به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت نفت، یکصد و هفتاد و دومین نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در حالی امروز (پنجشنبه، چهارم خردادماه) برگزار میشود که بیم آن می رود پایبندی به توافق کاهش عرضه از سوی اعضای اوپک همانند دوره نخست ۶ ماهه در سطوح بالا حفظ نشود و میزان آن کاهش یابد، ترسی که از نگاه مهدی عسلی، کارشناس ارشد موسسه مطالعات انرژی بی مورد است، وی معتقد است: عربستان به‌عنوان بزرگترین تولید کننده نفت اوپک بوده و خود فعالانه به دنبال کاهش تولید است و این موضع مورد حمایت دیگر کشورها قرار دارد طبعا انتظار می رود پایبندی به میزان کاهش، بالا باشد.
متن گفت‌وگوی وزارت نفت با مدیرکل پیشین امور اوپک و روابط با مجامع انرژی در ادامه می آید:
مهمترین تصمیمی که اعضای اوپک در نشست ۱۷۲ این سازمان خواهند گرفت چه خواهد بود؟
در نوامبر سال ۲۰۱۶ کنفرانس وزیران نفت و انرژی اوپک تصمیم گرفت تولید خود را به مدت ۶ ماه یعنی تا کنفرانس ۱۷۲، یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد. در همان کنفرانس تخصیص این میزان کاهش به اعضا مشخص شد که کاهش حدود ۴.۵ درصد از تولید ماه اکتبر کشورهای عضو بود با این استثنا که در باره ایران به دلیل سالهای تحریم قرار شد بالاترین میزان تولید کشور ما در سالهای گذشته مد نظر قرار گرفت و بنابراین ایران هنوز می توانست تا حدود ۱۰۰ هزار بشکه در روز به تولید خود بیفزاید. ۲ کشور نیجریه و لیبی نیز به دلیل شرایط داخلی آن کشورها از کاهش تولید مستثنی شدند. چند روز بعد ۱۱ کشور عمده تولید کننده نفت غیر عضو اوپک شامل روسیه، قزاقستان، عمان، آذربایجان، مکزیک و غیره نیز به توافق پیوستند و موافقت کردند در مجموع تولید خود را تا ۶۰۰ هزار بشکه کاهش دهند که روسیه به تنهایی کاهش ۳۰۰ هزار بشکه در روز از تولید خود را به عهده گرفت.
هدف اصلی این تصمیم یعنی حذف حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه ای نفت در وهله نخست کاستن حجم ذخیرهسازیهای تجاری نفت در دنیا بهویژه خیرهسازیهای نفت کشورهای توسعه یافته بود که به سطح نگران کننده ای رسیده و نزدیک ۲۰۰ میلیون بشکه بالاتر از میانگین پنج سال گذشته قرار گرفته بود. بنابراین بازگرداندن تعادل به بازار حول قیمتهای قابل قبول (حدود ۶۰ دلار در هر بشکه) نیازمند حذف مازاد نفت موجود در ذخیرهسازیها بود. بر اساس برآوردهای دبیرخانه اوپک انتظار می‌رفت این میزان کاهش بتواند طی ۶ ماه مازاد نفت ذخیرهسازیهای تجاری را حذف و تعادل را به بازار نفت بازگرداند. سپس در کنفرانس ماه مه ۲۰۱۷ (یعنی روز پنجشنبه چهارم خرداد ماه کنفرانس وزیران می توانست در باره تمدید این کاهش و یا اعاده به سطح عادی تولید خود تصمیم گیرد. بنابراین موضوع اصلی مباحث کنفرانس آینده اوپک بررسی بازار نفت و تصمیم گیری در باره استمرار سطح تولید کنونی اوپک است.
آیا اعضای اوپک در این نشست با توجه به این که بازار نفت تا حدودی به ثبات رسیده است، نظام سهمیه بندی را احیا می‌کنند؟
نمی توان گفت بازار به تعادل رسیده است زیرا با وجود کاهش تولید اوپک و برخی کشورهای غیرعضو اوپک سطح ذخیرهسازیهای نفت هنوز بالاتر از میانگین سالهای گذشته است.
