به گزارش خبرنگار مهر، روزنامه «ماسکوفسکی کامسامولتس» در گفتگو با «سرگی چاپنین» کارشناس مسایل دینی و «فسیوالودچاپلین» رئیس سابق اداره تعاملات کلیسا به بررسی وضعیت کلیسای ارتدوکس روسیه پرداخته است؛
«فسیوالودچاپلین» رییس سابق اداره تعاملات کلیسا با جامعه که به دلیل انتقاد جدی از کلیسا و شخص کریل اسقف اعظم روسیه از مقام خود برکنار شد در بحث «بحران کلیسا» وارد شده و در پاسخ به سوال آیا شما موافقید که کلیسای ارتدوکس روسیه امروز با بحران روبرو شده است؟ میگوید: پاتریارک کریل چهار - پنج سال پیش بسیار شجاعانه صحبت و عمل میکرد، اما امروز تمام سخنانش دور باطل است. جملاتی را تکرار میکند که مسئولیتی برایش به دنبال نداشته باشند و او را به چالش نکشند و کسی را ناراضی نکند. در همین رابطه به مسایل و دغدغههای مردم هم کاری ندارد. در سخنان امروز او تقریبا هیچ چیز جدیدی نیست. مسایل گذشته را بازگو میکند، چیزهایی میگوید که هر طلبه رشته الهیات هم میداند، از مناطقی که به دیدارش میآیند، تجلیل و تمجید میکند. کمتر پیش میآید که استثنایی مشاهده کنیم. همین چندی پیش بود که از شرکت «اسوِرستال» به خاطر روند کند احداث یک کلیسای یادبود برای مرگ معدنچیان انتقاد کرد، و البته کارش درست بود. ما به ندرت چنین برخوردهایی از او میبینیم. مسایل کلیدی اسقفی در ماههای اخیر بیش از حد محتاطانه منتشر میشوند. با این روش نمیتوان مدت زیادی دوام آورد.
وی افزود: اگر پاتریارک کمی روشنتر و جسورانهتر صحبت کند (مثل آن دفعه که درباره انسانپرستی و کفر صحبت کرد)، آنوقت پاسخ تندی به او داده میشود، به همین خاطر چنین موضوعاتی را کنار میگذارد. وقتی سکوت کنی، اتفاقی هم نمیافتد. اگر از تو انتقاد کنند، به معنای این است که تو زندهای و صدایت را میشوند. پس باید بحث و مناظره را در جامعه زنده کرد و این موضوع اهمیت زیادی دارد! اما امروز چنین اتفاقی نمیافتد، سکوت است، سکوتی که از ترس چالش بوجود آمده. ترس از این که یک نفر از مقامات را ناراضی کنی و در پاسخ اعتبارت را خراب کند. این مدل سکوت، به معنای خفه کردن خود است.
چاپلین در ادامه گفت: کلیسا باید بحث و مناظره درباره ارزشهای آینده قانون اساسی روسیه، دکترین نوین جمعیتشناسی برای کشور، دکترین نظامی و سیاست خارجی و جایگاه دین در زندگی جامعه را راه بیندازد... اگر پاتریارک این کار را نکند، آنوقت دیگران این کار را خواهند کرد.
فسیوالود چاپلین در ادامه در پاسخ به اینکه آیا این بحران برای حکومت خطراتی هم دارد؟گفت: شکاف در سیستم آموزشی کلیسا میتواند برای حکومت خطرناک باشد. اما من فکر نمیکنم که چنین اتفاقی بیفتد. فعالان کلیسا که از پاتریارک انتقاد میکنند (از جمله به خاطر دیدار وی با پاپ و کوتاه آمدن در بحث کلیسای جامعه) نه از کلیسا بیرون میروند و نه از دین کناره میگیرند. گروه دیگری هستند که آتششان به آن تندی نیست، اما خطرات آنها جدیتر است. این گروه از کلیسا جدا شده و به فرقهها ملحق میشوند، در جنبشهای دینی جدید با حضور جوانان فعالیت میکنند و انسانهایی فعال و منتقد وضعیت اجتماعی میشوند. افراد زیادی در جامعه به دوره جاهلیت بازگشته، بخشی از جوانان جذب گروههای رادیکال شبه اسلامی شدهاند.
وی افزود: بسیاری از مسیحیان فعال آرام آرام اعتقاد خود را از دست میدهند زیرا با کشیشان بیسواد یا بیعدالتی در جامعه روبرو میشوند. اگر تعداد فرقههای جایگزین ارتدوکس افزایش پیدا کند، جاهلیت جدید و تفاسیر رادیکال اسلام به جای باورهای ارتدوکس بیایند، آنوقت با خطر جدی برای روسیه روبرو خواهیم بود. برای اینکه چنین اتفاقی رخ ندهد، کلیسای ارتدوکس روسیه باید زنده، فعال و کارآمد و به روز باشد. باید بتواند سوالات جدی از نخبگان بپرسد و در جامعه به بحث بگذارد.
