به گزارش خبرنگار مهر، دکتر حسن خالقی صبح امروز در همایش تأملی بر دوره های دکتری تخصصی در دانشگاه پیام نور با اشاره به تاریخچه دوره های دکتری در ایران گفت: تحصیلات مقطع دکتری در دانشگاه تهران و با تاسیس دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی در سال 1316 آغاز شد و به دنبال آن دوره دکتری حقوق و الهیات شکل گرفت اما توسعه دوره دکتری در آن زمان آنقدر ناچیز بود که می توان گفت آموزش عالی ایران تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی عملا به دوره های کاردانی و کارشناسی محدود می شد و تحصیلات تکمیلی جز در معدود رشته ها به اجرا گذاشته نشده بود .
وی افزود: وجود کمتر از 70 دانشجوی دکتری در سال 1366 در دانشگاه های وابسته به وزارت علوم در شرایطی که جمعیت دانشجویی دانشگاههای مذکور در آن سال از 155 هزار نفر فراتر رفته بود، شاهدی بر این مدعا است که با گذشت نیم قرن، دوره های دکتری با نقطه شروع خود فاصله چندانی نداشته است.
معاون آموزشی وزارت علوم اظهار داشت: این در حالی است که ایجاد و توسعه دوره های دکتری به عنوان بستر و زمینه توسعه علمی کشور در تدوین نخستین برنامه توسعه بخش آموزش عالی مورد توجه قرار گرفت و از آن پس در برنامه های دوم و سوم نیز پی گیری شد و وزارت علوم نیز راهبرد توسعه دوره های تحصیلات تکمیلی، بویژه دوره دکتری را با جدیتی تمام دنبال کرد.
خالقی به اشاره به تاسیس دانشگاه تربیت مدرس به عنوان اولین دانشگاه تحصیلات تکمیلی کشور گفت: در نخستین سال دهه 60 دانشگاه تربیت مدرس که با هدف تربیت اعضای هیات علمی و پژوهشگران مورد نیاز دانشگاه ها و موسسه های آموزش عالی وتحقیقاتی صورت گرفت ، به جریان توسعه دوره های دکتری کمک شایانی کرد.
وی افزود : 10 سال پس از این آغاز دوباره، تعداد پذیرفته شدگان دوره دکتری از 700 نفر در سال 1376 فراتر رفت و در پایان برنامه سوم توسعه، به حدود 2 هزار نفر رسید که رشدی نزدیک به دو برابر نسبت به سال 1376 را رقم زد و امسال در سال 86 بیش از 3000 نفر پذیرش دانشجوی دکتری در کشور خواهیم داشت.
معاون آموزشی وزارت علوم گفت : در همین حال تعداد دانشجویان دوره دکتری به بیش از 12 هزار نفر رسیده است که در بیش از 230 رشته تحصیلی و نزدیک به 1000 رشته محل اشتغال به تحصیل دارند .
وی افزایش تعداد فرصت های مطالعاتی شش ماهه خارج از کشور برای دانشجویان دوره دکتری داخل را از نقاط مثبت دوره های دکتری در سالهای اخیر دانست و افزود: محدود کردن اعزام دانشجو به خارج و حمایت از ایجاد دوره های دکتری مشترک با دانشگاههای داخل و خارج از دیگر رویکردهای مثبتی بوده است که در توسعه و ارتقاء کیفیت دوره های دکتری واستفاده بهینه از امکانات موجود آموزش عالی کشور موثر افتاده است .
خالقی با بیان اینکه رشد دوره های دکتری در برنامه چهارم توسعه نیز بنا بر برآوردهای صورت گرفته بسیار قابل توجه است گفت: هدف تربیت 15 هزار دانشجوی دوره دکتری برای سال 1388 در نظر گرفته شده که تامین این هدف مستلزم رشد سالانه 15 درصد در جمعیت دانشجویی دوره های دکتری است.
وی با اشاره به چالش های پیش روی دوره دکتری افزود: تمام وقت نبودن دانشجویان دوره دکتری در دوران تحصیل یکی از مشکلات دوره های دکتری است. هر چند که در آیین نامه ها و مقررات آموزشی بر تمام وقت بودن دانشجو تاکید شده است با این حال دانشجویان غالبا به دلیل عدم تامین مالی ناگزیر از فعالیتهای جانبی برای تامین معاش هستند که این مشکل بایستی با حمایت مالی از دانشجویان هر چه سریعتر برطرف شود .
دکتر خالقی افزود: پذیرش دانشجو به شرط بورس که محصول برداشت ناصحیح از دستورالعمل پذیرش دانشجو در دوره دکتری است ، چالش دیگری است که طی سالهای اخیر مشکلاتی را در پذیرش و ادامه تحصیل برخی از دانشجویان دوره دکتری به وجود آورده است که امیدواریم با ارسال بخشنامه جدید این معضل نیز برطرف شود .
وی ادامه داد: طولانی شدن دوره های دکتری تحت تاثیر مشغله بیش از حد اعضای هیات علمی در بیرون از دانشگاه یا محدودیت های مربوط به برگزاری آزمون جامع، گذراندن امتحان زبان خارجی و یا طولانی شدن فرآیند تصویب پروپزال رساله دانشجو از دیگر مسائلی است که چاره اندیشی عاجلی را می طلبد.
معاون آموزشی وزارت علوم همچنین خاطر نشان کرد: پرداختن بیش از حد پایان نامه های دکتری به مرور ادبیات و ضعف نسبی در حوزه مطالعات میدانی ، پایان نامه های دوره های دکتری را کمتر از حد لازم در جهت مواجهه با مشکلات مبتلا به و حل مسائل کشور سوق می دهد و آنها را از یافته ها و نظریه های جدیدی که در مفهوم رساله دکتری مستتر است تهی می سازد .
وی عدم استفاده از پایان نامه های دوره دکتری در فرآیند چرخه تبدیل علم به ثروت را از دیگر مشکلات دوره های دکتری بر شمرد و گفت: به این موارد می توان ضعف علمی برخی از پایان نامه های دکتری نیز اضافه کرد .
نظر شما