خبرگزاری مهر - گروه استانها: هرقدر که از زمان ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری می‌گذرد، ضرورت و به عبارتی جای خالی فرایند اقتصاد بومی و درون‌زا را بیشتر حس می‌کنیم و باید اعتراف کنیم که دولت و ملت در اجرای دغدغه‌های رهبر انقلاب در حوزه اقتصاد مقاومتی عملکرد رضایت بخشی ندارند و برخلاف حوزه‌های سیاسی - مذهبی نتوانسته‌ایم در حوزه اقتصاد به یک وحدت رویه و انسجام و عزم ملی برسیم و سبک زندگی و رفتارهای معیشتی خود را بر پایه اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی کنیم.
از این رو در گفت‌وگو با یکی از کارشناس حوزه اجتماعی و فرهنگی چالش‌ها و نارسایی‌های پیش روی اقتصاد مقاومتی را بررسی کرده‌ایم.
مصطفی ملایی که نایب رئیس فرهنگی – اجتماعی شورای اسلامی شهر قم است، در گفتگو با خبرنگار مهر، از مهم‌ترین راهکارها و راهبردهای اجرای اقتصاد مقاومتی را ایجاد یک فرایند گسترده و همه جانبه گفتمانی و فرهنگ‌سازی ارزش اقتصاد درون‌زا و بومی می‌داند که مشروح این گفتگو بدین شرح است:
* به نظر می‌رسد، یکی از موانعی که سبب شده اقتصاد مقاومتی چندان در میان مردم و مسئولان شکل نگیرد و نهادینه نشود، نبود یک فرایند گفتمانی و چارچوب دار و عدم ایجاد فرهنگ اقتصاد مقاومتی است؟ آیا جنابعالی این مسئله را قبول دارید؟
بله کاملاً درست است. مقام معظم رهبری هم به دنبال ایجاد یک گفتمان اقتصاد مقاومتی هستند. اصولاً بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ما هرجا که توانستیم یک چارچوب نظام‌مند در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فراهم کنیم نقش و تأثیر اهداف و برنامه‌هایی که مدنظرمان بود را به‌وضوح حس کردیم.
این حس در حوزه‌های سیاسی بهتر و بیشتر شکل‌گرفته و جای باز کرده اصلاً انقلاب اسلامی زمانی به پیروزی رسید که به همت حضرت امام به یک گفتمان و باور جمعی دست پیدا کرد.
* دستیابی به باورپذیری جمعی اقتصادی کار بسیار مشکلی است؟
ببینید در شرایط اوایل انقلاب طوری بود که باید به یک انسجام و وحدت و باور سیاسی می‌رسیدیم تا اندیشه‌های انقلابی گری به ثمر برسد به عبارت دیگر شرایط این‌گونه اقتضا می‌کرد که یک مبارز سیاسی باشیم تا بر طاغوت زمان پیروز شویم. اگر شعار اساسی «هیهات منا الذله» میان مردم شکل نمی‌گرفت انقلاب اسلامی راه به جایی نمی‌برد. حضرت امام این شعار را در پوست و خون مردم نهادینه کردند و با ایجاد یک دیدگاه شاخص و رسمی بساط غرب و شرق را برای همیشه از سر ملت ایران جمع کرد.
اکنون نیاز داریم ملت باور کنند که مانند اوایل انقلاب و جنگ تحمیلی هنوز در جنگ با استکبار هستیم
وقتی هم که ملت با گفتمان انقلاب اسلامی انس گرفتند اغتشاشات اوایل انقلاب و جنگ تحمیلی نتوانست بر اراده مردم چیره شود چون امام با همراهی و خواست ملت توانستند یک باور و گفتمان سیاسی شکل دهند و زمینه‌های ظهور یک نظام آگاه و با شخصیت را فراهم کنند.
الآن جای این باور و گفتمان جمعی در حوزه اقتصادی خالی است. اکنون نیاز داریم ملت باور کنند که مانند اوایل انقلاب و جنگ تحمیلی هنوز در جنگ با استکبار هستیم و تنها ابزار و زمینه‌های جنگ عوض شده، اگر تا دیروز دشمن با زور اسلحه می‌خواست مردم را از پای در آورد امروز با نیرنگ‌ها و تحریم‌های اقتصادی در مقابل ملت صف آرایی کرده است علاوه بر اینکه همین دشمن یک مار خوش خط و خال شده با عوامل و ابزارهای پیشرفته هجمه‌های فرهنگی هم دارد.
* پس به زعم شما اقتصاد مقاومتی در واقع مقاومت در مقابل جنگ طلبی دشمن است؟
بله صد درصد. دشمن همان دشمن است. بلکه خیلی بدتر و عصبانی‌تر هم شده. چرا که برخلاف انتظارش قافیه را حسابی به ملت ایران باخته است. به همین علت زمین جنگ را از نظامی‌گری به حوزه اقتصاد و فرهنگ برده. الآن مانند اوایل انقلاب اسلامی نیاز داریم که در حوزه اقتصادی به یک گفتمان بومی دست پیدا کنیم.
باید مسئولان و نخبگان به این نتیجه مشترک برسند که اقتصاد مقاومتی یک فرایند بزرگ و مهم اجتماعی است و مجموع مؤلفه‌ها، شاخص‌ها و تصمیمات در این حوزه نیاز به یک آماده‌باش عمومی دارد و باید مدیریت بحران شود.