سرگی چاپنین پاسخ به این سوال که آیا امروز کلیسای ارتدوکس روسیه به بحران دچار شده یا نه را کاری دشوار دانست و افزود: نمیتوان به اسن سوال به سادگی پاسخ داد. از یک طرف، تعداد واقعی اعضای کلیسای ارتدوکس روسیه در کل زیاد نیست. به ویژه تاثیر آن بر زندگی جامعه مشخص نیست.
وی ادامه دا: از طرف دیگر، تلاشهای اخیر برای بوجود آوردن هویت معاصر روسی با سنتهای ارتدوکس گره خورده است. اما این ساختار اشکال کاملا سکولاریسم دارد، یعنی اینکه از کلیسا جدا خواهد بود. به همین خاطر، بحران کلیسای ارتدوکس روسیه نمیتواند بر شکل گرفتن هویت روسی در آینده تاثیر بگذارد. اگرچه این قضیه تناقض دارد، اما میتوان آن را مثبت ارزیابی کرد. پاتریارک کریل نمیتواند مدعی حفظ سنتهای ارتدوکس در جامعه باشد.
سرگی چاپنین در پاسخ سوال دیگر مبنی بر اینکه آیا حوادث منفی که در کلیسا رخ میدهند، بر زندگی و احوال کشیشان و مردم تاثیر میگذارند؟ گفت: متاسفانه پاسخ مثبت است. نه تنها حوادث منفی که حتی رد پیوسته ارتدوکس در اشکال فرهنگی آن نیز تاثیر خواهد گذاشت. ارتدوکس در برخی موارد جامعه امروز را خسته کرده است. من بارها از کشیشان شنیدهام که در سالهای گذشته وقتی بین مردم در شهر گردش میکنند، از سوی مردم بیاحترامی به آنها صورت میگیرد. قبلا اینطور نبود. بسیاری از دوستانم که شغل غیردینی دارند اعتقادات ارتدوکسی خود را پنهان نمیکنند، بلکه به راحتی میگویند که باید همه چیز مستند باشد، مثلا سخنان فسیوالود چاپلین را باید توجیه کرد. از اسقفیهای شهرهای دیگر به من نامه مینویسند و میگویند که درصد افرادی که لباس روحانیت را از تن بیرون آوردهاند، افزایش یافته است. کلیسا در این باره هیچ آماری نمیدهد. به نظر من مدیریت کلیسا سعی میکند که جلوی آنها را بگیرد، اما آنها جلوتر لباسشان را درآورده اند.
وی افزود: با تمام این اوصاف افراد زیادی در کلیساهای ارتدوکس روسیه هستند. من فکر میکنم که مرکز ثقل در زندگی کلیسا به دفتر اداری کلیسا منتقل شده و روابط امروز افقی است، نه عمودی. همین مساله باعث میشود که کلیسا حفظ شود، اگرچه مشکلات در مسیر باقی میمانند.
فسیوالود چاپلین در پاسخ به همین سوال می گوید: مردم امروز فهمیدهاند نیروهایی هستند که از مردم روس، مسیحیان و کلیسای سنتی تنفر دارند. این قدرتها در کشور ما هم وجود دارند و سعی دارند ارزشهای ما را بررسی کرده، ما را در وضعیت بردههای فراموش شده قرار دهند. وقتی حملات به کلیسا بیشتر شود، افراد علیه کلیسا و مسایل حول کلیسا نیز با هم متحد میشوند.
وی افزود: از طرف دیگر، شما تعداد جمهوریها را خوب میشناسید. شما با درد و مشکلات واقعی مردم، صومعهها، اسقفیها و ماجراهای جنجالی با خدمتگزاران کلیسا آشنا هستید. گاهی این ماجراها بزرگ نمایی میشوند. به هر صورت باید بعد از انتشار این مطالب، صحبت کرد، باید آموزش فقه و بحث و مناظره گذاشت. به جای این کارها، سکوت و شکنجه است. اگر تحقیقاتی هم انجام میشود، بدون سر و صدا میشود. وقتی صحبت نکنی، سوء تفاهم بوجود میآید. مردم سوال میکنند و به جای پاسخ سکوت است یا بهانه حکومت را میآورند. البته، کلیسا در این موضوع باید موضع خود را تغییر دهد، وگرنه بحران از حال موقت به حالت طولانی وارد میشود.
نظر شما