۵۴۶ هزار تومان هزینه یلدای یک خانواده کرمانی/ سفره ای که آب رفت

خبرگزاری مهر – گروه استان ها: مردم شهر کرمان عقیده دارند در شب یلدا فردی که قارون نام دارد گنجی را به شکل هیزم  روی کاروانی از شتر به دور خانه های مردم شهر می گرداند و به افرادی که کار خیری در سال گذشته کرده اند یک هیزم می دهد و این هیزم ها صبح روز بعد تبدیل به طلا می شوند.

کرمانی ها آداب و رسوم خاص خود را برای برپایی شب یلدا دارند، آ نها یلدا را شب تولد خورشید می دانند و می گویند در یلدا اهرمین می میرد مردم دیار کریمان در این شب اوماچو، کلمپه، قهوه قوتو و کماچ از غذاها و شیرینی های بومی شهر کرمان طبخ می کنند و در خانه بزرگترین فرد فامیل جمع می شوند و شب را صبح می کنند. امسال اما کرمانی ها در کنار خاطره بازی با زمین لرزه سال گذشته کوهبنان که در همین شب روی داد و دو هزار خانوار را بی خانمان کرد یک داستان دیگر را نیز نقل محفل خود می کنند.

گرانی داستان بی پایانی است که پا به پای تورم افسار گسیخته مردم را دور هم جمع می کند، نرخ دلار و سکه و طلا را اگر کنار بگذاریم کرمانی ها از افزایش قیمت شیر، نان و مرغ و تخم مرغشان دل نگرانند.

فرض کنیم یک خانواده پنج نفره در کرمان قصد برگزاری شب یلدا داشته باشد و در این شب پذیرای مهمان هم نباشد در این صورت هزینه های برگزاری این شب را بررسی می کنیم.

بررسی هزینه یک خانواده چهار نفره کرمانی بدون مهمان در شب یلدا

یک کیلو مرغ در حال حاضر در کرمان ۱۲۶۰۰ تومان است و از این قرار قیمت یک مرغ دو کیلویی ۲۵۲۰۰ تومان می شود و قیمت هر کیلو گوشت ۸۰۰۰۰ تومان است، قیمت هر کیلو برنج ایرانی نیز ۱۸۰۰۰۰ هزار تومان است که با این احتساب حدود ۲۰۰۰۰ تومان نیز قیمت یه وعده برنج می شود.

سایر تنقلات شام شب یلدا نیز به ۳۰ هزار تومان می رسد و اینگونه پرونده شام بدون مهمان بسته می شود اما نوبت به شیرینی می رسد، شیرینی مردم کرمان کماچ و کلمپه است که هر دو متاثر از قیمت پسته و خرما افزایش یافته اند، قیمت یک کیلو کلمپه مرغوب به ۳۰۰۰۰ تومان و یک کیلو کماچ نیز ۲۸۰۰۰ تومان است از سوی دیگر یک کرمانی بدون «قوتو» یا همان قاووت نمی تواند شب یلدا را صبح کند و هر کیلو قاووت هم ۳۸۰۰۰ تومان است.

آجیل اما داستانش با بقیه فرق فراوان دارد، هر کیلو پسته تا ۲۰۰ هزار تومان در کرمان خرید و فروش می شود و هر کیلو آجیل درجه یک هم حداقل ۸۰۰۰۰ تومان قیمت دارد.

حالا باید سری به به بازار میوه فروشان بزنیم مهمترین میوه شب یلدای مردم کرمان هندوانه و انار است هر کیلو هندوانه هم اکنون نرخی بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان دارد و یک هندوانه ۵ کیلویی تا ۱۰۰۰۰ تومان قیمت دارد اما انار حساب جداگانه ای دارد هر کیلو انار مرغوب دانه سیاه سیرچ تا ۱۵ هزار تومان هم توسط دلالان به فروش می رسد و دو کیلو انار نرخش ۳۰۰۰۰ تومان می شود.

داستان یلدا با این ارقام تمام نمی شود، نیازهای ریز و درشت فراوانی هنوز به جا مانده اما با یک حساب سر انگشتی برگزاری شب یلدا برای یک کرمانی در خانواده چهار نفره که مهمان هم ندارد ۵۴۶ هزار تومان می شود.