بنابراین احتمال تمدید تصمیم ماه نوامبر برای ماههای آینده وجود دارد تا ثبات بازار نفت حول قیمتهای قابل قبول اعاده شود. هر چند تصمیم ماه نوامبر و تخصیص تولید به کشورهای عضو، قدمی برای احیای نظام سهمیه بندی اوپک بود اما احیای کامل نظام تصمیم گیری به دلیل ماهیت آن مطالعات و مذاکرات بیشتری خواهد طلبید.
نباید فراموش کرد که دوام و استمرار یک نظام سهمیه بندی به ثبات سطح تولید کشورهای عضو بستگی دارد. در حالی که چند عضو مهم اوپک از جمله ایران و عراق برنامه‌های میان مدت و بلند مدت برای افزایش ظرفیتهای تولید خود اعلام کرده اند در نتیجه پذیرش سطح کنونی تولید در چارچوب نظام سهمیه بندی از سوی این کشورها ممتنع است و به نفع کشور ما هم نخواهد بود.
ادامه تصمیم اوپک و غیراوپک مبنی برای حذف حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت از بازار چقدر می تواند به قیمت، ثبات بازار نفت و حذف مازاد عرضه کمک کند؟
اعضای اوپک به تعهدهای خود مبنی بر کاهش مجموع یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز از سطح تولید سازمان تا ۱۰۰ درصد جامه عمل پوشاند. کشورهای غیرعضو اوپک که به توافق پیوسته بودند در مجموع تا ۵۰ درصد تعهدهای خود را عملی کردند یعنی حدود ۳۰۰ هزار بشکه از تولید خود کاستند که در نتیجه سهم روسیه در این میان بالاتر از دیگر کشورها بود و برخی از کشورها مانند قزاقستان اصولا نتوانستند از تولید خود بکاهند. بهر حال این کاهشها موفق شد قیمت نفت را از کاهش بیشتر حفظ کرده و آنرا حول و حوش ۵۰ دلار نگهدارد. درآمد اعضای اوپک با وجود کاهش تولید و صادرات نفت آنها افزایش یافت. اما باید پذیرفت که هدف اعاده تعادل بازار حول قیمتهای بهتر میان ۵۵ تا ۶۰ دلار در هر بشکه هنوز تحقق نیافته است. هنوز عرضه مازاد در بازار وجود دارد و بهویژه اگر بازیگران بازارهای مالی موضع خود را نسبت به خرید و نگهداری مازاد تولید نفت تغییر دهند و عرضه نفت از ذخیرهسازیهای تجاری را آغاز کنند، این روند می تواند قیمت‌ها را ساقط کند.
این موضوع هنگامی ممکن است اتفاق بیفتد که بازیگران بازارهای مالی متقاعد شوند که اعاده تعادل بازارهای نفت بسیار کند است و افزایش تولید نفت آمریکا که نشانه‌ای از سود آوری تولید نفت در این کشور در سطح قیمتهای ۴۵ دلار است، می تواند منجر به افزایش مازاد عرضه و کاهش قیمت نفت در آینده شود. به همین دلیل نیز هفته گذشته عربستان و روسیه در بیانیه ای حمایت خود را از تمدید توافق نوامبر ۲۰۱۶ اوپک و غیر اوپک مبنی بر کاهش یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه ای تولید نسبت به سطح تولید این کشورها در اکتبر ۲۰۱۶ اعلام کردند. بیانیه مشترک عربستان و روسیه در عین حال یادآور میشود که نتیجه کنفرانس روز پنجشنبه اوپک را تقریبا با قطعیت می‌توان استمرار اجرای توافق نشست پارسال اوپک و همچنین اوپک و غیراوپک دانست. احتمال توافق بر سر کاهش بیشتر تولید ضعیف است زیرا این توافق‌ها مستلزم زمینه سازی‌ها و مذاکرات مفصلی است که در این کنفرانس هنوز در این باره گزارشی داد نشده است. تمدید ۹ ماهه توافق اواخر سال گذشته در عین حال فشار را از روی کنفرانس دسامبر امسال برخواهد داشت. زیرا در صورتی که مازاد تولید تا آن زمان باقی باشد کنفرانس اوپک زیر فشار خواهد بود که تصمیم عاجلی در آن مورد بگیرد.
