به گزارش خبرگزاری مهر، "ریچارد هاس" رئیس شورای روابط خارجی آمریکا درتحلیلی درمجله " فارین افرز" نوشت : آمریکا باید از دو اشتباه در خاورمیانه دوری کند. اولین اشتباه تکیه بیش از حد به نیروی نظامی است. آمریکا دریافته است که این اقدام هزینه سنگینی را در عراق برای آن داشته است ( البته اسرائیل هم این هزینه را در لبنان تجربه کرده است).
نویسنده درباره تبعات ناگوار هرگونه ماجراجویی آمریکا بر ضد ایران می افزاید: اقدام نظامی یک نیشدارو نیست. یک حمله پیشگیرانه علیه تاسیسات هسته ای ایران چندان مناسب نیست. این اقدام، ایرانیها را به ایجاد دوباره برنامه آن تحریک خواهد کرد و ایرانیها را متحد و همچنین آنها را به اقدامهای تلافی جویانه از طریق عوامل خود علیه منافع آمریکا در عراق و افغانستان و شاید حتی به طور مستقیم وادار خواهد کرد. این اقدام همچنین جهان اسلام را تحریک و فعالیت ضد آمریکایی را افزایش می دهد. تاثیر دیگر این اقدام افزایش بهای نفت ، افزایش بحران در اقتصاد بین المللی و رکود جهانی خواهد شد؛ به همین دلایل گزینه اقدام نظامی باید به عنوان آخرین گزینه مد نظر قرار گیرد.
به گفته این نویسنده، اشتباه دوم، حساب کردن روی ظهور دموکراسی برای آرام کردن منطقه است. ایجاد دموکراسی کامل کار آسانی نیست و حتی اگر این تلاش در نهایت موفق شود، چندین دهه طول می کشد. در ضمن دولت آمریکا باید به همکاری با بسیاری از کشورهای غیردموکراتیک ادامه دهد.
 عصر سلطه آمریکا درخاورمیانه پایان یافته و دوره جدیدی در تاریخ مدرن منطقه آغاز شده است. این منطقه با عوامل جدید و نیروهای جدید که برای نفوذ در آن رقابت می کنند، شکل داده خواهد شد و واشنگتن باید برای کنترل آن به جای قدرت نظامی بر دیپلماسی تکیه کند.این منطقه بیشتر به شکلی ظاهر خواهد شد که زیان بسیاری را به آمریکا و جهان وارد خواهد کرد. |
| شورای روابط خارجی آمریکا |
به عقیده نویسنده، درباره عراق، آمریکا باید یک گردهمایی منطقه ای را برای همسایگان عراق( به ویژه ترکیه و عربستان سعودی ) و دیگر کشورهایی که پس از سال 2001 به هدایت حوادث در افغانستان کمک کردند،برگزار کند؛ این امر مستلزم آوردن ایران و سوریه است.
به گزارش مهر، هاس تصریح می کند: درباره ایران نیز، گزینه تغییر نظام چیزی نیست که در آینده نزدیک انجام شود، اقدام نظامی هم خطرناک خواهد بود و درباره بازدارندگی هم تردید وجود دارد، بنابراین دیپلماسی بهترین گزینه ممکن برای واشنگتن است. دولت آمریکا باید بدون پیش شرط باب گفتگوهای جامع را با ایران باز کند. باید به ایران مجموعه ای از مشوقهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی پیشنهاد شود. باید به آن اجازه داده شود تا برنامه غنی سازی اورانیوم با محدودیت بالا در حد آزمایشگاهی را تا زمانی که تهران بازرسان بسیار زیاد سرزده آژانس را بپذیرد، ادامه دهد. یک چنین پیشنهادی حمایت بین المللی گسترده ای را جلب خواهد کرد . اگر آمریکا بخواهد از اعمال تحریم و یا تشدید دیگر گزینه ها در صورت شکست دیپلماسی حمایت کند، به این حمایت بین المللی نیاز دارد. یک چنین پیشنهادی احتمال موفقیت شانسهای دیپلماسی را افزایش خواهد داد.
به عقیده نویسنده در درگیری میان فلسطینی ها و اسرائیل نیز باید از دیپلماسی استفاده شود. البته فرصت دوم برای آمریکا این است که خود را از بی ثباتی منطقه تا جایی که امکان دارد، جدا کند. این به معنای محدود کردن مصرف نفت آمریکا و وابستگی آن به منابع انرژی خاورمیانه است که این کار می تواند از طریق کاهش درخواست صورت گیرد.
ریچارد هاس اعتراف می کند که عصر سلطه آمریکا درخاورمیانه پایان یافته و دوره جدیدی در تاریخ مدرن منطقه آغاز شده است. این منطقه با عوامل جدید و نیروهای جدید که برای نفوذ در آن رقابت می کنند، شکل داده خواهد شد و واشنگتن باید برای کنترل آن به جای قدرت نظامی بر دیپلماسی تکیه کند.این منطقه بیشتر به شکلی ظاهر خواهد شد که زیان بسیاری را به آمریکا و جهان وارد خواهد کرد.
در ادامه این تحلیل آمده است : در آینده خاورمیانه ای وجود خواهد داشت که عوامل خارجی تاثیرکمتری دارند و نیروهای داخلی از قدرت بیشتری برخوردار خواهند بود. شکل دادن خاورمیانه از خارج ، کار بسیار دشواری خواهد شد، اما چالش اولیه، سیاست خارجی آمریکا برای دهه های آتی خواهد بود.
