محمدرضا ترکی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این مطلب گفت: کمتر اثری را در ادبیات امروز ایران می توان یافت که به طور مستقیم و غیر مستقیم از حوادث و فراز و فرودهای سالیان اخیر تاثیر نپذیرفته باشد.
وی افزود: ادبیات امروز را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن تاثیر انقلاب در 30 ساله اخیر ارزیابی کرد؛ عموماً حوادث سیاسی بیشترین تاثیر را بر جریان‌های ادبی می‌گذارند و هر دگرگونی که در عرصه سیاسی و اجتماعی رخ می‌دهد، به ویِژه اگر در شکل انقلاب باشد، قطعاً تاثیراتش را بر عرصه های فرهنگی از جمله ادبیات نمودار می‌کند.
ترکی اضافه کرد: البته این تاثیرگذاری همیشه آنی نیست و برای بررسی تاثیر واقعه‌ای به این عظمت باید به اصطلاح "فاصله‌ای جمال شناسانه" با آن برقرار کرد.
این پژوهشگر عرصه ادبیات در توضیح نکته مذکور گفت: اگر کسی در بطن یک رویداد و در متن گرد و غبار آن باشد یا به عکس فاصله بعیدی از آن داشته باشد، توان درک آن واقعه و تاثیراتش را به طور واقعی ندارد پس باید برای درک ابعاد مختلف یک اثر یا یک رویداد، فاصله‌ای منطقی با آن پدیده (در اینجا انقلاب) داشته باشد.
وی افزود: به عنوان مثال می‌توان گفت شعر نیما نتیجه اساسی انقلاب مشروطه و رسیدن امواج ادبیات امروز جهان به ادبیات ایران بود و بسیاری از آثاری که در متن حوادث مشروطه تولید شدند، از لحاظ سبک و شیوه هنوز وامدار دوره‌های قبل از آن بودند.
ترکی تاکید کرد: اگر با این نگاه به سراغ انقلاب اسلامی بیاییم، به نظر می‌رسد تاثیرات بنیادین انقلاب بر ادبیات، در عین ارزشمند و ماندگار بودن بسیاری از آثار این روزگار، هنوز تحقق نیافته است. من معتقدم برای خلق و درک آثار ادبی جدی و اساسی‌تر ناشی از انقلاب هنوز باید منتظر ماند.
این پژوهشگر ادبی گفت: تاثیر انقلابات سیاسی و اجتماعی بر ادبیات و پیدایش سبک‌ها و شیوه‌های ادبی، تاثیری حتمی و گزیرناپذیر است اما همواره آنی و شتاب زده نیست زیرا اساساً پدیده‌های فرهنگی زمان بر هستند و پس از فرونشستن غبار حوادث بروز می کنند.
ترکی در گفتگو با مهر تاکید کرد: پرداختن به هر کدام از حوزه‌های ادبی در سی ساله اخیر از جمله ادبیات کودک و نوجوان، طنز، ترجمه، ادبیات نمایشی، نقد ادبی، داستان و ادبیات ژورنالیستی نیازمند نگاه موشکافانه‌تری است. باید دارایی های امروز و دیروز و فراز و فرودهای همه این عرصه ها را در سالهای اخیر به دقت و بدون تعصب و یکسونگری بررسی کنیم تا ببینیم اکنون و پس از گذشت سی سال در هر یک از این زمینه‌ها در چه جایگاهی ایستاده ایم.
وی افزود : از دل‌نوازترین پدیده های سالهای اخیر حضور پرشمار و امید بخش جوان‌ها و جوان تر‌ها در عرصه ادبیات و از عوارض نگران کننده نوعی ممیزی بی قاعده است که احیانا در حوزه ادبیات این سال‌ها بروز یافته است.
نظر شما