آیا ادامه تصمیم اوپک سبب ورود دوباره نفت شیل و انواع نفت تولیدی از ذخایر نامتعارف به بازار نمی‌شود؟
افزایش تولید نفت متعارف و نامتعارف ازسوی کشورهای غیر عضو اوپک با افزایش قیمتهای نفت و کاهش میزان تولید اوپک تقریبا اجتناب ناپذیر است. بهویژه تولید نفت نامتعارف می تواند با افزایش دکلهای حفاری و در مدت زمان نسبتا کوتاهی افزایش یابد. بحث اما بر سر میزان افزایش تولید و نه صرف افزایش تولید است.
از آنجا که پیش بینی شده است تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۱۷ میلادی حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه درروز افزایش یابد و از آنجا که تولید اوپک نسبت به مدت مشابه سال پیش حدود ۵۰۰ هزار بشکه و نسبت به سطح تولید اوپک در اکتبر سال پیش حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه کاهش یافته است کاهش حجم ذخیرهسازیهای نفت به تولید غیر اوپک برمی گردد.
نشریه Oil Market Intelligence پیش بینی کرده است که تولید نفت آمریکا در سال ۲۰۱۷ نسبت به تابستان سال پیش حدود یک میلیون بشکه افزایش یابد که البته همه این افزایش نفت غیر متعارف نیست بلکه میعانات گازی و دیگر سوخت‌های مایع را هم شامل می شود. افزایش تولید از برزیل (سوخت‌های زیستی حدود ۲۰۰ هزار بشکه و نفت از میادین آبهای عمیق حدود ۱۵۰ هزار بشکه)، کانادا حدود ۷۰ هزار بشکه و بریتانیا و نروژ حدود ۱۳۰ هزار بشکه خواهد بود.
بنابراین با فرض تولید ۳۲ میلیون بشکه ای در روز برای اوپک انتظار می رود مازاد عرضه ای معادل ۵۰۰ هزار بشکه درروز برای میانگین سال ۲۰۱۷ وجود داشته باشد که این برآورد ضرورت تمدید توافق اوپک و غیر اوپک برای امسال و سال آینده را نشان می دهد بهویژه آن که برآوردهای آژانس بین المللی انرژی نشان می دهد تقاضا در کشورهایی مانند آلمان، ترکیه، هند و آمریکا کمتر از سطح پیش بینی‌ها بوده است.
در صورت تمدید توافق میزان پایبندی به توافق کاهش عرضه همانند دوره نخست ۶ ماهه در سطوح بالا حفظ خواهد شد یا امکان کاهش میزان پایبندی وجود دارد؟
از آنجا که عربستان به‌عنوان بزرگترین تولید کننده نفت اوپک، خود فعالانه به دنبال کاهش تولید است و این موضع مورد حمایت دیگر کشورها قرار دارد در نتیجه انتظار می‌رود پایبندی به میزان کاهش بالا باشد. مگر آن که با افزایش تقاضا و یا کاهش پیش بینی نشده عرضه غیر اوپک قیمتهای نفت افزایش زیادی یابد که در این‌صورت بهطور اصولی تاکیدی بر کاهش تولید نخواهد بود زیرا اوپک متقاعد شده است که قیمتهای بالاتر از ۶۰ دلار می تواند در آینده نوسانهای بیشتری بر بازار نفت تحمیل کند.
نظر شما