به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر"، دكتر صادق زيبا كلام استاد دانشگاه تهران در نشستي كه با موضوع روشنفكري ديني در دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي برگزار شد با اشاره به اينكه به كارگيري اصطلاح روشنفكري ديني و ارائه مباحث بيش از اندازه در اين مورد به دليل عقب ماندگي جامعه است گفت: اگر جامعه عقب مانده نبود شايد اصراري به طرح بحث روشنفكري ديني نداشت اما هم اكنون در بسياري از مباحث ديده مي شود كه موضوع روشنفكري ديني بازسازي مي شود .
وي گفت: مي توان دو گروه از روشنفكران را مطرح كرد كه در گروه اول براي خروج از شرايط موجود، از هر آنچه مي بيند الگويي دريافت مي كند اما گروه دوم هم خواستار دگرگوني شرايط است اما هم به جامعه مدرن اعتقاد دارد و هم اين توسعه را در چارچوب اسلام مطرح مي كند . در هر دو گروه روشنفكري عرفي و دين مفهوم روشنفكر مد نظر است و نمي توان گفت كه روشنفكر عرفي ضد ديني است .
استاد دانشگاه تهران در مورد شكل گيري اصطلاح روشنفكري ، به زماني كه مدرنيته وارد ايران شد اشاره كرد و گفت: نقطه آغازين اين تحول عباس ميرزا بود كه در جنگهاي ايران و روس مقام فرمانده كل قواي ايران را داشت . در اين زمان و با طرح موضوع مدرنيته ايرانيان دريافتند كه دنياي ديگري فراتر از دنياي آنان هم وجود دارد.
در ادامه اين مناظره دكتر محمد علي رامين مشاور سازمان صداوسيما با انتقاد به سخنان دكتر زيبا كلام و با اشاره به اينكه طرح بحث روشنفكري ديني نه تنها از عقب ماندگي جامعه سرچشمه نمي گيرد بلكه نشانه آگاهي جامعه است گفت: جامعه بصير و آگاه ايراني وقتي به مفهوم اصطلاحي دست نمي يابد اين حق را دارد كه معنا را جويا شود و سئوال كردن نشانه رشد و تعالي و فهم عميق جامعه است .
دكتر رامين با اشاره به اينكه جوامع غربي به طور عمومي غير سياسي هستند گفت: روشنفكري در اين جوامع به عنوان ارزش مطرح نخواهد بود به همين دليل وقتي در جوامع غربي افرادي مطرح شدند كه شغل خود را فكر كردن قرار دادند، بسيار برجسته و محترم شدند اما در جامعه ما كه همه فكر مي كنند اين امر خيلي پذيرفته نيست مگر آنكه ثابت شود فردي به واقع اهل فكر است .
وي در ادامه تفاوت روشنفكر از ديگر افراد جامعه را مورد نقد قرار داد و افزود: صرف ادعاي روشنفكري و تفاوت با ديگران كافي نخواهد بود . براي آنكه روشنفكر براي جامعه داراي احترام باشد بايد رسالت و آرماني را در نظر بگيرد . اگر روشنفكر خود را در قبال جامعه متعهد و مسئول نداند نمي توان انتظار داشت كه مورد احترام اجتماعي قرار گيرد .
وي با اشاره به اينكه روشنفكران غربي در جامعه خود محترم هستند چون در جامعه خود را مي شناسند گفت: در جامعه ما روشنفكران بيشتر چپ گرا بوده اند اما اين روشنفكري غربي از 35 سال پيش در كشور ما اعتباري نداشته است . زمان عوض شده و برخي روشنفكران ما دچار عقب ماندگي ذهني و فكري شده اند و از اين رو حرمت خود را در جامعه از دست داده اند و چون در جامعه جايگاهي براي خود نمي يابند آن را رها مي كنند در صورتي كه روشنفكر بايد كرامت ملت خود را حفظ كند نه آنكه آن را بي ريشه و غير اصيل عنوان كند .
مشاور سازمان صداوسيما در ادامه گفت: دين ما آزادي انديشه و بصيرت را وظيفه مسلمانان عنوان كرده است و طلب علم را واجب مي داند . شايسته نيست كه اين جامعه مورد توهين و كم لطفي برخي روشنفكران قرار گيرد كه به اعتقاد من اين روشنفكران دچار بحران هويت شده اند و به همين دليل به تحقير جامعه خود مي پردازند .
نظر شما