خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه: تا کنون منابع تاریخ فلسفه به چند نحو مختلف از جمله سیرهنویسی، تحلیلی- غیرانتقادی، تحلیلی - انتقادی، گروهشناسی - جریانشناسی، اخلاقی -عرفانی و ترکیبی نگاشته شدهاند.
کتاب حاضر که میتوان آن را از جمله منابع تاریخ فلسفه در نظر گرفت در واقع ترجمهای است از تتمه صوانالحکمه. اصل کتاب صوانالحکمه اثر ابوسلیمان منطقی سجستانی فیلسوف و مورخ شهیر فلسفه (307 – 391 ق) است که در دو بخش تاریخ پزشکان و تاریخ فلسفه تألیف شده است.
بخش تاریخ فلسفه صوانالحکمه به دو دوره ماقبل اسلام از طالس ملطی تا یحیی نحوی و نیز دوره اسلامی از حنین بن اسحاق تا ابونفیس از حکمای سده چهار اختصاص دارد. ابوسلیمان در این کتاب همانند آثار مشابه، نخست به اجمال درباره آموزههای فلسفی و شیوههای پزشکی یک شخصیت سخن میگوید و در ادامه به پندها و اندرزهای وی اشاره میکند.
ظهیرالدین بیهقی از مورخان و دینپژوهان بزرگ سده ششم هجری که در نجوم، ادبیات، کلام و فقه نیز پرآوازه بود رسالهای نگاشته است که تتمه صوانالحکمه خوانده میشود. این رساله در واقع رسالهای است در تتمیم صوانالحکمه در تاریخ حکما. وی در این کتاب کوشیده است همانند صوانالحکمه به شرح حال و اندرزهای حکمایی بپردازد که کمتر بدانها پرداخته شده است.
تتمه به نحو مفصلتری به شخصیتها و افراد پرداخته و از حکمایی سخن گفته که عمدتاً مربوط به ناحیه خراسان، ماوراءالنهر و پیرامون آنها هستند که در دیگر متون از آنها یاد نشده و یا کمتر به آنها پرداخته شده است.
در نهایت ناصرالدین منشی کرمانیزاده (یزدی)، متولد 663 قمری، برگردانی فارسی از تتمه صوانالحکمه را ارائه کرد که نثری متکلفانه و منشیانه همراه با تعابیر بسیار عربی نادر دارد و آن را درهالاخبار و لمعهالانوار نامید.
مترجم تتمه صوانالحکمه ترجمهای آزاد از متن این کتاب ارائه و گاه مواردی را نیز حذف کرده است اما تکملهای هم بر آن افزوده و در آن شرح حال چهار تن از اندیشمندان بنام، شهابالدین سهروردی، امام فخر رازی، خواجه نصیرالدین طوسی و رشیدالدین فضلالله همدانی را آورده است.
نظر شما