خبرگزاری مهر-گروه استان ها: علیرضا دوستی*: تنگه ارغوان در ورودی راه شمالی مسیر کرمانشاه به ایلام در مسیر تنگه قوچعلی و پنج کیلومتری جاده ایلام به سیروان از جاده قدیم و درفاصله سه کیلومتری شمال شرقی شهر ایلام قرار دارد.
این مناطق به لحاظ توپوگرافی، جهت های جغرافیایی (شمالی و شمال غربی) و شرایط خاص رویشگاهی وضعیت پوشش گیاهی چشم هر بیننده ای را به خود خیره می سازد و با گل ها و درختان ارغوانی مخصوصا در فصل بهار زیبایی وصف ناپذیری را به طبیعت و جنگل های سبز این منطقه می بخشد.
این تنگه جزو مناطق سردسیر استان بوده و بخشي از اكوسيستم جنگلی زاگرس ميانی است كه به لحاظ ويژگی های ساختاری و رويشی از تنوع گياهی بالايی برخوردار و زادگاه اصلی درختچه ارغوان است، وجود جنگل انبوه بلوط در دو سمت جاده و تیغه های سنگی و زیبای کوهستان و گردشگاه های طبیعی مناسب و درختان ارغوان در طول تنگه و ترکیب رنگها در نظام طبیعی و مراتع پرپشت و گونه های نادر گیاهی مانند گون – طویلک(دافنه) – قارچ و گیاهان معطر دارای تنوع زیستی بسیار خوبی بوده و در ادامه این تنگه و ارتفاعات ییلاقی آن در مسیر «گز گردکان و سورگه» صنعت زنبورداری راد ر تهیه عسل ناب ایلامی رونق بخشیده است.
مشخصات گونه
گونه نادر و در حال انقراض (Cercis griffithii) و از تیره ارغوان یا Caesalpiniaceae، گیاه بومی سرزمین‌های جنوبی اروپا و جنوب غربی آسیاست و در ایران در خراسان رضوی ،ایلام، شاهرود، کرمان، مازندران، گیلان، همدان، لرستان و فارس به صورت خودرو می‌روید که گونه های دیگری از جمله بلوط ایرانی(Qurcus brantii var. Persica.)، انجیر (Ficus johanis)، بنه (Pistacia atlantica)، کیکم (Acer monspessulanum) و بادام( sp Amygdalus.) همراه آن هستند.
ارغوان یکی از زیباترین گونه های جنگلی استان است و درعین حال یک گونه پر توقع از لحاظ بارندگی و ارتفاع بوده و به همین خاطر رویشگاه آن بیشتر در دره هاست و جایی که علاوه بر رطوبت بیشتر نه زیاد آفتاب گیر باشد و نه در سایه .
بلندی این گونه بین ۵تا ۷ متر بوده و در برخی موارد به ۱۲ متر نیز می رسد ولی بیشتر به صورت درختچه است معمولا شاخه های این درختچه ی زیبا نازک و شکننده هستند، گلهای آن زودتر از برگهای این گونه در می آیند و برگهای ارغوان به شکل قلب، بدون کرک و دارای کناره های صاف و برگها گل وسرشاخه های آن دارای خاصیت دارویی هستند.
این درختچه در کناره رودخانه های سیلابی و فصلی که خاکی سبک و رسوبی دارند به خوبی رشد کرده و به سبب نرمی شاخه ها مجبور است از ریشه به صورت چند شاخه ای رشد کند تا شاخه ها به کمک هم بلند شوند و کمتر آسیب ببینند.
درخت ارغوان از طریق بذری که در غلاف لوبیا مانند است تکثیر می شود و فقط یک سال مراقبت از آن کافی است تا در سال های بعد گل دهد. همه ساله در اوایل بهار و هنگامی که دمای روز به بیش از ۱۵ درجه برسد شکوفا شده و شکوفه های ارغوانی آن تا دو هفته دوام دارند.
اقدامات صورت گرفته
برای مراقبت و نگهداری بیشتر ،این رویشگاه در سال ۸۶ از طرف اداره کل منابع طبیعی استان ایلام به عنوان منطقه ذخيرگاه گاه جنگلی( Forest Reserve Area) اعلام شد. سطح اصلی و هسته مرکزی این رویشگاه ۲۲ هکتار و مساحت پیرامونی و حلقه حفاظتی حدود ۱۷۰ هکتار است.
در یک ذخیره گاه جنگلی ويژگی های خاص و هدف گذاری شده تعيين شده، از هرگونه دخل و تصرف در این محدوده جلوگيری کرده و اقدامات و عملياتی را با اهداف كمك به تجديد حيات برای آن تعيين و تعريف می کند تا گياهان قادر باشند به طور طبيعی به حيات خود ادامه دهند و قدرت رقابت كامل و كافی را بيابند. همچنين بتوانند امكان بازيابی، توليد نسل (توليد بذر و …) و قابليت احياء و بازگشت به كليماكس را در روند طبيعی و در زيست گاه های خود داشته باشند.
سالیانه در حدود ۲۰۰ هزار اصله نهال ریشه لخت وگلدانی ارغوان در نهالستانهای سرد سیری تحت نظر اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تولید می شود و جهت احیا و جنگلکاری با این گونه در سطح عرصه های طبیعی استان و توسعه پارکهای جنگلی و فضای سبز شهری استفاده می شود و بنا به درخواست به سایر استانها نیز صادر می شود.
*کارشناس منابع طبیعی استان ایلام
نظر شما