بازگشت بعثيها ،چرخش سياست هاي آمريكا ، چالش ها و پيامدها

سرويس بين الملل خبرگزاري مهر در نظر دارد درچند بخش به بررسي دلايل تصميم غير منتظره برمر در بازگرداندن عوامل بعثي به سركارهاي خود، پيامدهاي احتمالي اين تصميم بر جامعه عراق ، حكومت آينده و اشغالگران آمريكايي و مكان هايي كه اين عناصر به كار گمارده خواهند شد، بپردازد و در اين راه از نظرات كارشناسان داخلي و خارجي استفاده خواهد كرد.
در بخش اول اين گزارش خبري، مراحل انحلال حزب بعث تا بازگرداندن مجدد آنها به صحنه سياسي و اداري و امنيتي عراق و واكنش ها نسبت به اين تصميم را مرور مي كنيم.
پرده اول: انحلال حزب بعث و ارتش و اخراج هزاران وابسته بعث از ارگان هاي اداري و امنيتي
ماه مي 2003(ارديبهشت 82)  كمتر از  دو ماه پس از سرنگوني رژيم صدام، حاكم آمريكايي عراق دستور انحلال ارتش 400 هزار نفري رژيم صدام و پليس سابق را صادر كرد و متعاقب آن هزاران نفر از وابستگان حزب بعث نيز از ارگان هاي دولتي و سازمان هاي امنيتي اخراج شدند.
پرده دوم: چرخش 180 درجه اي در مواضع آمريكايي ها و بازگرداندن اعضاي حزب بعث به ادارات وارگان هاي عراق
ماه مي 2004 (ارديبهشت 83)  پل برمر جمعه گذشته در چرخشي آشكار از تصميم خود در پاكسازي عناصر حزب بعث از ارگان هاي حكومتي عراق عقب نشيني كرد و تصميم گرفت آنها را به كمك بگيرد.
برمر از طرح خود براي بازگرداندن شماري از افسران بلندپايه حزب بعث سابق و هزاران كارمند حزب بعث براي كمك به تشكيل ارتش جديد عراق و مجهز كردن ادارات دولتي به افراد زبده و باتجربه خبر داد.
برمر گفت به رغم مخالفت ها و اعتراض هاي داخلي بويژه مخالفت هاي دروني شوراي حكومت انتقالي عراق تصميم داريم هزاران نفر از افسران سابق ارتش عراق و فرهنگيان و كارمندان حزب بعث را ظرف هفته هاي آينده به سركارهايشان بازگردانيم.
تصميم پل برمر براي كساني كه حوادث و رويدادهاي عراق را دنبال مي كنند، غير منتظره نبود. وخامت اوضاع امنيتي و خلا اداري باعث شد  از تصميم پاكسازي حزب بعث كه شوراي انتقالي هم با قدرت از آن حمايت مي كرد، تصميمي كه به موجب آن ارتش و وزارت خانه هاي دفاع و اطلاع رساني منحل و ارگانهاي اساسي عراق منحل و ده ها هزار بيكار به بيكاران عراق بيفزايد، عقب نشيني كند.
اولين مخالفان با تصميم برمر
چلبي: بازگشت بعثيون مانند بازگشت نازي ها به حكومت آلمان است
شوراي حكومت انتقالي : از تصميم پاكسازي عوامل بعث منصرف نخواهيم شد.
اولين كسي كه به اين تصميم علنا اعتراض كرد و مخالفت خود را با بازگشت بعثيون به ارگان هاي حكومتي اعلام كرد، احمد چلبي عضو بانفوذ شوراي حكومت انتقالي و رئيس كنگره ملي عراق بود.
چلبي در توجيه مخالفت خود گفت بازگشت بعثيون به حكومت جديد عراق درست مثل اين است كه نازي هاي پس از جنگ جهاني دوم به دولت آلمان بازگردند.
اما شوراي حكومت انتقالي عراق هم در موضعي اعتراض آميز نسبت به تصميم برمر بر لزوم ادامه روند پاكسازي ارگان هاي عراق از عناصر حزب بعث منحله تاكيد كرد.
