خبرگزاری مهر، گروه استانها – بهنام عبداللهی: در روزها و شاید در ماه‌های اخیر، پیوسته شاهد اتفاقاتی بوده‌ایم که برای خدشه‌دار کردن اذهان عمومی درباره کمیته امداد دست به دست هم داده بودند.
اتفاقاتی که گاه به صورت برنامه‌ریزی شده و گاه به صورت تصادفی رخ دادند و چندین بار اعتبار کمیته امداد را زیر سوال بردند. جمع‌آوری صندوق‌های کمیته امداد از سطح شهر، شایعه خرج‌شدن کمک‌های مردمی کمیته امداد در کشورهای دیگر و ... .
اینکه این‌روزها مهم‌ترین فعالیت‌های کمیته امداد شامل چه فعالیت‌هایی می‌شود، اینکه چه تعداد از خانوار در آذربایجان شرقی با کمیته امداد ارتباط مستقیم دارند، اینکه امداد در کلیت ماجرا چه نقشی در جامعه ایفا می‌کند، همه از موضوعاتی بودند که سعی کردیم در گفتگو با محمد کلامی، مدیرکل کمیته امداد آذربایجان‌شرقی آن‌ها را شفاف‌سازی کنیم.
مشروح گفتگوی ما را که در دفتر خبرگزاری مهر در تبریز صورت گرفته است، در ادامه می‌خوانید.
*از ماه مبارک رمضان شروع کنیم. از فعالیت‌های ویژه‌تان در این ماه کمی توضیح دهید.
در ماه مبارک رمضان ما ۴ موضوع را به صورت پررنگ در استان پیگیری کردیم. طرح اصلی، طرح حمایت از دانش‌آموزان نیازمند در قالب طرح ایتام و محسنین بود.
ایتام به بچه‌های یتیم می‌گوییم اما محسنین به بچه‌هایی می‌گوییم که پدر دارند ولی پدرشان توان تامین هزینه‌های زندگی را ندارد. اعتقاد داریم راه خروج از فقر در خانواده‌های مددجویی امداد ارتقا آموزش و مهارت‌های فرهنگی است. در خانواده‌های مددجویی سرمایه مالی ندارند که فقر را از خانواده‌هایشان دور کنند. منابع مالی امداد هم به اندازه‌ای نیست که بتواند به صورت کامل هزنیه‌هایشان را تامین کند. اما اگر امداد روی آموزش آن‌ها کار کند، بی‌شک شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.
ما در استان ۷۳۰ کودک یتیم بدون حامی داریم و ۱۲۰۰ کودک محسنین بدون حامی. تلاشمان این است که برای این‌ها حامی جذب کنیم. در دهه اول ماه رمضان ۱۰۰۰ حامی جذب شده هرچند این با رقم مطلوب ما متفاوت است ولی انتظار داریم در روزهای آتی مردم و خیرین همت بیش‌تری بکنند.
طرح دوم ماه رمضان که امسال با شکل و رنگ خاصی برگزار شد، طرح دیدار از خانه‌های مددجویی بود که مسئولان و خیران از منازل مددجویی بازدید می‌کردند و از نزدیک با وضعیت‌هایشان آشنا می‌شدند و در خیلی اوقات ختم به کمک و بهبود ضعیت‌شان می‌شود. امسال هم مسئولان ارشد در بیت امام جمعه گرد هم آمدند و از آنجا به خانه‌های مددجویی سر زدند و این طرح در ماه رمضان ادامه خواهد داشت.
طرح سوم ماه رمضان جیره خشک بود. کیسه‌هایی بین مردم توزیع می‌شود و مردم جیره خشک می‌گذارند و بین مددجویان پخش می‌شود. پیشنهاد می‌کنم مردم به این موضوع توجه ویژه داشته باشند. با پول افطاری می‌توان به جای یک وعده چندین وعده از جیره خشک استفاده شود و این برای فقرا مطلوب‌تر است.
طرح آخرمان هم طرح افطاری است. افطاری یک سنت دینی است که بسیار سفارش شده است. در استان از خیران انتظار داریم با برپا کردن سفره‌های افطاری‌شان به این نقطه برسیم که هیچ‌کس این ماه مبارک گرسنه نماند.