در سال های اخیر رسم دیگری که در کرمان رونق گرفته است برگزاری شب یلدا به صورت دسته جمعی در یکی از باغ های کرمان است.

در باغ های معروف کرمان نرخ ورود برای هر نفر از ۱۵۰ هزار تومان تا ۲۵۰ هزار تومان بستگی به جای میز و باغ های ارزان ۷۷ تا ۱۰۰ هزار تومان است.

جیب مردم برای شب یلدا دوخته نشده است

حالا اگر نگاهی به جیب مردم شهر کرمان بکنیم کمتر کسی می تواند هزینه سنگین شب یلدا را پرداخت کند، سفره ها کوچک شده و میهمانیهای هم کمتر شده است. مردم سعی می کنند قناعت کنند و هزینه کمتری را در شبی بپردازند که تنها کمی از شبهای دیگر طولانی تر است با این وجود چراغ خانه مردم کرمان روشن است و سعی می کنند با خریدهای کمتر و حذف برخی اقلام از جمله پسته هزینه کمتری را متحمل شوند اما خاطره ای خوش در ذهن اعضای خانوادشان ایجاد کنند.

اگر سری به بازار کرمان بزنید و سراغ حجره های عطاری ها و شیرینی فروشی ها بزنید خرید مردم بسیار کمتر از سالهای قبل شده است، اکثر اجناس درب مغازه ها مانده است و مردم تنوع آجیلشان را کم کرده اند.

برای خرید انار، دانه ای میوه می خروند و در زمان خرید دخل و خرجشان را می سنجند.

خرید مردم از بازار مظفری که قیمت های منصفانه تری دارند بیشتر شده و اگر سری به پسته فروشی ها بزنید کمتر مشتری در این مغازه ها می بینید.

معاون بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت کرمان از کنترل بازار و نطارت شدید بر قیمتها سخن می گوید و از مردم کرمان می خواهد که گرانی ها را به شماره ۱۲۴ گزارش اعلام کنند اما قیمتها این صحبتها را نمی شناسد و هر روز که به یلدا نزدیک تر می شویم قیمتها روند صعودی طی می کنند.

یکی از مردم کرمان می گوید: در زمان دولت دهم شاهد تورم بودیم اما دلتمردان حداقل کاری که کردند افزایش دستمزدها متناسب با تورم بود به همین دلیل قدرت خریدمان کمتر متزلزل شد اما در ماههای اخیر قیمتها چندین برابر شده اما دستمزد ما هیچ فرقی نکرده است آخر چرا کسی برای رفع مشکلات اقتصادی و کاهش فشار بر روی مردم چاره اندیشی نمی کند.

این نمونه ای از داستانهایی است که احتمالا در شب یلدا بارها نقل می شود و بچه ها این روزها به جای شنیدن داستان پیرزن موسفید و پیرمرد مهربان جلوی چشمشان نرخ قیمتهای کالاهایی که والدینشان نقل می کنند رژه می رود.

گذری بر آداب و رسوم شب یلدا در کرمان/ اوماچو، کلمپه، قهوه قوتو و کماچ سر سفره کرمانی ها

در این جا بار دیگر مروری می کنیم بر آداب و رسوم مردم کرمان در بلندترین شب سال؛ شب یلدا در تاریخ ایران زمین با افسانه پردازی گره خورده است و موسفیدان هر خانواده سعی می کنند سنت های قدیم را با بیان این افسانه ها زنده نگه دارند.

کرمانی ها مطابق آنچه که سال ها توسط اجدادشان انجام می شده در شب یلدا در خانه بزرگ هر خانواده دور هم جمع می شوند، سفره ای از پته بر روی قالی کرمانی پهن می کنند و دور اتاق را پشتی های پته دوز قرار می دهند

کرمانی ها نیز مطابق آنچه که سال ها توسط اجدادشان انجام می شده است در شب یلدا در خانه بزرگ هر خانواده دور هم جمع می شوند، سفره ای از پته بر روی قالی کرمانی پهن می کنند و دور اتاق را پشتی های پته دوز قرار می دهند.

در میانه سفره نیز ظرفی از پسته، هنداونه، انارهای سیاه دانه روستاهای اطراف، کلمپه«شیرینی سنتی کرمان»، قهوه قوتو و تنقلات دیگر می گذارند.

