خبرگزاری مهر – گروه استانها – حسن عبدالهی: مردم با اشتیاق چشم به آسمان تیره از ابرها دوخته‌اند زیرا چند سالی می‌شود که در این موقع از سال چنین رنگی را بر بوم آسمان ندیده‌اند، رنگی که خبر از نزول قطره‌های حیات‌بخش باران می‌دهد و بارانی که مردم تبریز در چند سال گذشته به‌واسطه خشکسالی‌های مداوم و تغییر الگوهای جوی، هیچ‌گاه در این موقع از سال انتظارش را ندارند.
موسیقی باران که شروع به نواختن می‌کند، رهگذران و صاحب‌دکان‌ها هر یک در گوشه‌ای آرام نظاره‌گر قطرات بارانی می‌شوند که تن خسته و خشک زمین‌ها و خیابان‌های تبریز را خیس و طراوت و سرزندگی باران را دوباره پس از چند سال مهمان آخرین روزهای فصل بهار می‌کند. در این میان مردم چنان محو تماشای این زیبایی ها هستند که ازآنچه در پس این باران مداوم و شدید در حال رخ دادن است، غافل شده‌اند.
دیری نمی‌گذرد که خیابان‌های تبریز به رودخانه‌های خروشانی تبدیل می‌شوند که هیچ‌کس و هیچ‌چیز جلودارش نیست، تنها در چشم برهم زدنی پس از شروع بارش‌های بی‌سابقه در چند سال گذشته، رهگذران به دنبال جای پای بلندی می‌گردند تا آبی که اکنون حتی تا زانو نیز بالاآمده، آنها را خیس نکند و اصناف تبریزی نیز هراسان در حال جمع‌کردن اجناس از مقابل مغازه‌های خود هستند تا سرمایه‌هایشان را آب نبرد و باران همچنان بی‌مهابا بر تن شهر می‌تازد، به هر گوشه‌ای که نگاه می‌کنی مردمی را می‌بینی که یا خودروهایشان در سیل شدید به راه افتاده در خیابان‌های تبریز گرفتارشده یا با هر وسیله‌ای که به‌دستشان رسیده در حال تخلیه آب از منازل و مغازه‌های خود هستند.
کار باران و سیل در تبریز تا جایی بالا گرفت که سربازان لشگر 21 تکاور تبریز برای دست گیری از سیل زدگان وارد عمل شدند تا شاید جای خالی دستگاه هایی که مسئول خدمات و امدادرسانی به حادثه دیدگان در چنین مواقعی هستند، بیش از حد به چشم نیاید
شاید از بارانی که روز گذشته برای ساعاتی تبریز را در خود فروبرد، بتوان به‌عنوان تلنگری یادکرد که بر پیکر مدیریت بحران در این شهر تنه‌ای جدی زد زیرا آنچه شهروندان تبریزی در این رخداد شاهد آن بودند، فلج شدن تمام محورها و نقاط حساس کلانشهر تبریز درنتیجه بارش‌های سنگین و شدید چندساعته بود.
هرچند که پیش‌ازاین نیز نمونه‌های متعددی ازاین‌دست در چند سال گذشته مردم تبریز را در سرگردانی و سردرگمی فروبرده بود و آنها نیز انتظار وقوع چنین شرایطی را داشتند اما آنچه در این میان‌مایه نگرانی و البته گلایه بود، غفلت و تعلل دستگاه‌های خدمات‌رسانی است که مسئول و متولی مستقیم امور در چنین مواقع بحرانی هستند.
هجوم ناگهانی آب به داخل شهر همه را غافلگیر کرد
در این میان شهروندانی که بیش از هرکسی در این شرایط آسیب‌دیده و متحمل اضطراب و استرس ناشی از حاکم شدن وضعیت بحرانی بر شهر بودند، از غافل‌گیری ناشی از سرعت بروز حادثه سیل و آب‌گرفتگی در خیابان‌های تبریز سخن می‌گویند.
یکی از همین شهروندان که پس از فروکش نسبی بارش‌ها و کاهش حجم آب‌های روان در کوچه منتهی به واحد مسکونی‌اش با خبرنگار مهر هم‌صحبت شده بود، گفت: در ابتدا که باران شروع شد، مثل بسیاری از همسایه‌ها و مردم محله از نزول رحمت الهی در آخرین روزهای بهار و ابتدای روزهای گرم تابستان که با ماه رمضان نیز مصادف شده، لذت می‌بردیم چراکه در چند سال گذشته وقوع چنین رخدادی در تبریز تبدیل به یک رؤیا شده بود و همه‌ساله در این موقع مردم با گرمی هوا و آلودگی های ناشی از آن دست‌به‌گریبان بودند.