*ما مدام در خبرها می‌بینیم که خودتان در خانه‌های مددجویی پیدا می‌کنید و از نزدیک جویای حالشان می‌شوید. حالا هم که این را به سایر مدیران استان سرایت داده‌اید. هدف‌تان چیست؟
خودم سعی می‌کنم به مناسبت‌های مختلف به خانه‌های مددجویی بروم و چند هدف اصلی را دنبال کنم. هدف اولم این است که مجموعه خودم را ارزیابی کنم. هم‌صحبتی با مددجویان باعث می‌شود بدانم که مجموعه امداد در برخورد با این مددجویان چگونه کار کرده‌اند. دومین هدفم این است که معمولا خانه‌هایی را انتخاب می‌کنم که مشکلات حاد دارند؛ و از قبل به مناطق گفته می‌شود تا خانواده‌هایی که شرایط سخت دارند را اعلام کنند. عامل و هدف سوم هم فرهنگ‌سازی برای مدیران خود امداد در شهرستان‌ها و مناطق است. ولی اصلی‌ترین هدف این کار و سایر کارهایی که در امداد انجام می‌دهیم تکریم فقرا به عنوان صاحبان اصلی انقلاب اسلامی است.
امسال استقبال از طرح مفتاح‌الجنه خوب بود. ۴۶ مدیر در این طرح حضور داشتند. امیدواریم از این هم بیش‌تر شود و حتی به دو برابر برسد.
*حالا برویم سراغ بحث‌های کلی‌تر. بنظر شما امداد در جه ابعادی در جامعه اثرگذار واقع می‌شود؟
ما در استان ۱۱ هزار کودک بدون حامی داریم. این تعداد هم می‌توانند این استان را به بهشت تبدیل کنند و هم به معضل اجتماعی تبدیل شوند. اگر ۱۰ درصد این تعداد به سمت جرائم گرایش پیدا کنند واقعا وضعیت امنیتی استان و شهر از کنترل خارج می‌شود. اینکه امنیت در جامعه حاکم است به لطف امداد و خیریه‌هاست. امداد رفاه ایجاد نمی‌کند حتی اگر بتواند نان فقرا را تهیه کند باز جلوی خیلی از فاجعه‌ها را گرفته است.
ما ماهانه بیش از ۱۸ میلیارد تومان به حساب مددجویان در استان واریز می‌کنیم. وقتی از شاخص فرهنگی صحبت می‌شود نقش کمیته امداد باید جدی گرفته شود. ۱۲۳ هزار نفر تحت پوشش ما هستند. کدام ارگان می‌تواند ادعا کند که مستقیما با این جامعه هدف سر و کار دارد. تمام تلاشم را می‌کنم که بگویم امداد صندوق صدقات بزرگ نیست. امداد در همه‌چیز تاثیر دارد. نشاط اجتماعی هم بدون امداد نمی‌شود.
*چند ماه پیش شاهد این بودیم که شهرداری تبریز با توجیه زواید بصری، اقدام به حذف و جمع‌آوری تعداد زیادی از صندوق‌های کمیته امداد کرد و می‌بینیم باز این کشمکش بین امداد و شهرداری ادامه دارد،بالاخره کار به کجا کشید؟
در بحث صندوق‌ها خوشبختانه اتحاد استانی حاکم بود. حفظ یا حذف صندوق‌ها نفعی به امداد یا شخص من ندارد، اما ما باید ببینیم برای این صندوق‌ها چه جایگزین‌هایی در نظر گرفته‌ایم. درآمد صندوق‌های امداد در سال گذشته ۱۲ میلیارد تومان بود که به حذف صندوق‌ها در ۳ ماهه آخر سال شاهد کاهش ۳۰۰ میلیون تومانی صدقات بودیم. مسئله این است که باید ببینیم آیا می‌شود فرم این صندوق‌ها را عوض کرد؟ مثلا شهرداری کمک کند الکترونیکی کنیم یا وقتی صندوق‌هایمان را حذف می‌کند چند بیلبورد در سطح شهر در اختیار فقرا بگذارد.
با ورود امام جمعه تبریز و استاندار آذربایجان شرقی به موضوع، خوشبختانه بحث صندوق‌ها از طرف شهرداری پایان یافت و مقرر شد خود کمیته امداد صندوق‌هایی که به صورت بدفرم نصب شده‌اند را مجددا توسط نیروهای خودش به شکلی صحیح جایگزین کند.
*نظر شما درباره عنوان «شهر بدون گدا» در توصیف تبریز چیست؟
افتخار می‌کنیم که تبریز شهر بدون گداست و این فقط افتخار است و هدف نهایی نیست. اگر این را هدف بگیریم اراده ها کوچک می‌شوند. ایجاد شهر بدون گدا مهارت و تخصص خاصی نمی‌خواهد. گاهی فقر را پنهان می‌کنیم تا بگوییم شهر ما بدون گداست اما باید هدف نهایی ما این باشد که شهری بدون فقر درست کنیم. اراده ها و کارها باید برای شهر بدون فقر ارتقا پیدا کند. آنجاست که سال به سال خواهیم توانست دامنه فقر را بکاهیم. فقر از بین نمی‌رود اما می‌توانیم به قدری کوچک کنیم که به مدینه فاضله‌ای که در نظر داریم نزدیک شویم. باید مواظب بود که بعضا شهر بدون گدا می‌تواند باعث عوام‌فریبی شود.
