رفتار آمریکا در برابر ایران تکرار حکایت مرغ و تخم مرغ است / جاکارتا شدیدا مخالف بی توجهی شورای امنیت به گزارش مثبت البرادعی است

به گزارش خبرگزاری مهر از جاکارتا متن کامل مقاله "حسن ویرایودا" چنین است:

مشورت، بحث و تبادل نظر در ارتباط با صدور قطعنامه ای جدید پیرامون موضوع هسته ای ایران در روز جمعه و یا شنبه به پایان خواهد رسید.
تصمیم اندونزی برای پیوستن به جمع 15 کشور حامی قطعنامه 1747 موجب بوجود آمدن حامیان و مخالفانی در این زمینه شد تا جایی که مجلس به استیضاح دولت پرداخت و خواهان ارائه توصیحات در ارتباط با این موضع اندونزی گردید . این مسئله در یک جامعه دموکراتیک امر بسیار طبیعی و عادی بشمار می رود.

پس از تصویب قطعنامه 1747 بحث هسته ای ایران بار دیگر به میان آمده است. در قطعنامه 1747 شورای امنیت اعلام شده بود که پس از گذشت 3 ماه از تصویب این قطعنامه بررسی های دوباره ای در ارتباط با این که آیا ایران به خواسته های شورای امنیت سازمان ملل عمل نموده است و یا خیر، بعمل خواهد آمد . لکن این بررسی ها ظاهرا تاکنون به تعویق افتاده است.

از زمان ارجاع موضوع به شورای امنیت در سال 2006 و تصویب قطعنامه 1737 در 23 دسامبر 2006 بحث اصلی مسئله هسته ای ایران ،عدم اعتماد در استفاده از فناوری هسته ای بوده است و به اعتقاد برخی غنی سازی اورانیوم توسط ایران به این عدم اعتماد دامن زده است. از ایران به گونه ای یاد می شود که این کشور شفاف سازی نداشته است. در قطعنامه 1747 ضمن درخواست از ایران برای شفاف سازی و همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی از این کشور درخواست شده بود که به عضویت پروتکل الحاقی درآمده و غنی سازی اورانیوم را هم متوقف سازد.

آژانس بین المللی انرژی اتمی شایسته ترین نهاد برای تصمیم گیری در ارتباط با این مسئله است. بهمین دلیل بررسی بحث هسته ای ایران در شورای امنیت از سال 2006 تا کنون همواره با گزارش دبیرکل آژانس آغاز و بر اساس آن صورت گرفته است. جالب اینجاست که از فوریه 2008 بررسی و تنظیم قطعنامه جدید با گزارش دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی آغاز و هماهنگ نگردیده است. دولت اندونزی با چنین روش هایی شدیدأ مخالف است زیرا اندونزی معتقد است این روش ها بسیار سیاسی می باشند.

قطعنامه غیر عقلائی

گزارش دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در تاریخ 22 فوریه 2008 با گزارش این نهاد در سال های 2006 و 2007 که مبنای قطعنامه های 1737 و 1747 شد تفاوت بسیاری دارد. در گزارش اینبار دبیر کل آژانس بر شفاف سازی و همکاری ایران در مسائل مختلف من جمله توافقنامه مرتبط با 6 موضوع طرح اقدام که بایستی توسط ایران پاسخ داده می شد، تاکید شده است.

با وجود اینکه این مسائل هنوز به پایان نرسیده است، این گزارش به وضوح بر عدم انحراف فناوری هسته ای ایران به سمت اهداف نظامی اشاره نموده است. از طرف دیگر اعلام شده است که ایران با وجود درخواست شورای امنیت غنی سازی اورانیوم را متوقف نکرده و به عضویت پروتکل الحاقی درنیامده است. به کلام دیگر پیشرفت هایی وجود داشته است ولکن این پیشرفت ها در تمامی زمینه ها نبوده است.

سوال اینجاست که آیا روند تصویب قطعنامه جدید توسط شورای امنیت امری طبیعی است؟ برای کشورهای طراح قطعنامه ظاهرا این روند کاملا طبیعی است و پیش از اجرای خواسته های شورای امنیت باید پیام های جدیدی منجمله اعمال تحریم های بیشتر به این کشور ارسال گردد تا ایران بطور کامل خواسته شورای امنیت را اجرا نماید. با این حال آیا حرکت کنونی (صدور قطعنامه) بجاست؟ اگر پاسخ این سوال منفی است، پس این اقدام غیر سازنده خواهد بود. پیشرفت همکاری ایران و آژانس موجب شده است تا شاید روند تصویب قطعنامه غیر سازنده باشد. چه برسد به اینکه تحریم های بیشتری اتخاذ گردد.

