به گزارش خبرنگار مهر، به همت گروه علوم سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی جلسه چهل و چهارم نشست علمی حکمرانی در قرآن با ارائه حجت الاسلام والمسلمین نجف لکزایی رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
این جلسه دهمین جلسه‌ای بود که حکمرانی نبوی مورد بررسی قرار می‌گرفت.
در ابتدای جلسه حجت الاسلام لکزایی ضمن تسلیت شهادت شهید فخری زاده و درگذشت آیت الله جعفر الهادی به ارائه بحث پرداخت.
وی گفت: حکمرانی نبوی در مباحث امنیت از جلسه قبل شروع شد. در مدینه قراردادی میان گروه‌های مختلف در مدینه منعقد شد که مشرکین قریش در مکه به عنوان دشمن مسلمانان محسوب شدند و همه افراد در این قرارداد تعهد کردند با آنها همکاری نکنند. براساس تحقیقات مفسران سوره محمد آیه ۴۷، اولین سوره نازل شده در مدینه است.
لکزایی بیان کرد: تا آیه ۹ سوره محمد در جلسه قبل گفته شد. در این آیات دشمن مشخص شد کافران و کسانی هستند که صدّ از راه خدا می‌کنند " الَّذِینَ کَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ " کسانی که کفر ورزیدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند [خدا] اعمال آنان را تباه خواهد کرد. در مقابل مؤمنان و صالحان قرار دارند. در ادامه به این قاعده قرآنی تاکید می‌شود که ایشان یاری کنندگان خداوند هستند و خداوند هم ایشان را یاری می‌کند. در ادامه بحث به یک نمونه تاریخی اشاره می‌شود. عاقبت کسانی که پیش از ایشان بودند که کافران قریش ایشان درس نمی‌گیرد.
استاد تمام دانشگاه باقرالعلوم (ع) افزود: کسانی که ایمان و عمل صالح انجام می‌دهند در امنیت هستند. قرآن به نمونه‌ای از قدرتمندان پیش از ایشان اشاره می‌کند که قریش نسبت به ایشان قدرتی ندارند. "وَکَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَةٍ هِیَ أَشَدُّ قُوَّةً مِنْ قَرْیَتِکَ الَّتِی أَخْرَجَتْکَ أَهْلَکْنَاهُمْ فَلَا نَاصِرَ لَهُمْ ﴿۱۳﴾ و بسا شهرها که نیرومندتر از آن شهری بود که تو را [از خود] بیرون راند که ما هلاکشان کردیم و برای آنها یار [و یاوری] نبود (محمد/۱۳)". بنابراین از منظر قرآن نباید از قدرت دشمن ترسید. مجدد در آیات بعد مقایسه میان دو گروه و سرانجام آنها صورت می‌گیرد که چهار نعمت اشاره می‌شود که از همه مهم‌تر " مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ " است. امنیت و آرامش کامل در مقابل جهنم. "مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِیهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِینَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّی وَلَهُمْ فِیهَا مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ کَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِی النَّارِ وَسُقُوا مَاءً حَمِیمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءَهُمْ ﴿۱۵﴾ مثل بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده شده [چون باغی است که] در آن نهرهایی است از آبی که [رنگ و بو و طعمش] برنگشته و جویهایی از شیری که مزه اش دگرگون نشود و رودهایی از باده ای که برای نوشندگان لذتی است و جویبارهایی از انگبین ناب و در آنجا از هر گونه میوه برای آنان [فراهم] است و [از همه بالاتر] آمرزش پروردگار آنهاست [آیا چنین کسی در چنین باغی دل انگیز] مانند کسی است که جاودانه در آتش است و آبی جوشان به خوردشان داده می‌شود [تا] روده‌هایشان را از هم فرو پاشد (محمد/۱۵).