*شما خودتان به صورت میدانی زیاد در حاشیه شهر تبریز حضور پیدا می‌کنید. حاصل این حضورهایتان چیست؟
موضوع تحصیلات من برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای است. قبل از آمدن به امداد حاشیه شهر را یک جغرافیا تصور می‌کردم اما الان به این باور رسیده‌ام که حاشیه، سبکی از زندگی است که در آن امکانات آموزشی و مالی و زندگی در سطح پایینی قرار دارد و محل زندگی به جای جان‌پناه، تهدید جان است. امروز حاشیه‌نشینی هم در حاشیه شهر است و هم در بطن شهر. در بخش‌های تاریخی و قدیمی تبریز که مردمشان به جاهای دیگر رفته‌اند، مهاجرانی آمده‌اند که همان سبک حاشیه‌نشینی و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی را به مرکز شهر آورده‌اند.
اگر حاکمیت فکر اساسی برای مناطق حاشیه نشین نکند، در آینده خیلی نزدیک با بحران‌های اجتماعی و اقتصادی وهویتی در این مناطق مواجه خواهیم بود که که کل شهر را متاثر خواهد کرد. ما نمی‌توانیم بین خیابان‌ها دیوار بکشیم.
همچنین باید به مناطق پایه‌ای که فرستنده مهاجر به شهر هستند هم رسیدگی ویژه داشته باشیم. مثلا چند شهرستان خاص را باید بررسی کنیم که چرا مهاجر می‌فرستند. به هرحال ۶۰ درصد خانوارهای حاشیه شهر تحت حمایت کمیته امداد هستند.
*و سوال آخر اینکه کمیته امداد چقدر برای بحث خودکفایی و اشتغال‌زایی مددجویانش هزینه صرف می‌کند؟ آیا بهتر نیست که بجای پرداخت مستقیم پول به خانوار برای اشتغال‌زایی آن‌ها هزینه شود؟
بعضا می‌گویند بجای اینکه ۱۸ میلیاردتومان به مددجوها بدهید، این پول را صرف اشتغال‌زایی آن‌ها بکنید. اما مسئله این است که متوسط پولی که ما به هر خانواده می‌دهیم ۳۰۰ هزار تومان است. ما نمی‌توانیم به ۷۱ هزار خانواده بگوییم شما صبر کنید که ما داریم اشتغال‌زایی می‌کنیم. اگر این پول را قطع کنیم واقعا به زمین می‌خورند.
از طرفی دیگر ۷۲ درصد مددجویان ما سالمند هستند یعنی عملا هیچ برنامه‌ای برای اشتغال آن‌ها نداریم. عده‌ای هم هستند که بیماری‌های صعب‌العلاج دارند و باز شرایط لازم برای اشتغال را ندارند. در واقع فقط ۱۹ هزار خانواده ما قابلیت اشتغال دارند.
بعد از حضور آقای فتاح به عنوان رئیس کمیته امداد کشور دو رویکرد اساسی داشته‌ایم؛ یکی اینکه خود خانواده کمیته امداد و نیروهای آن را در سطح کشور کوچک کردیم به جای آن اختیارات‌مان را به سازمان‌های مردم‌نهاد دادیم. دوم این که در راستای خودکفایی مددجویان، به دادن وام‌های قرض‌الحسنه‌ای پرداختیم.
۶۸ درصد جمعیت قابل اشتغال ما زنان سرپرست خانوار هستند. ما سعی می‌کنیم کارهایی برای این زنان فراهم کنیم که منافاتی با تربیت فرزندان‌شان نداشته باشد. طی تفاهم‌نامه‌ای با دانشگاه علوم پزشکی قرار شده ۲ هزار نفر پرستار که تخصص‌شان نگهداری از سالمندان است تربیت کنیم و وارد بازار کار بشوند. همچنین ۱۲۰۰ نفر نسخه‌خوان برای داروخانه‌ها تربیت خواهد شد.
از طرفی دیگر به واسطه تفاهم‌نامه‌ای که با مجموعه های مختلف امضا کرده‌ایم، برای ۲ هزار نفر کار خیاطی در خانه فراهم خواهد شد.
نظر شما