این شهروند تبریزی که در هنگام گفت‌وگو با خبرنگار مهر با پاچه‌هایی بالا زده و جارو به‌دست نفس‌هایش به شماره افتاده بود، افزود: همه در این حال و هوا بودیم که ناگهان سیل ابتدا خیابان‌ها و سپس کوچه‌های منتهی به خانه‌هایمان را در برگرفت و در چشم بر هم زدنی وسایل و لوازم خانه را شناور درروی آب دیدیم و با هر وسیله‌ای که امکان داشت، اقدام به تخلیه آب کردیم.
وی در ادامه با انتقاد از بی‌توجهی مسئولان و خواب‌زدگی همیشگی آنها در چنین مواقعی خاطرنشان شد: هرچند این نخستین بار است که سیل و باران با این شدت و حجم موجب خسارت به خانه‌ها و مغازه‌های مردم شده اما متأسفانه در چند سال اخیر نمونه‌های پرشماری را ازاین‌گونه اتفاقات داشتیم که در آنها نیز سهل‌انگاری و تعلل دستگاه‌ها و نهادهای مسئول در خصوص خدمات‌رسانی به شهر و شهروندان در چنین مواقعی، کاملاً مشهود بود و حداقل می‌توانستند باتجربه گرفتن از چنین مواردی، نسبت به پیشگیری از بروز وضعیت فعلی جلوگیری کنند.
این شهروند تبریزی که به‌واسطه خسارات واردشده به منزل و لوازم خانه‌اش بسیار ناراحت و عصبانی بود، تصریح کرد: متأسفانه باب شده که در چنین مواقعی باید دربه‌در دنبال مسئولان و نیروهای خدمات شهری باشیم تا شاید باری از دوش مردم بردارند اما نه تنها چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد، بلکه اقدامات آنها همواره حکم نوش دارو پس از مرگ سهراب را دارد و زمانی می‌رسند که کار از کار گذشته و سرمایه وزندگی مردم خسارت‌دیده و یا در مواقعی در سطح شهر اقدام به فعالیت می‌کنند که نه تنها گرهی از مشکلات بیشمار مردم در شهر نمی‌گشایند بلکه موجب اتلاف انرژی، زمان و هزینه مردم می‌شوند.
افراد مسئول در مواقع سختی و بحران نسبت به مشکلات مردم بی توجه‌اند
یکی دیگر از شهروندان تبریزی که از اصناف منطقه دارایی است و مغازه‌ای در این منطقه دارد، به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه پس از شروع بارش‌ها چون آبروهای سطح شهر یا گنجایش لازم را نداشتند و یا به علت انباشته شدن زباله و نخاله‌ها امکان عبور آب از آنها وجود نداشت، آب‌های جاری‌شده از باران به یک‌باره به خانه‌ها و مغازه‌ها سرازیر شد و همه را غافلگیر کرد.
وی افزود: البته این‌ها تنها مشتی از خروارها مشکلاتی است که مردم شهر در خصوص چنین شرایطی با آنها روبرو هستند و برای نمونه در چند سال گذشته بارها اتفاق افتاده که وقتی از مسیر چای کنار تبریز به سمت محل کسب‌وکار در حال رفت‌وآمد بوده‌ام، با کوچک‌ترین بارش‌هایی در مسیر و یا زیرگذرهای واقع در آن گرفتار و معطل شده‌ام زیرا حتی این مسیر به‌عنوان یکی از گذرگاه‌های اصلی تبریز فاقد سامانه‌های کارآمد هدایت آب‌هایی است که در هنگام بارش‌ها در سطح خیابان‌ها و معابر جاری می‌شوند.
این کاسب تبریزی در ادامه با اشاره به ضعف‌های موجود در حوزه مدیریت شهری تبریز در مواقع حساس و بحرانی خاطرنشان کرد: متأسفانه در چنین مواقعی کسانی هم که مسئول رسیدگی به مشکلات هستند، یا این موضوعات را نمی‌بینند و متوجه مشکلات مردم در چنین مواقعی نیستند و یا اینکه خدای‌نکرده مسئولیتی در این خصوص احساس نمی‌کنند زیرا عملکرد آنها نشان از حساسیت نسبت به این موضوعات نیست و برای نمونه بسیار اتفاق افتاده که در ساعات اصلی رفت‌وآمد در سطح شهر شاهد اجرای کارهای پیش‌پاافتاده و غیرضروری در سطح شهر بوده‌ایم که نتیجه‌ای جز سردرگمی و اعصاب‌خردکنی شهروندان نداشته و در مقابل وقتی به حضور همین افراد و نیروها احتیاج بوده، هیچ‌کس پاسخگوی مردم و حلال مشکلات آنها نشده است.