حميد كفائي سخنگوي اين شورا تاكيد كرد ما از تصميم پاكسازي عراق از عوامل حزب بعث منصرف نخواهيم شد.
مهره چيني آمريكا در ارتش عراق سوء ظن بسياري از تحليلگران و فعالان سياسي در عراق را به دنبال داشته است، در اولين اقدام براي بازگرداندن عوامل بعث به حكومت عراق،  وزير دفاع منصوب اشغالگران يك ژنرال ارتش بعث عراق را به رياست ستاد مشترك ارتش جديد عراق منصوب كرد، علي علاوي كه دو هفته پيش حكم وزارت را از برمر گرفت در اقدامي هماهنگ با برمر ژنرال عامر الهاشمي سرلشكر واحد پياده نظام ارتش صدام را كه در سال 1997 بازنشسته بود به اين سمت مهم و حساس منصوب كرد.
شايد اينگونه به نظر برسد آنچه كه برمر را به سمت اين تصميم كشانده وخامت و نابساماني اوضاع امنيتي و عدم توانايي شوراي حكومت انتقالي در پر كردن شكاف سياسي و اداري و شايعه وارد شدن برخي اعضاي ارتش سابق و بيكاران ناشي از سازمان هاي منحل شده در عمليات مسلحانه ضد آمريكايي باشد.
تصميم برمر كه در عمل با فراخواندن افسران بلندپايه ارتش منحله عراق و بازگشت هزاران معلم و استاد دانشگاه و كارمندان ارگان هاي دولتي منحل شده به سركارهاي خود همراه است ، جنجال گسترده اي را در محافل برخي احزاب شوراي حكومت انتقالي بويژه كنگره ملي به رياست احمد چلبي ايجاد كرد.
چلبي مشاركت برخي مسوولين حزب بعث منحله در حكومت جديد عراق را به بازگشت نازي ها به قدرت در آلمان تشبيه كرد.
احزاب ديگري مانند حزب الدعوه الاسلامي به رياست ابراهيم جعفري نيز نسبت به اين تصميم برمر احتياط نشان دادند وي خواستار طبقه بندي شدن وابستگان به حزب بعث منحله عراق شد به طوري كه كساني كه مرتكب جرايم شدند دادگاهي شوند اما سران حزب و اعضاي دفاتر سياسي و فرماندهي مركزي بايد از حكومت دور نگه داشته شوند حتي اگر جناياتي بر ضد عراقي ها مرتكب نشده باشند.
نيروها و گروه هاي مخالف بازگشت بعثيون مساله بازگشت رانده شدگان سياسي از زمان صدام را به سركارهاي خود به موازات بازگشت بعثيون طرح كردند.
تحليلگران : حزب بعث سپر بلاي رژيم صدام بود، حالا سپر بلاي بوش خواهد شد.
يك كارشناس حقوق:  اشغالگران با خالي شدن كشور از مديران زبده باعث وخامت اوضاع عراق شده اند.
يك تحليلگر: بازگشت بعثيون به نفع آمريكايي ها است.
جامعه عراقي به نظر مي رسد اعتناي چنداني به اين تصميم ندارد، تحليلگران سياسي مي گويند: حزب بعث در سايه رژيم سابق به تنها يك سپر  يا دستگاه امنيتي وابسته به صدام كه عمليات تهديد و باج خواهي و سركوب شهروندان عراقي را اعمال مي كرد و نقش سياسي يا حزبي شناخته شده  ايفا نمي كند.
آيا تصميم برمر راه را در مقابل دارندگان گرايش هاي قومي در اعضاي سابق حزب بعث براي ورود در فعاليت سياسي به شكل مثبت داخل سازمان هاي سياسي باز مي كند.
دكتر هدي النعيمي كارشناس سياسي به شبكه الجزيره مي گويد: اشغالگران براي مهار اوضاع بحراني و انفجاري بعد از رشته تصميمات بي هدفي كه رنجي و سختي عراقي ها را دوچندان كرد، تصميم درستي گرفته اند.
