به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «تبارشناسی کلاس درس در ایران: تجربه های تاریخی و تجربه های زیسته» حاصل «برنامه پژوهشی کلاس درس» با مدیریت عباس کاظمی است که با عنوان «تبارشناسی کلاس درس در ایران: تجربه های تاریخی و تجربه های زیسته» در مدت ۱۵ ماه است که توسط نگارنده انجام شده است.
در این پژوهش با استفاده از روش ترکیبی شامل مطالعات اسنادی، داده های ثانویه، نشست های تخصصی و مصاحبه کیفی هم تجربه های تاریخی بینا تمدنی (یونانی، ایرانی، مسیحی، اسلامی) و هم تجربه تاریخی ایران معاصر (دوره قاجاریه تا پهلوی) مرتبط با کلاس درس و هم تجربه های زیسته دانشجویان و تجربه های دوزیسته استادان در این زمینه بازخوانی و بازکاوی شده است.
داده ها و یافته های این اثر پژوهشی از حیث بازخوانی و بازکاوی «تاریخ اجتماعی و فرهنگی کلاس درس در ایران» و نیز به لحاظ نوبودن یافته های آن می تواند مایه تاملات نظری بعدی در حوزه جامعه شناسی کلاس درس و نیز سیاست پژوهی کلاس درس قرار گیرد.
این پژوهش بخشی از برنامه پژوهشی کلانی بود که با این پرسش که در کلاس درس در ایران چه می گذرد، آغاز شد و به تبارشناسی کلاس درس اختصاص یافت. این پژوهش از همان نقطه آغازین، عزم خود را جزم کرد تا با قراردادن یک نقطه ارشمیدسی برای خود مسیر منتظم و شسته رفته ای را بپیماید تا بتواند پاسخ هایی منسجم از نظر منطق علوم اجتماعی و نیز پاسخ هایی موجه و مدلل و مستند از نظر منطق پژوهش فرهنگی – تجربی فراهم کند.
نقطه ارشمیدوسی در این پژوهش انتخاب شده تا نشان داده شود پیشاکلاس درس در ایران عصر سنت و دوران مکتب خانه های منتهی به دارالفنون؛ شبه کلاس درس در ایران عصر گذار یعنی از دارالفنون تا مشروطه ؛ نیمه کلاس درس در ایران عصر شبه مدرنیته یعنی دوره پس از تاسیس دانشگاه تهران و ضد کلاس درس در ایران ضد مدرنیته یعنی پس از تاسیس دانشگاه آزاد، دانشگاه پیام نور، دانشگاه علمی کاربردی، موسسه های آموزش عالی غیرانتفاعی و آموزشگاه های سازمانی چه شئونات اجتماعی – فرهنگی ای داشته است.
عصاره پژوهش حاضر نشان می دهد آموزش عالی، علم ورزی و کردار دانشگاهی در جمهوری اسلامی ایران مواجه با یک رخداد جامعه شناختی قابل تامل و تالمی مواجه شده است که از بیخ و بن این نظام های سه گانه را با چالش رو به رو کرده است و منظور درس زدایی از درس، کلاس زدایی از کلاس، دانشجوزدایی از دانشجو، استادزدایی از استاد و علم زدایی از علم است.
کتاب شامل دو بخش و هفت فصل است و درآن به ترتیب: کتاب شناختی کلاس درس، بازخوانی تجربه های تاریخی کلاس درس در غرب مسیحی، شرق ایرانی، شرق اسلامی و همچنین دوران معاصر از قاجاریه تا جمهوری اسلامی و نیز روایت تجربه های زیسته کلاس درس شامل تجربه های دانشجویی و استادی مطالعه و کاویده شده است.
در بخشی از این کتاب آمده است: «تجربه زیسته دانشجویان از کلاس درس حول دو نوع تجربه سامان یافته است: تجربه از کلاس و تجربه از استاد. تجربه آنان نسبت به کلاس درس توام است با عدم رضایت از کلاس، شکل نگرفتن ایده‌های نو درکلاس، نبودن هم یاری فکری در کلاس، فقدان هشیاری لازم در سرکلاس، بی توجهی به تکالیف کلاسی، فقدان بحث و گفت وگوی علمی با هم کلاسی ها، غیبت فراوان از کلاس درس.
تجربه آنان نسبت به استاد نیز همراه است با عدم دِین به استاد، عدم احترام متقابل بین استاد و دانشجو، عدم رضایت از شیوه تدریس استاد، تلقی نکردن استاد به عنوان الگوی علمی دانشجو، تلقی نکردن استاد به‌عنوان الگوی اخلاقی دانشجو، راهنمایی نشدن از سوی استاد برای کار جمعی کلاسی، تنش و درگیری استاد و دانشجو.»
کتاب «تبارشناسی کلاس درس در ایران، تجربه های تاریخی و تجربه های زیسته» نوشته سیدمحمود نجاتی حسینی در ۲۲۶ صفحه و به قیمت ۱۳۰۰۰ تومان توسط انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۹۶ منتشر و روانه بازار نشر شد.
نظر شما