خسارت‌های سیل در تبریز هنوز برآورد نشده است
مدیرکل بحران استانداری آذربایجان شرقی و مدیر دفتر استانی ستاد احیاء دریاچه ارومیه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به بروز وضعیت بحرانی در تبریز به‌واسطه بارش‌های چندساعته دیروز و جاری شدن سیل در خیابان‌ها و معابر این شهر گفت: متأسفانه به دلیل بارش ناگهانی باران و ورود حجم بالایی از آب به داخل شهر، شاهد بروز خسارت در نقاط مختلف بودیم که دستگاه‌های مسئول پس از فروکش کردن بارش و ثبات وضعیت شهر نسبت به ارزیابی و برآورد ریالی خسارت‌های وارده اقدام کرده‌اند که متعاقباً اطلاع‌رسانی و اقدامات لازم برای جبران آنها انجام خواهد شد.
خلیل ساعی در پاسخ به سؤال خبرنگار مهر مبنی بر دلیل بروز چنین حوادث و شرایطی باوجود تجربه موارد مشابه سال‌های گذشته و در مقیاس‌های متفاوت خاطرنشان شد: برای مقابله و جلوگیری از بروز چنین شرایط بحرانی باید ساختار شهر اصلاح شود و نمی‌توان انتظار داشت باکارهای معمول و اجرای چند پروژه کلانشهر تبریز را از حالت بحران خارج کرد بلکه باید در طراحی‌های شهری که صورت می‌گیرد، بر اساس نیازها و البته با در نظر گرفتن شرایط و حوادث مشابهی که در سال‌های گذشته رخ‌داده، نسبت به توسعه شهر و یا اجرای پروژه‌های عمرانی اقدام کرد.
مدیریت بحران با اقدامات شعاری و تبلیغاتی محقق نمی شود
مدیرکل بحران استانداری آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه مدیریت بحران تنها باکارهای شعاری و تبلیغاتی محقق نمی‌شود، تصریح کرد: نباید منکر انجام اقدامات و اجرای پروژه‌های متعدد در سطح شهر و توسط دستگاه‌ها و ارگان‌های خدمات رسان شد اما باید به این نکته نیز توجه جدی شود که در اجرای این پروژه‌های متعددی باید مطالعات اصولی صورت گیرد و اعتبارات را به‌صورت هدفمند و درجاهای لازم هزینه کرد و در همین خصوص حاضریم مشاوره‌ها و اطلاعات لازم را در اختیار مجموعه‌هایی چون شهرداری قرار دهیم تا اقدامات آنها بر اساس حرکت در چهارچوب مدیریت بحران برنامه‌ریزی شود.
به‌هرحال لزوم اقدامات جدی و عملی در حوزه مدیریت بحران تبریز امری مشخص و بدیهی است، موضوعی که در چند سال گذشته با حوادث و اتفاقات نه چندان دامنه‌داری چون بارش‌های شدید در سطح شهر و گرفتگی کامل معابر و خیابان‌ها و یا حاکمیت رعب و وحشت در میان شهروندان به‌واسطه کوچک‌ترین زمین‌لرزه‌ها به خوبی اهمیت خود را نشان داده است اما متأسفانه بدیهی‌تر از آن تعلل و یا شاید بی‌توجهی دست‌اندرکاران و متولیان مدیریت شهری تبریز به این نیاز عینی است.
در مقابل این نیاز جدی تبریز، اصراری غیرمنطقی و فزاینده به اجرای پروژه‌ها و طرح‌های غیرضروری چون احداث زیرگذرها و روگذرهای مجلل و بدون توجیه و یا ساخت برخی برج‌ها و مجتمع‌های تجاری وجود دارد که عموماً مقصد آنها مناطق برخورداری چون ولی‌عصر و یا باغمیشه و رشدیه است و بسیاری حتی پس از اجرایی شدن کاربر و کارایی لازم را نیز ندارند و البته در محل هایی واقع‌شده‌اند که به مناطق بحرانی چون گسل تبریز نزدیک هستند.
متأسفانه دراین‌بین مباحثی چون سیل و زلزله به‌عنوان اولویت‌ها و پاشنه‌های آشیل مدیریت بحران این کلانشهر در مناطق پایین‌شهر و نیازمند توسعه به‌طور کامل مغفول مانده است، موضوعی که کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه همواره نسبت به آن هشدار داده‌اند اما در سال‌های اخیر کمترین توجه به این حوزه شده است تا زنگ هشدار در خصوص خسارات جبران‌ناپذیر حوادث غیرمترقبه احتمالیدر این مناطق از هم‌اکنون به صدا درآمده باشد.
نظر شما