وي با حمايت ضمني از بازگشت بعثيون ابراز عقيده كرد: پاكسازي تروريست ها و جنايتكاران نبايد  به عمليات حذف شايسته ها و افراد باتجربه تبديل شود.
به گفته وي بخش هاي كاملي در دانشگاه هاي عراقي از اساتيد و دانشمندان خالي شده است.
دكتر هدي تاكيد مي كند: ادعاهاي آمريكايي درمورد آزادي و دمكراسي ضرورت قبول تمام گرايش ها را بر آنها تحميل مي كند افكار يكجانبه گرايي و قومي حزب بعث مي تواند مكان مناسبي در حيات سياسي پيدا كند.
عبود الجميلي كارشناس حقوقي با اين ديدگاه موافق است و تاكيد مي كند: عراق بايد تحت حاكميت قوانين مدني باشد و از طريق آن آنهايي كه در جنايات دست داشته اند چه اعضاي حزب بعث چه ديگران بايد محاكمه شوند، وي اشغالگران را مسوول وخامت اوضاع از طريق خالي كردن كشور از تجارب و مهارت هاي علمي خواند.
الجميلي معتقد است تصميم برمر در بازگرداندن بعثيون به نفع آمريكايي ها است، زيرا اشغالگران فهميدند عمليات اخراج گروهي باعث كشاندن شدن شمار زيادي بويژه اعضاي ارتش و پليس منحله به گزينه مقاومت شده است.
اين كارشناس حقوقي احزاب مخالف بازگشت بعثيون را به تلاش براي منافع حزبي و شخصي متهم مي كند، به گفته وي، برخي رهبران احزاب براي پركردن شكاف در اداره ها و ارگان هاي دولتي براي جايگزين كردن دوستداران و حاميان خود بدون توجه به ويژگي شايستگي و تجربه شتافتند.
تحليلگران ديگر معتقدند تصميم بازگشت بعثيون به سركارهاي خود تصميمي از سوي برمر براي نجات دولت جرج بوش از شكست هاي پياپي در عراق پيش از موعد انتخابات رياست جمهوري آمريكا كه قرار است نوامبر(آبان) آينده برگزار شود، گرفته شده است و اين تصميم نه براي حل رنج هاي اخراج شدگان يا ترحم و دلسوزي به آنها گرفته شده كه براي منافع ويژه آمريكايي
اما اين تصميم با همه اينها يك تحول بزرگ و ريشه اي در سياست آمريكايي در قبال حزب بعث عراق قلمداد مي شود
دلايل چرخش 180 درجه اي در موضع پل برمر :
سخنگوي حاكم آمريكايي عراق: تغييري در سياست آمريكا ايجاد نشده است.
حاكم آمريكايي عراق در تصميمي غير منتظره از بازگشت افسران بلندپايه ارتش منحله عراق براي كمك به بازسازي ساختار ارتش جديد عراق خبر داد.
برمر به تلويزيون عراق گفت اكثر اين افسران كه از حسن شهرت برخوردارند ماموريت هايي را در ماه هاي آينده در بازسازي ارتش جديد عراق به دست خواهند گرفت.
به گفته وي سربازان عراقي تحت فرماندهي افسران بلندپايه عراقي با درجه سرلشكر پس از 30 ژوئن(10 تير) قرار خواهند گرفت.
برمر همچنين از بازگشت هزاران معلم و صدها استاد دانشگاهي عراقي كه خود وي در تصميم چند ماه  پيش آنها را به دليل وابستگي به حزب بعث از كار بركنار كرده بود، خبر داد.
دان سينور سخنگوي حكومت اشغالگران مدعي شده است تصميم به بازگشت برخي اعضاي  حزب بعث به معناي تغيير در سياست پاكسازي بعثيون نيست اما اين تصميم به دليل اينكه در گذشته برخي تصميمات غير عادلانه گرفته شد براي اصلاح آن گرفته شد.