باید قبول کنیم که با حریفی روبه‌رو هستیم که جنگ تمام عیار اقتصادی به راه انداخته است و تنها با فرهنگ‌سازی و باورپذیری گفتمان اقتصاد مقاومتی است که می‌توان با این حریف بی‌رحم و زخم خورده مبارزه و مقابله کرد.
* بر اساس همین گفتمان است که مقام معظم رهبری ابلاغیه ۲۴ بندی در حوزه اقتصاد مقاومتی دارند؟
بله همان‌طور که قبلاً گفتم مقام معظم رهبری با درک شرایط حساس و بحرانی کنونی دنبال ایجاد یک گفتمان بوده و هستند. منتها وظیفه نخبگان و فرهیختگان این است که فضای موجود را تحلیل و تبیین کرده و مدیران هم با هوشیاری برنامه‌های نخبگان را مدیریت و اجرا کنند.
* نخبگان چه چیزی را باید تحلیل کنند و مدیران هم چه چیزی را باید عملی نمایند؟
ما باید قبول کنیم که در شکل‌گیری و تداوم اقتصاد مقاومتی مردم موتور محرک و پیشران هستند. اصلاً اقتدار اقتصاد در دست مردم است. اگر مسئولان و نخبگان این موضوع را قبول و باور کنند می‌توانند برای اصلاح الگوی مصرف، تقویت اقتصاد دانش‌بنیان، ارتقای تولید داخلی و درون‌زایی اقتصاد و اسلامی کردن اقتصاد مردمی برنامه‌ریزی کنند.
باید اقتصاد را با مشارکت مردم به سمت و سویی ببریم که بتوانیم گفتمان اقتصاد مقاومتی را پی‌ریزی کنیم. برای این امر نقشه رسانه‌ها بسیار مهم است. برای ایجاد باور یک مؤلفه باید هر فرد یک رسانه فعال باشد.
* استان قم به عنوان شهری که محفل نخبگان حوزوی و فرهیختگان علوم انسانی است تا چه می‌تواند در گفتمان سازی و فرهنگ پذیری اقتصاد مقاومتی مؤثر باشد؟
شهر قم با حضور علما و فضلای مبرز نقش تاریخی و بسیار مهمی در شکل‌گیری و تداوم عزت طلبی و اعتماد به نفس در مقابل زیاده‌خواهی استکبار جهانی دشمن داشته است.
وظیفه مهم حوزه در اقتصاد مقاومتی توسعه و غنی‌سازی سبک زندگی اسلامی است
حوزه علمیه قم کانون و کارگردان تولید و جهت دهی به افکار و منویات انقلابی و سیاسی ملت شریف بوده و هست.
با این اوصاف، معلوم می‌شود نقش بزرگان حوزوی در راهبری و الگودهی در حوزه اقتصادی هم چقدر مهم و حیاتی است. وظیفه مهم حوزه در اقتصاد مقاومتی توسعه و غنی‌سازی سبک زندگی اسلامی است. در حال حاضر مصرف‌گرایی و تجملات پاشنه آشیل توسعه اقتصادی درون‌زا شده است.
* مقام معظم رهبری در سخنان اخیرشان از نبود همدلی در ایجاد و اجرای اقتصاد مقاومتی گلایه کردند. به نظر شما چگونه همدلی و همراهی رخ خواهد داد؟
من مطمئن هستم هم‌زبانی که در این حوزه وجود دارد روزی به همدلی خواهد رسید؛ اما نظر من این است هرکس باید در هر زمینه‌ای که فعال است بستر همدلی را فراهم کند. ما فکر نکنیم ایجاد همدلی تنها به عهده مسئولان است. مسئله زیاد پیچیده نیست.
حتی خاموش کردن یک لامپ اضافی، تعمیر یک شیر آب خراب، درست مصرف کردن می‌تواند راه را برای تقویت اقتصاد مقاومتی باز کند. ولی ایجاد بسترهای کلان در این حوزه با به روز رسانی قوانین و ساختارهای اقتصادی، اصلاح نظام مالیاتی، رفع موانع تولید و سرمایه‌گذاری در جامعه، مدیریت بهره‌وری و از همه مهم‌تر و حیاتی‌تر اصلاح الگوی سبک زندگی امکان‌پذیر است.
* با توجه به اینکه حوزه فعالیت شما در زمینه مدیریت شهری است، برای تقویت گفتمان اقتصاد مقاومتی چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
با توجه به اینکه مدیریت شهری یک فرایند اجتماعی است و عملکرد آن در جامعه دیده می‌شود به نظرم باید نسبت به اصلاح الگوی مصرف و بهره‌وری اقتصادی دغدغه بیشتری داشته باشیم.
ضمن اینکه استفاده از کالاهای ایرانی به‌ویژه خدمات و کالاهای استانی می‌تواند به درون‌زایی اقتصادی استان کمک کند. برای همین به سازمان زیباسازی شهرداری تأکید کرده‌ایم که نسبت به این مسئله کوشا باشد و از خدمات و توانمندی‌های بومی استفاده کند.
همان‌طور که می‌دانید وظیفه شورای شهر ریل‌گذاری برای شهرداری است؛ بنابراین اعضای شورای شهر تمام برنامه‌های خود را بر اساس اقتصاد مقاومتی طراحی و تدوین کرده است. در این برنامه بر هوشمند سازی، توسعه صنایع فرهنگی و استفاده از ظرفیت‌های غنی گردشگری تأکید شده است.
نظر شما