل کشور است و خود این مساله نیز دارای نقاط ابهام بسیاری است. شیوه پژوهشی مورد استفاده ما در این پروژه، پژوهش تطبیقی بود. در برخی موارد از جمله قضیه انتقال پایتخت، سخت بود از چنین روشی استفاده کنیم، چرا که هنوز جمع بندی درستی وجود ندارد که ایران اگر در این جنگ وارد می‌شد بهتر بود یا نه؟ این‌ها نقاط تاریک این مقطع است و به نظرم خیلی آموزنده است.
وی ادامه داد: در ابتدا مساله قحطی مطرح نبود، اما تهیه کننده اصرار داشت که به مقوله قحطی نیز پرداخته شود، منتهی هرچه که جلو رفتیم دیدیم که قحطی خودش در این جریانات و داستان ها و آن چیزی که واقعا تکان دهنده و آزار دهنده است یک قطعه از پازل است.
فارسی گفت: این مستند بر دو اساس روایت نقل قولی و به تصویر کشیدن برخی اتفاق ها به صورت پراکنده شکل گرفته است، البته روایت ماجرا به صورت پراکنده در یک مستند ۹۰ دقیقه ای سخت بود اما من تمام تلاش خود را کردیم تا جنبه داستان پردازی در مستند را مورد توجه قرار دهم و سعی کنم درام و قصه گویی در آن وجود داشته باشد. به هر حال حجم اطلاعات در این پروژه بسیار زیاد بود و باید آن را به مخاطب انتقال می دادیم.
وی با اشاره به اینکه این مستند نیازمند قسمت های بیشتری بود، توضیح داد: درست‌تر این بود که این مستند در چند قسمت ساخته می شد، این مستند حداقل باید در ۱۳ برنامه ۴۰ دقیقه‌ای ساخته می‌شد که شرایط آن به بوجود نیامد. به هر حال بخش های بسیاری از این واقعه وجود دارد که ما نتوانستیم در این مستند آن را به تصویر کشیم. جنگ جهانی اول مقطعی است که در آن تقریبا شالوده قاجار از هم می‌پاشد و روی آن ویرانه است که حکومت پهلوی شکل می گیرد.
فارسی در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به آگاهی مستندسازان از خطوط قرمز تاکید کرد: بسیاری از مستندسازان به خوبی خطوط قرمز را می‌شناسند یعنی می‌توانند در حوزه‌هایی ورود کنند که حرف‌های جدی زده شود، بدون این که مشکلی پیش آید به شرطی که به آنها بها داده شود. مانند یک ژنراتوری که برق تولید می‌کند اما برای این که برق به لامپ برسد سیم‌کشی نیاز دارد. این بخش کار فیلمساز نیست این بخش نیازمند متولی است که یک شبکه‌ای داشته باشد تا بتواند فیلم را به مخاطب رساند، البته این امر به اندازه خود فیلمسازی اهمیت دارد و ما متاسفانه در این بخش کمبود جدی داریم.
این کارگردان با اشاره به اکران فیلم های مستند در جشنواره عمار توضیح داد: چندان در جریان کم و کیف اکران ها در این جشنواره نیستم اما دیده شدن فیلم های مستند در هر شرایطی می تواند مثبت باشد. اینکه شرایطی فراهم شده است تا یک فیلم مستند در حسینیه، مدرسه و دبیرستان اکران شود گام بلند و اتفاق مهمی به شمار می رود. به خصوص این روند نمایش ها می تواند در بخش آثار اجتماعی موثر باشد و شرایطی را فراهم می آورد تا این آثار به خوبی با مردم ارتباط برقرار کند.
وی ادامه داد: البته به نظرم اگر بتوانیم در زمینه تبلیغات این حرکت فرهنگی پررنگ تر عمل کنیم قطعا مخاطبان بیشتری خواهیم داشت. این بحث اکران ها اگر تبدیل به یک عرف شود، می تواند تأثیرگذارتر باشد. ما بچه مسجدی کم نداریم و خوب است این مسجدی ها بدانند که در مسجد به غیر از آن کارهایی که همیشه انجام می‌شود یک بخش اکران فیلم هم می تواند وجود داشته باشد که فیلم‌هایی با حرف های خوب اکران کند.
فارسی در پایان با اشاره به نمایش فیلم های مستند در شبکه های تلویزیونی گفت: شبکه مستند در گذشته، شبکه ای ابتر و خنثی بود و دست اندرکاران این شبکه آرشیو بچه‌های مستندساز را زیر و رو می کردند و از قفسه مستندها را می آورند و بدون توجه به کیفیت پخش می کردند. به هر حال من به شیوه اکران فیلم های مستند در جشنواره فیلم عمار بیشتر از اکران این فیلم ها در شبکه مستند امیدوار هستم.
نظر شما