در این شب مردم آشی به نام «اوماچو» طبخ می کنند و از ابتدای شب تا بامداد دور هم جمع می شوند و شاهنامه خوانی می کنند و قصه های قدیمی مردم کرمان را نقل می کنند.

محمد کاربخش از قدیمی های شهر کرمان است، چهره وی وقتی اسم شب یلدا می آید می شکفد و با شعف به خبرنگار مهر می گوید: این شب برای مردم کرمان مملو از خاطره است چون کرمانی ها از گذشته تاکنون جشن های سنتی را با شکوه خاصی برگزار می کنند مثلا برگزاری جشن سده و جشن چهارشنبه سوری با زندگی مردم کرمان عجین شده است.

وی می گوید: شب چله از گذشته در کرمان مورد توجه مردم بوده و بنده به یاد دارم این شب ها را در کنار پدر بزرگ و مادر بزرگم به صبح می گذراندیم.

این پیرمرد کرمانی می فزاید: در کرمان سعی می شد برای برگزاری تمام جشن ها خانواده محور اصلی باشد به همین دلیل صله رحم انجام می شد و کدورت های بین خانواده ها نیز با روبرو کردن آن ها رفع می شد در این روز تمام اعضای یک خانواده بزرگ در خانه بزرگترین فرد جمع می شدند و این سنت هنوز هم ادامه دارد.

وی با ابراز تاسف از اینکه با برگزاری جشن هایی در خارج از خانه این روزها سعی می کنند مردم را به خارج از خانه ها ببرند می گوید: ما باید نقش تمام سنت ها را حفظ کنیم و آن ها را به وسیله ای برای دوری فرزندان از خانه ها تبدیل نکنیم.

وی می گوید: در این شب شیرینی های خانگی از جمله کلمپه، کماچ را طبخ می کنیم که این کار توسط زنان هر خانه انجام می شود و میوه هایی مانند هندوانه، انار را نیز در سفره قرار می دهیم در واقع در گذشته برای نگهداری انار آن ها را نخ می کردند و بهترین انارها را دست چین شده به نخ ها آویزان می کردیم و در زمستان با آن ها از میهمانان یلدا پذیرایی می شد هندوانه را نیز در میان کاه نگهداری می کردیم.

اهریمن تاریکی در شب تولد خورشید می میرد

وی می گوید: یکی از کارهایی که انجام می شد «چهاربیتو» خوانی بود همین طور فال نخود و حافظ خوانی هم انجام می شد و هنوز هم این رسوم انجام می شود.

وی می گوید: اصلی ترین میوه این شب هنداونه است که معمولا از مزارع جنوب کرمان تهیه می شود دلیل استفاده از این میوه هم این بود که مردم اعتقاد داشتند با سرد شدن بدن بعد از خوردن هندوانه و لرز گرفتن، بدن در مقابل گرمای تابستان مقاوم می شود.

در کرمان سعی می شود برای برگزاری تمام جشن ها خانواده محور اصلی باشد به همین دلیل صله رحم انجام می شود و کدورت های بین خانواده ها نیز با روبرو کردن آن ها از بین می رودوی با خنده می گوید: افسانه گنج قارون هم اینگونه بود که مردم تصور می کردند در این شب امکان دارد بنا به تقدیر پول دار شوند و فردی هیزم شکن که در واقع صاحب گنج قارون است با شترهایش در شهر می گردد و اگر به کسی تصادفی هیزم بدهد این هیزم ها تبدیل به طلا می شوند اما هیزم شکن فقط به فردی هیزم می دهد که سال قبل کاری نیک انجام داده باشد.

پیرمرد کرمانی ادامه می دهد: مردم همچنین اعتقاد داشتند باید در شب یلدا هفت نوع میوه بخورند چون باعث سلامتی آن ها می شود.

وی در خصوص بازی های این شب می گوید: در این شب بازی های سنتی بسیاری وجود داشت که حالا دیگر اثری از آن ها نیست و سعی می شد با این بازی ها که بسیار ساده و دسته جمعی بود مهمانان سرگرم شوند و دور هم شاد باشند.

کرمان یکی از شهرهای مرکز تجمع زرتشتیان است که اعتقاد دارند شب چله طولانی ترین شب است، به عقیده آن ها تاریکی اهریمن است و در این شب که تاریکی از همه سال بیشتر و بدیمنی است، زرتشتیان تا سحر بیدار می‌مانند و فدیه می‌دهند.