خبرگزاری مهر، گروه استانها: موضوع خشکسالی استان سیستان و بلوچستان و پرداختن به معضلات ناشی از آن سال هاست که در رسانه‌ها مطرح می‌شود و متأسفانه مسئله تازه و جدیدی نیست اما نگرانی اصلی اینجاست که تاکنون هیچ اقدام مطالعاتی و عملیاتی دقیقی برای بررسی این مهم در این منطقه استراتژیک کشور انجام نشده است.
خشک شدن دریاچه هامون سالهاست که به یک معضل مهم زیست محیطی برای منطقه و شاید دنیا تبدیل شده و متأسفانه این روزها شرایط زندگی در استان سیستان و بلوچستان به دلیل تبعات ناشی از این خشکسالی بسیار سخت‌تر از گذشته شده و مردمان این منطقه با معضلاتی همچون آلودگی هوا، بیماری‌های قلبی و ریوی، بیکاری، مهاجرت و حاشیه نشینی روبه رو هستند.
منطقه سیستان در گذشته به عنوان بزرگترین قطب کشاورزی در مقیاس ملی در منطقه شرق و جنوب شرق کشور از اهمیت اقتصادی بی نظیری برخوردار بوده است
این در حالی است که منطقه باستانی سیستان در گذشته به عنوان بزرگترین قطب کشاورزی در مقیاس ملی در منطقه شرق و جنوب شرق کشور از اهمیت اقتصادی بی نظیری برخوردار بوده است. شغل اصلی مردم منطقه سیستان از روزگاران قدیم تا دوره کنونی کشاورزی و دام پروری بوده که به طور مستقیم با دریاچه هامون گره خورده است.
صید و صیادی و حصیر بافی نیز از دیگر شغل‌ها و حرفه‌های مردم سیستان بوده که چند ده هزار نفر از ساکنین این منطقه را به خود مشغول می کرده و سود خوبی نیز به همراه داشته است اما با گذر سال‌ها و خشک شدن هامون به دلایل مختلف از جمله قطع شریان اصلی آن یعنی هیرمند از افغانستان، مردم این منطقه هرچه بیشتر با مشکلات ناشی از این خشکسالی روبه رو شدند.
دریاچه هامون در کنار اهمیت‌ها و ارزش‌های فراوان زیستگاهی، حفظ سیمای محیط‌زیست و منابع اراضی، کنترل فرسایش و طوفان‌های شن، بیابان‌زدایی و کنترل سیلاب‌ها دارای ارزش‌های جهانی، اشتغالزایی، پژوهشی و تولید فرآورده‌های طبیعی و در نهایت دارای اهمیت گردشگری است از همین رو چند روز قبل در گزارشی در خبرگزاری مهر با عنوان «زندگی ۴۰۰ هزار نفر در گرو پیگیری حق‌آبه هامون / مردم آب شرب ندارند» به اهمیت آن اشاره شد که خوشبختانه روز گذشته هیئت‌های فنی دو کشور ایران و افغانستان برای دریافت حق‌آبه جمهوری اسلامی ایران از رود هیرمند در فرمانداری شهرستان زابل جلسه‌ای برگزار کردند.
آغاز نقشه برداری جهت جانمایی نقاط آبگیری در دشت سیستان
این نشست به سرپرستی وزارت نیرو و با حضور نمایندگانی از وزارت امورخارجه، وزارت کشور، وزارت دفاع، فرماندهی مرزبانی و سایر دستگاه‌های انتظامی و امنیتی سیستان و بلوچستان و همتایان آن‌ها از سوی کشور افغانستان در فرمانداری شهرستان زابل پس ازاجلاس بیست و یکم و بیست و دوم کمیساران آب هیرمندبرگزار شد.
بر اساس توافقات مقرر شده بود تا سازه اندازه‌گیری مشترک برای تعیین حق‌آبه جمهوری اسلامی ایران ایجاد شود، که در نهایت هیئت‌های فنی دو کشور با امضای صورتجلسه‌ای موافقت کردند در مدت یک ماه آینده در یک فعالیت مشترک به میزبانی شهرستان زابل نسبت به تهیه نقشه‌های موردنظر اقدام کنند.
نعیم الله سالارزی، رئیس هیئت ۲۲ نفره افغانستانی در این نشست گفت: ما یک معاهده تاریخی داریم که در سال ١٣٥١ انجام شده و مطابق معاهده آب هلمند حق‌آبه کشور ایران ثابت شد و امیدوار هستیم از فردا کار فیزیکی حق‌آبه ایران آغاز و پس از کار یک ماهه حق‌آبه ایران ثابت شود و دولت افغانستان وادار به این است که مطابق معاهده عمل کند.
معاون کمیساری آب هیرمند در ادامه در خصوص ساخت سد بر روی هیرمند افزود: ما مطمئن هستیم که بند کمال‌خان برای ایران هیچ مشکلی به‌وجود نخواهد آورد، حق‌آبه‌ای را که معاهده ذکر کرده ان‌شاءالله به ایران می‌رسد و دولت افغانستان طبق قانون آب این کشور و قوانین بین‌المللی هیچ کاری را نمی‌کند که به ضرر آب هیرمند باشد.