جدا از این، نگاه به مبانی اصلی این مسئله یعنی عدم اعتماد به ادعای ایران در ارتباط با صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ایش بسیار غیر طبیعی می باشد. گزارش دستگاه های اطلاعاتی آمریکا اعلام داشته است که ایران از سال 2003 فعالیتی برای ساخت تسلیحات هسته ای نداشته است و دبیرکل آژانس نیز این موضوع را تصدیق نموده است. او در گزارش خود آورده است هیچگونه مواد غیر اعلام شده و یا فعالیت های مخفی در ایران وجود ندارد.

بنظر می رسد موضوعی که قطعنامه گذشته بر مبانی آن تصویب گردیده است دیگر بعنوان یک فاکتور مطرح نباشد. نگرانی از این بابت وجود دارد که این موضوع خصوصا روندی که برای اتخاذ تحریم های بیشتر اتخاذ شده است از حساسیت موجود در بررسی مسئله هسته ای ایران بکاهد.

موضوع اصلی روند غنی سازی اورانیوم ایران که غیر قانونی نیست ، می باشد. طبق بند 4 توافقنامه NPT به تمامی کشورهای عضو حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای داده شده است. با این حال مسئله اصلی تنها حق قانونی در استفاده از انرژی هسته ای نیست بلکه مسئله اصلی عدم وجود تضمینی در ارتباط با غنی سازی اورانیوم با اهداف صلح آمیز است. طرز فکر و اقداماتی که جامعه بین الملل از خود نشان می دهد بیشتر به سمت شکاکیت متمایل است.

راهکار جدید

به گزارش مهر "حسن ویرایودا" وزیر امورخارجه اندونزی در ادامه مقاله خود آورده است: طبق توافقنامه NPT ، 189 عضو آن متعهد شده اند تا به سمت ساخت تسلیحات هسته ای حرکت نکنند (غیر از 5 کشور دارای تسلیحات هسته ای). در ازای آن کشورهای دارای فناوری هسته ای موظف هستند تا به کشورهای غیر هسته ای کمک کنند تا از انرژی هسته ای با اهداف صلح آمیز استفاده نمایند.

البته در رژیم NPT کم و کاستی هایی وجود دارد. کشورهای دارای فناوری هسته ای خود را در جایگاه گروه تامین کننده قرار داده اند. آنان بر خلاف قوانین NPT خود انتخاب می نمایند که به کدام کشور مواد هسته ای بدهند و به آن کمک کنند و به چه کشورهایی این تسهیلات را ارائه ننمایند.

عدم وجود یک رژیم بین المللی موجب گردیده است تا کشورهای نیازمند کمک، به کشورهای دارای فناوری هسته ای وابستگی زیادی داشته باشند. در چنین شرایطی کشورهایی که به عقیده آنان از این موضوع پیروی نمایند با مشکلی مواجه نخواهند شد ولی با کشورهایی که نسبت به آنان شک دارند برخورد خواهد شد. تشخیص این پیروی یا سؤظن نسبت به هر کشور بصورت یکجانبه صورت می گیرد. این موضوع بار دیگر بحث تخم مرغ و مرغ را به وجود می آورد که کدام یک اول وجود داشته است.

غیر سازنده بودن راهکارهایی چون درخواست توقف غنی سازی قانونی، ادامه سؤظن نسبت به فعالیت های هسته ای و یا افزایش فشار و تحریم درقبال پرونده ایران ثابت شده است. بهمین دلیل اندونزی پیشنهاد می دهد نظام جدیدی در ارتباط با ارائه مواد و فناوری هسته ای بعنوان نظامی غیر مجزا از رژیم NPT تشکیل شود. این نظام باید نظامی چندجانبه باشد نه دوجانبه.

به کجا می رویم؟

مسئله هسته ای ایران با خارج شدن از IAEA و ارجاع به شورای امنیت شدیدأ سیاسی گردید. در رسیدگی به این پرونده در شورای امنیت با حضور 5 کشور از جمع 15 کشور عضو شورای امنیت که دارای سلاح هسته ای و حق وتو می باشند، قدرت بیش از هر چیز در اولویت قرار می گیرد. پیش نویس قطعنامه جدید در دست بررسی شورای امنیت توسط 5 عضو دائم این شورا بعلاوه آلمان تنظیم شده است. البته قابل پیش بینی است که تعدادی از 10 کشور عضو غیر دائم شورای امنیت از این قطعنامه حمایت بکنند.

در چنین وضعیتی موضع اندونزی چگونه خواهد بود؟ آیا اندونزی مانند سال گذشته از قطعنامه علیه ایران حمایت می کند؟ اندونزی موضع خود را بر مبنا و اساس به گزارش دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اتخاذ می نماید و نه بر اساس لابی (فشار) برخی از کشورها. دولت اندونزی بر سیاست آزاد و فعال خود پایبند می باشد و این یعنی آزادی در اتخاذ موضع و رویکرد بر اساس اصول و ارزش و بطور کلی منافع ملی کشور.