لکزایی در ادامه سخنانش بیان کرد: دین و قرآن برای این است که زندگی انسان‌ها امنیت دنیوی و اخروی دارد. مفهوم توحیدی امنیت در مقابل امنیت طاغوتی و دنیوی است که به بقای دنیای فقط نظر دارد. تا قبل از آیه ۱۶ صحبت از کافران و مشرکان است اما از آیه ۱۶ منافقان هم مطرح می‌شوند که این ویژگی زندگی در مدینه است. افرادی که ضعیف الایمان هستند. تجلی نفاق در دوره مدینه است و در مکه چون مباحث مادی وجود نداشته بحث نفاق کمتر وجود داشته است. در آیات مدنی حدود ۱۰۰ سوره درباره منافقان نازل شده است. "وَمِنْهُمْ مَنْ یَسْتَمِعُ إِلَیْکَ حَتَّی إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِنْدِکَ قَالُوا لِلَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفًا أُولَئِکَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَی قُلُوبِهِمْ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُم ْ﴿۱۶﴾ و از میان [منافقان] کسانی اند که (در ظاهر) به [سخنان] تو گوش می‌دهند ولی چون از نزد تو بیرون می‌روند به دانش یافتگان می‌گویند هم اکنون چه گفت اینان همانانند که خدا بر دل‌هایشان مهر نهاده است و از هوس‌های خود پیروی کرده اند (محمد/۱۶) اینها از هواهای نفسانی پیروی می‌کنند. در اینجا مشکل امنیتی داخلی به مؤمنان تذکر داده می‌شود. نفاق و کسانی که " فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ " در جامعه اسلامی تهدیدی جدی است. کسانی که از لحاظ معنوی بیمارند. ایشان کسانی هستند که وَیَقُولُ الَّذِینَ آمَنُوا لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ مُحْکَمَةٌ وَذُکِرَ فِیهَا الْقِتَالُ رَأَیْتَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ یَنْظُرُونَ إِلَیْکَ نَظَرَ الْمَغْشِیِّ عَلَیْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَی لَهُمْ ﴿۲۰﴾ و کسانی که ایمان آورده اند می‌گویند چرا سوره ای [در باره جهاد] نازل نمی‌شود اما چون سوره ای صریح نازل شد و در آن نام کارزار آمد آنان که در دل‌هایشان مرضی هست مانند کسی که به حال بیهوشی مرگ افتاده به تو می‌نگرند (۲۰)
حجت الاسلام لکزایی در ادامه سخنانش: خداوند از مؤمنان اطاعت و سخنان درست می‌خواهد سخنی که باعث تضعیف دیگر مؤمنان نشود. پس برای امنیت سازی باید در جهت گسترش ایمان و از میان بردن ترس میان مؤمنان اقدام کرد. یکی دیگر از راهکارهای امنیت گسترش تدبر در قرآن و فراگیری قرآن در میان مردم است. أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ… (محمد/۲۴) از منظر قرآن کسانی که مسیر نفاق را پیش می‌گیرند اینها برای مؤمنان واقعی ضرری نمی‌توانند برسانند إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ وَشَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْهُدَی لَنْ یَضُرُّوا اللَّهَ شَیْئًا وَسَیُحْبِطُ أَعْمَالَهُمْ ﴿۳۲﴾ کسانی که کافر شدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند و پس از آنکه راه هدایت بر آنان آشکار شد با پیامبر [خدا] در افتادند هرگز به خدا گزندی نمی‌رسانند و به زودی [خدا] کرده‌هایشان را تباه خواهد کرد (محمد/۳۲). بنابراین نتیجه تلاش کافران و منافقان ناامنی برای خودشان است.
معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تأکید کرد: در آیات بسیاری "کَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ" در کنار یکدیگر قرار گرفته است یعنی کافرانی که مجموعه کارهایی انجام می‌دهند که مانعی برای مسلمانان هستند. اینان مورد غفران الهی قرار نمی‌گیرند. در واقع راه غفران را به ایشان نشان می‌دهد که باید توبه کنند و مانع ایمان آورندگان نباشند. آیه بعدی مربوط به صلح است. سستی نورزید که دشمن را به سازش بخوانید. در حالیکه شما برترید. فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَی السَّلْمِ وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَکُمْ وَلَنْ یَتِرَکُمْ أَعْمَالَکُمْ ﴿۳۵﴾ پس سستی نورزید و [کافران را] به آشتی مخوانید [که] شما برترید و خدا با شماست و از [ارزش] کارهایتان هرگز نخواهد کاست (محمد/۳۵). صلح از سر سستی و موضع ضعف ممنوع است. مؤمنان برترند چون خدا با آنان است.
نظر شما