اما نکته‌ای که حائز اهمیت است این است که با وجود این مسائل باز هم نباید آینده سیستان را فقط به موضوع حق‌آبه گره زد و باید حتماً به دنبال راهکارهای جایگزین برای تأمین آب مردم این منطقه بود زیرا طبق اعلام سازمان هواشناسی تصاویر ماهواره‌ای نشان میدهد که سطح پوشش برف کنونی حوضه‌های آبریز رودخانه هیرمند و تالاب‌های هامون که بیش از ۶۰ هزار کیلومترمربع است، نسبت به سال گذشته حدود ۷۵ درصد کاهش یافته است.
کاهش ۷۵ درصدی پوشش برف در حوضه‌های آبریز هیرمند و هامون
محسن حیدری، مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: بررسی تصاویر ماهواره‌ای نشان نی دهد که میزان برف کنونی در حوزه آبریز هیرمند در حال حاضر نسبت به سال گذشته در همین زمان کاهش ۷۵ درصدی داشته است.
وی با اشاره به اینکه سال گذشته سطح پوشش برف حوضه‌های آبریز تالاب‌های هامون و رودخانه هیرمند در چنین روزهایی حدود ۲۵۰ هزار کیلومترمربع بوده است، افزود: این در حالی است که در حال حاضر سطح پوشش برف در این حوضه‌های آبریز حدود ۶۰ هزار کیلومترمربع است.
میزان بارش سیستان و بلوچستان از ابتدای سال ۶۷ تا پایان سال ۹۶ با روند کاهش حدود ۲۰ میلی متر در هر دهه مواجه شده است
وی با بیان اینکه سیستان و بلوچستان ۲۱ سال است که درگیر خشکسالی است، افزود: بررسی‌های ما نشان میدهد که میزان بارش استان از ابتدای سال ۱۳۶۷ تا پایان سال ۱۳۹۶ با روند کاهش حدود ۲۰ میلی متر در هر دهه مواجه شده است.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان ادامه داد: اگر حدود ۱۵ سال متوالی جمع بارش سالانه استان بیش از ۱۵ درصد از نرمال باشد، آن موقع می‌توان گفت شرایط ما به حالت نرمال بازگشته است.
این آمار و ارقام به خوبی نشان میدهد که با وجود اینکه موضوع دریافت حق آبه رودخانه هیرمند از کشور افغانستان بسیار حائز اهمیت است و باید از سوی مسئولان خصوصاً مسئولان وزارت امور خارجه پیگیری شود اما گره زدن آینده آبی استان سیستان و بلوچستان تنها به موضوع دریافت حق آبه کار کارشناسی و درستی نیست و حتماً باید برای تأمین آب مردم این منطقه به دنبال راهکارهایی دیگری هم بود.
برای تأمین آب مردم سیستان و بلوچستان باید به دنبال راهکارهای جدید بود
حسینعلی شهریاری نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: برای تأمین آب مردم سیستان و بلوچستان باید به دنبال راهکارهای جدید بود و در قدم اول باید یک طرح جامع تأمین آب شرب در استان با تکیه بر منابع داخلی تهیه شود.
وی با اشاره به اینکه کل سیستان و بلوچستان به ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب شرب نیاز دارد، افزود: یکی از راهکارهای پیشنهادی انتقال آب از دریای عمان است که ظاهراً مطالعات آن انجام شده اما تاکنون اقدامی عملیاتی در این خصوص انجام نشده است.
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: متأسفانه در پاییز و زمستان امسال تاکنون شاهد بارندگی قابل ملاحظه‌ای هم در استان سیستان و بلوچستان نبوده‌ایم که موجب افزایش نگرانی‌ها در خصوص تشدید خشکسالی در این منطقه استراتژیک کشور شده است.
وابسته کردن آب شرب مردم سیستان و بلوچستان به آب‌های برون مرزی از ابتدا هم کار درستی نبوده است
وی با تاکید بر اینکه وابسته کردن آب شرب مردم سیستان و بلوچستان به آب‌های برون مرزی از ابتدا هم کار درستی نبوده است، گفت: در حال حاضر آب شهرستان زاهدان هم از طریق چاه نیمه‌ها و رودخانه هیرمند تأمین می‌شود از همین رو باید به موازات دریافت حق خودمان از رودخانه هیرمند مسیرهای دیگر را نیز پیگیری کرد.
شهریاری با تاکید بر اینکه طرح انتقال آب از دریای عمان هرچه سریع‌تر باید تعیین تکلیف شود، تصریح کرد: بر اساس این طرح بناست خط لوله‌ای به طول ۱۵۱۰ کیلومتر آب شیرین شده دریای عمان را به استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی برساند.
از همین رو و با توجه به این شرایط به طور قطع تأمین منابع آب پایدار برای شرب مردم استان سیستان و بلوچستان از طریق راه‌های جایگزین از جمله حفر چاه‌های ژرف و یا انتقال آب از دریای عمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که امیدواریم مدنظر مسئولان مربوطه باشد.
۱۲:۴۶ - ۱۳۹۹/۱۱/۱۴
نظر شما