جایزه علمی دکتر صادق آئینه‌وند برگزار می‌شود

به گزارش خبرگزاری مهر، مراسم سومین سالگرد درگذشت دکتر صادق آئینه‌وند؛ چهره ماندگار در رشته تاریخ اسلام و رئیس فقید پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ونجشنبه گذشته از سوی بنیاد دکتر آئینه‌وند و همکاری موسسه مطالعات و تحقیقات زنان در محل این موسسه برگزار شد.

مهدی فیرزوان، مدیرعامل موسسه شهرکتاب در این مراسم گفت:جلسه امروز با دیگر جلسات بزرگداشت متفاوت است؛ این تفاوت هم از این رو است که از آئینه‌وندی صحبت می‌شود که به کمک امروز ما می‌آید و ‌می‌تواند تا امروز توسعه پیدا کند. من فکر می‌کنم همه بزرگان عالم علم و اخلاق یک مفهوم وجودی دارند، اگر بزرگان بتوانند این مفهوم وجودی را پیدا کنند قابل توسعه هستند. این مساله با اخلاق و صفت فرق می‌کند. برای مثال حاتم طایی سخی است، فارابی استاد اول است و ابن سینا تلاشگر است. این‌ها یک مفاهیم وجودی دارند که اگر ما این مفهوم را استخراج کنیم با تمام سخاوتمندان عالم متفاوت می‌شوند و امروز می‌توان از آنها یک سخاوتمند ایجاد کرد.من مرحوم آئینه‌وند را یک عصاره یادگیری به معنای توسعه‌ای آن می‌شناسم. یادگیری مدام و دقیق؛ یادگیری که هر روز شما را متفاوت از دیروز می‌کند چون قدرت گمانه‌زنی شما را نسبت به تحولاتی که پیش می‌آید بیشتر می‌کند.

وی افزود: به خاطر ندارم در گفت‌وگوهایی که باهم داشتیم یک بار حرف من قطع شود و ایشان چیز دیگری گفته باشد. احساس می‌کردم تا آخرین جمله کسانی که با ایشان صحبت می‌کردند را گوش می‌دهند و خود این مساله یکی از نمونه های اخلاق یادگیری بود.من یک شب از حرم حضرت زینب(س) می‌آمدم کتابی را می‌خواندم و برای من بسیار جذاب بود؛ این کتاب چهل واژه قرآنی که مفهومی غیر از عربی امروز دارد را بررسی کرده بود. مقدمه کتاب را خواندم دیدم طبق گفته محقق معانی این چهل واژه بر اساس شان نزول قبیله‌ای که پیغمبر(ص) در آن رفتند، با عربی حجاز متفاوت است؛ بنابراین مترجمین و مفسرین باید به این معنا توجه کنند نه به معنای رایجی که در حجاز یا مدینه وجود دارد.بعد هم نزد دکتر آئینه‌وند رفتم، گفتم این کتاب را خریدم و ایشان هم کتاب را گرفتند و ورق زدند. بحث ما از اینجا آغاز شد آیا احکامی که امروز ما باور داریم می‌توانیم از طریق تاریخ زیر سوال ببریم و دو مرتبه فکر کنیم؟ ایشان پرسیدند مثل چی؟ گفتم مثل دست زدن به آیه قرآن و ادامه دادم که اغلب علما دست زدن به آیه قرآن بدون وضو براساس روایت «لایمسه الا المطهرون» را جایز نمی‌دانند.اما من در تاریخ سکه مطالعه کردم؛ پیغمبر اولین سکه‌ای را که ضرب می‌کنند به عرب ساسانی معروف است. دستور می‌دهند تا روی این سکه ‌بنویسند «محمد رسول الله و لا اله الاالله». آیا این سکه دست بی وضو به آن نمی‌خورده؟ آیا یک غیر مسلمان به این سکه دست نمی‌زده یا این سکه تنها از آن مسلمانان وضو دار بوده است؟ آیا این سکه به بلاد دیگری نمی‌رفته که آنها مشرک بوده باشند؟ایشان گفتند که بگذارید ببینیم سکه ولیعهدی امام رضا(ع) چگونه است رفتند و کتابی را آوردند و دیدیم سکه ولیعهدی امام رضا که اصلا آیه قرآن روی آن حک شده است و چگونه است امام رضا(ع) دستور بر نوشتن آیاتی را بر سکه می‌دهند که شارع هستند و نمی‌توانند خلاف شرع بگویند. ایشان با همان روحیه‌ای که حرف‌های من را گوش می‌کردند، فکر کردند و ما از هم خداحافظی کردیم و آمدیم.

مدیرعامل شهرکتاب ادامه داد: هفته بعد من از بیروت برگشتم و ایشان به من گفتند برای تو یک روایت پیدا کردم. عبدالعزیز از امام باقر(ع) می پرسد حکومت به دست ما افتاده و می‌خواهیم سکه ضرب کنیم و چه بزنیم؟ امام باقر(ع) می‌گوید یک روی آن را قل هو الله بنویس و روی دیگر را نام ملک خودت. این روایت برای تحقیق من بسیار شریف بود. در آنجا پرسیدم برای صدور حکم، ما تاریخ شناس نیاز نداریم؟ آیا زمین شناس و متخصص علوم دیگری را نیاز نداریم؟ این گفت‌وگوی ما تا تهران ادامه پیدا کرد و مجموعه‌ای از گفت‌وگوهایی بود که می‌دیدیم علم امروز می‌تواند به صدور احکامی کمک کند که شاید در طول تاریخ تغییر کردند. تاریخی که ما همیشه فکر می‌کردیم برای مطالعه گذشته است چطور می‌تواند بسیاری از مسایل امروز را حل کند.من یک خبر خوب هم دارم؛ تا امروز جوایزی را در شهرکتاب طراحی کردیم و بیشتر هم در راستای تحقیق است و نه در راستای تالیف؛ چون ما امروز بیشتر به تحقیق عالمانه و پژوهش از صنف آقای دکتر آئینه‌وند بیشتر از تالیف نیاز داریم.

فیروزان در پایان تصریح کرد: چندی پیش جلسه‌ای خدمت همسر آقای دکتر آئینه‌وند داشتیم و پس از بحث‌های فراوان قرار شد از امسال جایزه علمی استاد آئینه‌وند برای بهترین پایان نامه دکتری تاریخ اسلام  را با همکاری بنیاد دکتر آئینه‌وند و موسسه شهر کتاب را برگزار کنیم.