جنگ 1967(اعراب و اسرائیل) تعادل قدرت در خاورمیانه را تغییر داد. استفاده از نفت به عنوان یک سلاح اقتصادی و سیاسی در سال 1973 بر آسیب پذیر بودن آمریکا و جامعه بین المللی در کمبود تهیه نفت و افزایش بهای آن تاکید کرد. انقلاب سال 1979 در ایران که یکی از ستونهای سیاست آمریکا در منطقه را به زمین زد، نشان داد که خارجیها نمی توانند حوادث داخلی این منطقه را کنترل کنند.
هاس خاطر نشان می کند : آنچه که دوره آمریکا را در خاورمیانه پس از کمتر از دو دهه به پایان رساند؛عوامل متعددی هستند، اما مهمترین عامل تصمیم دولت بوش برای حمله به عراق در سال 2003 ، هدایت این جنگ و نتیجه آن بود. یکی از نتایج آن این بود که تروریستها در این کشور پایگاهی را به دست آوردند و تکنیکهای جدید را برای صادر کردن آن توسعه دادند. حس ضد آمریکایی در این منطقه افزایش یافته و این جنگ اهرم آمریکا را در جهان کاهش داده است. این یکی از وارونگی های تاریخ است که جنگ اول در عراق، یک جنگ الزامی، آغاز پایان دادن به دوره آمریکا در خاورمیانه را نشان داد و جنگ دوم عراق ، جنگ انتخاب، به حرکت این پایان شتاب داده است.
به گزارش مهر، در بخش دیگری از این تحلیل به چندین عامل برای شکل دهی دوره جدید در خاورمیانه و پایان داده به دوره آمریکا اشاره شده که برخی از آنها عبارتند از :
| اقدام نظامی، ایرانیها را متحد و همچنین آنها را به اقدامهای تلافی جویانه از طریق عوامل خود علیه منافع آمریکا در عراق و افغانستان و شاید حتی به طور مستقیم وادار خواهد کرد. این اقدام همچنین جهان اسلام را تحریک و فعالیت ضد آمریکایی را افزایش می دهد. تاثیر دیگر این اقدام افزایش بهای نفت ، افزایش بحران در اقتصاد بین المللی و رکود جهانی خواهد شد. |
* آمریکا همچنان تلاش می کند تا از نفوذ بیشتری در منطقه بیش از هر قدرت دیگری برخوردار شود، اما این نفوذ کاهش خواهد یافت. این امر منعکس کننده تاثیر رو به افزایش موج نیروهای داخلی و خارجی،محدودیتهای ذاتی قدرت آمریکا و نتایج انتخابهای سیاست آمریکاست.
*آمریکا از سوی سیاستهای خارجی عوامل خارجی دیگر به چالش کشیده خواهد شد. اتحادیه اروپا کمک کمتری را در عراق پیشنهاد می دهد و احتمالا خواستار دیدگاه متفاوتی برای مشکل فلسطین خواهد شد. چین در اعمال فشار بر ایران مقاومت خواهد کرد و به دنبال تضمین در دسترسی به منابع انرژی خواهد بود. روسیه نیز در برابر درخواستها برای تحریم ایران مقاومت خواهد کرد و در جستجوی فرصتهایی برای نشان دادن استقلال و جدایی از آمریکا خواهد بود. هم چین و هم روسیه از تلاشهای آمریکا برای توسعه اصلاح سیاسی در کشورهای غیردموکراتیک در منطقه دوری خواهند جست.
* ایران یکی از دو کشور قدرتمند در منطقه خواهد بود. ایران دارای ثروت زیادی است ، قدرتمندترین نفوذ خارجی در عراق محسوب می شود و سلطه قابل ملاحظه ای بر حماس و حزب الله دارد. ایران یک قدرت کلاسیک با تمایلاتی برای بازسازی منطقه به شکل تصور خودش خواهد بود و پتانسیلی برای ترجمه اهداف خود به واقعیت خواهد داشت.
* اسرائیل قدرت دیگر این منطقه خواهد بود که تنها رژیم در این منطقه است که دارای سلاح هسته ای است. از نظر استراتژیکی اسرائیل نسبت به پیش از جنگ 33 روزه لبنان در تابستان گذشته در موقعیت ضعیف تری قرار دارد. اگر ایران برنامه هسته ای خود را توسعه دهد، موقعیت آن هر چه بیشتر تخریب خواهد شد.
* بهای نفت در نتیجه افزایش درخواست هند و چین افزایش می باید.
* اسلام خلاء سیاسی و اخلاقی را در جهان عرب پر خواهد کرد و اساسی را برای سیاست اکثریت مردم منطقه ایجاد می کند.
* همچنین کشورهای عربی احتمالا قدرت طلب باقی می مانند و حس ضد آمریکایی در بین آنها افزایش می یابد.
هاس در پایان این مطلب خاطر نشان می کند: دوری گزیدن ازاشتباهاتی که به آن اشاره شد و به دست گرفتن فرصتها می تواند به واشنگتن کمک کند ، اما شناخت این مسئله نیز دارای اهمیت است که هیچ راه حل سریع و یا آسانی برای مشکلاتی که عصر جدید تحمیل می کند، وجود ندارد. خاورمیانه یک بخش آزاردهنده جهان طی دههای آتی خواهد بود.
نظر شما