مکتوبی مهم برای کسانی که افلاطون را نمی‌شناسند

به گزارش خبرگزاری مهر، انتشارات علمی و فرهنگی دومین چاپ کتاب «افلاطون» نوشته جرالد ا. پرس و ترجمه ایرج آذرفزا با شمارگان هزار نسخه، ۳۸۴ صفحه و بهای ۶۰ هزار تومان منتشر کرد. نخستین چاپ این ترجمه سال ۱۳۹۸ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۴۰ هزار تومان منتشر شده بود.

این کتاب یکی از مجلدات مجموعه «راهنمای سرگشتگان» است. راهنمای سرگشتگان مجموعه‌ای با بیش از سی مجلد است که انتشارات کونتینیوم در دودهه اخیر به زبان انگلیسی منتشر و در سال‌های گذشته نیز انتشارات علمی و فرهنگی ترجمه‌های آن را برای فارسی‌زبانان مهیا کرده است. در هر یک از مجلدهای این مجموعه فیلسوف برجسته‌ای از دوران کلاسیک تا معاصر معرفی می‌شود. نام این مجموعه از کتاب دلاله‌الحائرین (راهنمای سرگشتگان) اثر موسی بن‌میمون، فیلسوف و الهیدان یهودی، اقتباس شده است. (دلاله الحائرین در ایران با ترجمه ناصر عباسپور توسط انتشارات ورا منتشر شده است.) در راهنماهای سرگشتگان هدف این است که دانشجویان و پژوهشگران در حیرتِ مواجهه با دریایی از داده‌های مربوط به فیلسوفان مهم و مکتب‌های بزرگ فلسفی، از سرگشتگی خارج شوند و در یک جلد معین، اطلاعاتی شُسته‌رُفته در توضیح مفاهیم و اصطلاحات کلیدیِ ایشان به زبانی فنی و در عین حال مناسبِ نوسفران، دریافت کنند.

افلاطون فیلسوف کبیر و نامور یونانی به دلیل جایگاهش در بنیان‌گذاریِ آنچه امروزه به دانش فلسفی می‌شناسیم و موقعیتی که نقطه اتصال جهان اسطوره و فلسفه است، در همه قرن‌هایی که از حیاتش گذشته است محلّ توجه و اهتمام آیندگان خود بوده است؛ این اهتمام فراوان و مراجعات متعدد و متکثر باعث شده است که آیندگانِ افلاطون آرا و دیالوگ‌های او را مثل بسیاری اَبَرمتن‌های انسانی دیگر، با رویکردها و تفسیرهای مختلفی بخوانند؛ تفسیرهایی که شاید هر کدام در دوره‌های خود سخن آخر فرض شده‌اند، ولی با گذشت زمان مشخص شده که دریچه تفسیرهای نو و رویکردهای تازه در افلاطون‌پژوهی‌ همچنان گشوده است.

کتاب افلاطون از مجموعه راهنمای سرگشتگانِ جرالد ا. پرس از نمونه‌های گشودن افق‌های تازه در تفسیر و فهم از افلاطون است.

مجلد افلاطون از مجموعه راهنمای سرگشتگان، همان‌طور که گفته شد، پژوهش و نوشته جرالد ا. پرس در سال 2007 است. او استاد فلسفه کالج هانترِ نیویورک است و عمده آثارش به شناخت فلسفه یونان باستان و به‌ویژه افلاطون مربوط است. این کتاب را نخست‌بار در سال 1398 ایرج آذرفزا به زبان فارسی برگردانده است.

اهمیت پژوهش جرالد ا. پرس در رویکرد تازه او در مطالعات افلاطونی است. پیش از او افلاطون با رویکردهای مختلف و معمولاً کلاسیک دیگری نظیر تکوین‌گرایی، وحدت‌گرایی و باطنی‌گرایی تفسیر می‌شد. اما جرالد ا. پرس در اثر خود می‌کوشد با تمرکز بر روش فلسفی خودِ افلاطون، یعنی دیالوگ و دیالکتیک‌های جاری در آن، مفروضات ما را که برگرفته از همان رویکردهای پیشین است، معلق کند. و در عین حال هم سهم عناصر متغیر و مبهم را ادا کند و هم سهم عناصر ثابت و کُلی دیالوگ‌ها را. در روش پژوهشی نوی جرالد ا. پرس به قالب دیالوگی آثار و در ادامه ویژگی دراماتیک و دیالکتیکی توجهی ویژه می‌شود و تلاش می‌گردد که اصول فلسفه افلاطون که نه جزمی است و نه شکاکانه، در پرتو این ویژگی بازتفسیر شود.

کتاب در یک مقدمه، چهاربخش و واژه‌نامه پایانی تدوین شده است. در بخش نخست پس‌زمینه حیات افلاطون، در بخش دوم عناصر متغیر در دیالوگ‌های برجای‌مانده ازو، در بخش سوم عناصر ثابت در فلسفه او و در بخش پایانی توصیه‌ها و رهنمودهایی برای خواندن بهتر و دقیق‌تر دیالوگ‌های افلاطون عرضه می‌شود.