به گزارش مهر، ترافیک سفرهای دیپلماتیک مقامات عراقی به ایران و بالعکس ، بیش از هرچیز بیانگر نوع نگاه بغداد به جایگاه تهران در روند شکوفایی و بازسازی سیاسی-اقتصادی عراق است. سفرهای مقامات عراقی به ایران در مقایسه با دیگر رفت و آمدهای دیپلماتیک نشان می دهد که عراقی ها حساب ویژه ای برای ایران باز کرده اند و بیش از هر همسایه ای، به کمک ها و تعامل مثبت جمهوری اسلامی ایران امید بسته اند.
تقریبا هر هفته، هیاتی سیاسی-اقتصادی بین ایران و عراق در حال رفت و آمد است و این مسئله قبل از هرچیز " عزم و اراده ایران و عراق" برای ترمیم کامل و سرعت قابل توجه برای پایه ریزی یک رابطه جدید و دائمی را اثبات می کند. این آغاز دوباره در روابط تهران-بغداد در پیچیده ترین شرایط ممکن انجام می شود. در حالی که ایران و عراق تا 6 سال قبل، دوقطب مخالف یکدیگر در منطقه محسوب می شدند، امروز صمیمی ترین دوستان یکدیگر در منطقه خاورمیانه شده اند
برای تحلیل این شگفتی، باید تحولات سالهای اخیر ، به خصوص تحولات بعد از اشغال عراق توسط آمریکا را مرور کرد. هرچند هزینه بخشی از سقوط صدام حسین را نیروهای بیگانه با لشکرکشی و آغازجنگ بر منطقه تحمیل کردند و بخش مهمی از تاوان این تجاوز را ملل منطقه بویژه مردم عراق پرداختند، اما امروز درسایه تحولات منطقه ای دو ملت ایران و عراق بانزدیکی به یکدیگر در تلاشند تا مناسبات جدیدی را در این حوزه جغرافیایی رقم بزنند.
از سوی دیگر غرب تصور می کرد این معادله، دقیقا معکوس است و با سقوط صدام و هم مرز شدن ایران با نیروهای آمریکایی و انگلیسی جمهوری اسلامی به لاک انزوا می رود و می توان با اعمال فشارهای بین المللی و حتی برخورد نظامی، ایران را هم به عراق دومی تبدیل کرد، اما چیزی که در صحنه واقعیت دیده شد دقیقا خلاف آن بود.
به بیان دیگر، ایران بعد از سقوط صدام در قبال تحولات جدید عراق، موضع هوشمندانه اتخاذ کرد:از یک سو ضمن مخالفت در برابر اشغال نظامی عراق و لشگر کشی نیروهای بیگانه، به محض سقوط این رژیم، از فرایند سیاسی و تشکیل دولت جدید در عراق حمایت کرد، چون مطمئن بود که به دلیل بافت جمعیتی- قومی در عراق، اگر واقعا دموکراسی پیاده شود، نیروهای نزدیک به جمهوری اسلامی روی کار می آیند.
همین وضعیت، آمریکایی ها را در صحنه عراق، آچمز کرده بود. چون غرب گمان می کرد ایران در مقابل تحولات جدید عراق، موضعی ساده و منفی خواهد گرفت، اما شیعیان که بیش از 60 درصد جمعیت عراق را تشکیل می دهند به همراه اکراد مستقر در شمال عراق، دو متحد سنتی ایران در همسایه غربی بودند که نقش عمده ای در روند سیاسی عراق جدید ایفا کردند، حمایت مستقیم ایران از روند سیاسی در عراق که قبل از همه کشورهای همسایه انجام شد، باعث شد اعتماد عراقی ها به ایران تقویت شود و ایران را به عنوان اولین کشور دوست خود به رسمیت بشناسند.
نکته جالب این است که پروسه پیوند ایران با این دو متحد(به خصوص کردها) در زمان جنگ تحمیلی هشت ساله با رژیم صدام شکل گرفت و همان پیوندها اینک تبدیل به اتحاد استراتژیک شده است.
همان چهره های دهه هشتاد میلادی که در جبهه های چریکی علیه صدام می جنگیدند، امروز در قامت "دولتمردان عراقی" به ایران می آیند و همین پیوند، عمق دوستی ها و اعتماد بین دو کشور ایران و عراق را تقویت کرده است. دولتمردان امروز عراق چون "جلال طالبانی، نوری المالکی، عبدالعزیز حکیم و ..." از این گروه هستند که سنگ بنای روابط جدید بغداد-تهران را بنیان می نهند.
به گزارش مهر، با وجود همه ظرفیت های موجود در روابط ایران و عراق، مسائل باقی مانده ای هم بین دو کشور وجود دارد که به نظرمی رسد رایزنی ها و سفرهای مکرر مقامات عراقی به ایران، برای حل و فصل نهایی آن باشد. مسائلی چون " باقی مانده غده چرکینی مثل سازمان منافقین در عراق، مسائل باقی مانده از جنگ تحمیلی، مسئله غرامت، اجرای قرارداد 1975 الجزایر و ..." نکاتی هستند که ایران و عراق باید یک بار برای همیشه آنها را حل و فصل کنند، تا هیچ شبهه و نقطه تاریکی برای روابط آتی تهران و بغداد در دهه های آتی، ایجاد نشود.
موضوع لزوم اخراج منافقین از عراق را که در سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار با جلال طالبانی، مورد تاکید قرار گرفت، "کلید حل و فصل نهایی مسائل باقی مانده بین ایران و عراق" است، اگر طرف عراقی جدیت و عزم خود را برای تحقق کامل و بدون شرط اخراج گروهک منافقین از عراق، اثبات می شود.
استراتژی دشمنان روابط ایران و عراق به خصوص بعد از خروج قریب الوقوع نیروهای آمریکایی از عراق، دقیقا می تواند این باشد که "مسائلی را همچنان بین تهران و بغداد" باقی بگذارند تا در زمان مقتضی بتواند شعله چالش بین دو قدرت برتر خاورمیانه را روشن کند تا از میان آتش این اختلاف، منافع خود را به کرسی بنشانند.
ضلع دیگر سفر اخیر طالبانی به تهران را باید در موضوع "گفتگوهای ایران و آمریکا" جستجو کرد. نباید فراموش کرد عراق، اولین بهانه گفتگوهای ایران و آمریکا بود و در شرایط کنونی که شایعه گفتگوهای احتمالی بین تهران و واشتنگتن رواج دارد، سفرهای اخیر متقابل می تواند زمینه سازی برای گفتگوهای آتی ایران و آمریکا باشد. چون عراق با ایران و آمریکا روابط بسیار نزدیکی دارد و می خواهد با ایفای نقش یک میانجی مورد اعتماد بین طرفین جایگاه جدیدی در مناسبات منطقه پیدا کند.
نظر شما