به ادعاي وي درهاي ارتش جديد عراق به روي افسران ارتش سابق عراق كه دستانشان به خون آلوده نباشد، باز است.
اتهامات آمريكايي بر پليس جديد عراق:اشغالگران به دست پروردگان خود هم بي اعتمادند
چند روز پيش ژنرال مارتين ديمبسي فرمانده لشكر اول زرهي درعراق گروه هايي از پليس جديد عراق را به همكاري و كمك به مقاومان عراقي و فعاليت بر ضد نظاميان اشغالگر آمريكايي متهم كرد و اعتراف كرد عمليات نظاميان آمريكايي در اراضي عراق به نقطه سخت و دشواري رسيده است.
به گفته وي از هر ده نيروي پليس عراق يك نفر آنها بر ضد نظاميان آمريكايي فعاليت مي كند
به گزارش الجزيره حدود 40 درصد اعضاي پليس جديد عراق كه تحت نظارت اشغالگران شكل گرفت به دليل تهديدهايي كه منبع آن ذكر نشده خدمت را ترك كرده اند و تنها 50 درصد از كساني كه تحت نظر اشغالگران آموزش ديده اند همچنان به فعاليت خود ادامه مي دهند.
اتهامات اين ژنرال آمريكايي با هدف قرار گرفتن سه مركز پليس عراق در بصره در معرض انفجارهاي خونين با خودروهاي بمب گذاري شده كه افراد انتحاري انجام دادند همزمان شد كه حدود 70 كشته و بيش از 230 زخمي بجا گذاشت، حمله به مركز پليس شهر الزبير در جنوب بصره هم به زخمي شدن 4 نظامي انگليسي و كشته شدن سه عراقي منجر شد.
اتهامات آمريكايي ها در سايه علايمي  است كه نشان از فضاهاي بي اعتمادي به نيروهاي امنيتي عراق در فلوجه ميباشد. اشغالگران چندي پيش نيروهاي پليس دست پرورده خودآمريكايي ها را در غرب بغداد به دقت مورد بازرسي بدني قرار دادند.
پل برمر حاكم منصوب آمريكا براي توجيه ضرورت ادامه حضور اشغالگران آمريكايي حتي پس از 30 ژوئن(10 تير) زمان واگذاري قدرت در عراق مدعي شد نيروهاي امنيتي عراقي به تنهايي قادر به حمايت از تمام عراق نيستند.
چند روز پيش سخنگوي حاكم آمريكايي عراق اعلام كرد اشغالگران خواهان كاستن از پيامدهاي پاكسازي حزب بعث از طريق سرعت بخشيدن به تبرئه كساني كه به شكل مستبدانه به ايفاي نقش در حزب بعث متهم نشده بودند، شده اند.
دان سينور گفت: ائتلاف به دنبال راهي براي تسريع بخشيدن به راهكار تحقيق براي كميته پاكسازي حزب بعث كه شوراي حكومت انتقالي با هماهنگي با اشغالگران در آغاز ژانويه گذشته (دي 82) ايجاد كرد، مي گردد.
اين اظهارات همزمان با برخي گزارش ها همراه بود كه مي گفت آمريكا به دنبال تعديل سياست خود در قبال برخي اعضاي حزب بعث منحله عراق است به گونه اي كه به آنها اجازه مشاركت در حكومت موقت عراق كه سازمان ملل بر آن نظارت خواهد كرد، داده شود.
اسكات ماكليلان سخنگوي كاخ سفيد دراين رابطه گفت كشورش در نحوه اجراي سياست هاي خود در عراق تجديد نظر مي كند و به دنبال توازن ميان نياز به تجارب كه برخي عراقي ها دارند و نياز به تحقق عدالت مي گردد.
كميته پاكسازي عناصر حزب بعث از سوي حاكم آمريكايي عراق با هدف اخراج كارمنداني كه مراكز مهمي در حزب بعث سابق داشتند، تشكيل شد.
ادامه دارد...