به گزارش خبرگزاری مهر، دومین نشست تخصصی از سلسله نشست‌های ماه عدل با موضوع «طردشدگان» دوشنبه ۲۲ تیر در تالار دكتر شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد. در این برنامه که از سوی دفتر رصد فرهنگ و اجتماع پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و با همکاری انجمن علمی دانشجویی انسان‌شناسی دانشگاه تهران برگزار شد، دکتر حسین راغفر، اقتصاددان، دکتر رضا امیدی، پژوهشگر سیاستگذاری اجتماعی، و شارمین میمندی نژاد، موسس و مدیر جمعیت خیریه امام علی (ع)، سخنرانی کردند. این جلسه، با نمايش فیلم کوتاهی از فعالیت‌های جمعیت دانشجویی امام علی(ع) آغاز شد.
امیدی: رد پای دولت‌ها در به وجود آمدن فقر و آسیب‌های اجتماعی
نخستین سخنران جلسه، دکتر رضا امیدی، پژوهشگر رفاه و سیاستگذاری اجتماعی، در سخنرانی خود با عنوان «سیاستگذاری اجتماعی؛ ضرورت یک پروژه اجتماعی – سیاسی» به سابقه طرح موضوع «طرد اجتماعی» اشاره كرد و گفت: وقتی اولین بار در دهه ۱۹۷۰ میلادی موضوع «طرد اجتماعی» مطرح شد یک نقد جدی به این مفهوم وارد شد؛ مطرح کنندگان این بحث در ادبیات اقتصادی و اجتماعی به دنبال این هستند که با این مفهوم، زشتی و خشن بودن فقر را پنهان کنند اما مطالعات بعدی نشان داد که طرد اجتماعی می‌تواند چهره‌ای به مراتب خشن‌تر داشته باشد.
دکتر امیدی با اشاره به این موضوع که فقر و طرد اجتماعی دو موضوع متفاوتند، گفت: فقر یکی از عوامل تشدید کننده طرد است و طرد اجتماعی زمانی به وجود می‌آید که روابط در ساختار اجتماعی دچار گسست‌های اساسی می‌شود.
این پژوهشگر با برشمردن انواع و اقسام طرد از قبیل طرد جنسیتي، طرد قومیتي، طرد مذهبي و طرد مهاجران، به مسئله طرد ناحیه‌ای در ایران اشاره کرد و استان سیستان و بلوچستان را یکی از این نواحی طرد شده در مناسبات اقتصادی و توسعه دانست.
وی با انتقاد به عملکرد دولت‌ها در ایران گفت: دولت‌ها تا دهه ۱۳۸۰ به عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین منبع مخاطرات اجتماعی عمل کرده‌اند؛ در حوزه‌های فقر و آسیب‌های اجتماعی هیچ مسئله اجتماعی را نمی‌توان پیدا کرد که ردپای سیاست‌های دولت‌ها را در آن نديد.
اميدی با بیان این مطلب که زیاد بودن تعداد سمن‌ها این قدرت را به ما نمی‌دهد که جلوی آسیب‌هایی را که از طریق سیاست‌های دولت ایجاد می‌شود بگیریم، گفت: باید این پرسش را مطرح کنیم که چگونه کنش‌گران اجتماعی هم ارز و هم ارزش را می‌توانیم مرتبط کنیم تا در قالب یک پروژه اجتماعی به یک پروژه سیاسی وصل شوند و بر گفتمان حاکم بر دولت‌ها تاثیر بگذارند.
دکتر امیدی تأكيد كرد اگر این گفتمان تغییر نکند و جامعه تحت سیطره سیاست‌های اقتصادی باشد بدون شک باید انتظار داشته باشیم که وضعیت طردشدگان اجتماعی به شرایطی بدتر از امروز تبدیل شود.
میمندی‌نژاد: مبارزه با فقر باید از کف جامعه آغاز شود تا در بالا نمود یابد
شارمین میمندی‌نژاد موسس و مدیر جمعیت دانشجویی امام علی(ع) در اين نشست، با بيان اينكه «طردشدگی» واژه گسترده‌اي است که ریشه در باورهای ما دارد، گفت: ما فقیر را آدم بی‌استعداد و بی‌هنری مي‌بينيم كه نتوانسته خودش را در ساختار اجتماعی بالا بکشد. کسانی که، در مقابل آدم‌هاي كارآفرين، نتوانسته‌اند فعالیتی ایجاد کنند بیشتر به حاشیه رانده شده‌اند و از آنها با عنوان‌هایی مثل انگل اجتماع و آدم‌های بی‌عرضه یاد می‌شود؛ وقتی این افراد جدی گرفته نمی‌شوند طبیعی است که به فساد هم آغشته می‌شوند.
ميمندي‌نژاد در پاسخ به این پرسش که بالاخره جامعه چه رویکردی باید در اين موضوع داشته باشد، گفت: بسیاری معتقدند که سمن‌ها باید سیاست کلان جامعه را تغییر دهند که این امکان‌پذیر نیست به دلیل اینکه این حاکمیت هم از دل همین اجتماع به وجود آمده است؛ تغییر باید در کف اجتماع به وجود بیاید تا در راس نمود پیدا کند.
راغفر: مجرمان هزار میلیارد تومانی را با نام مستعار خطاب و مجرمان قربانی خرده‌پا را رسوا می‌کنند!
در ادامه اين نشست، حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا(س) ، به عنوان آخرین سخنران، فقر را محصول نظام اجتماعی و عامل نوع خاصی از طرد اجتماعی دانست و گفت: ریشه طرد اجتماعی را بايد در دو عامل اصلی اشتغال و تحصیلات برشمرد.
وی طردشدگی را نتیجه خط‌مشی اقتصادی خاصی دانست که از آن به عنوان نئولیبرالیسم یاد می‌شود. استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا(س) افزود: تفاوت نئولیبرالیسم با لیبرالیسم در این است که در نئولیبرالیسم هیچ حوزه‌ای از حیات بشر نیست که نشود آن را با عرضه و تقاضا توضیح داد و تبیین کرد؛ آمریکا به عنوان الگوی نئولیبرالیسم جهان هم از آسیب‌های این نظام اقتصادی در امان نمانده است. طی این روند در آمریکا جمعیت زندانیان از ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۲، پنج برابر شده است. همین‌طور در ایران بالغ بر ۱۶ میلیون پرونده کیفری در دادگاه‌ها داریم که محصول همین رویکرد نئولیبرالیستی است.
راغفر همچنین بیان کرد: اینکه در جامعه ما امروز فردگرايی افزايش يافته است به خاطر قدرت و تئوری‌های مبتذلی است که از سوی برخی به اصطلاح محققان اجتماعی ارائه می‌شود؛ اما این فرهنگ، محصول نژاد ایرانی نیست؛ این محصول شرایط نهادی حاکم بر نظام جامعه است که فقر را تولید می‌کند و از آن برای استمرار خود استفاده می‌کند.
وی در بخشی از اعتراضش به نظام اقتصادی حاکم بر جامعه، از تبعیض در برخورد با جرایم کلان و میلیاردی و جرم‌های کوچک صحبت کرد و گفت: هزارها میلیارد تومان برده می‌شود و عاملان آن با اسم مستعار خوانده می‌شوند در حالی‌که جوانانی که بر اثر همین رفتارها مجبور به دزدی و خفت‌گیری شده‌اند ظرف یک هفته دستگیر می‌شوند و خیلی راحت در تلويزیون به نمایش گذاشته می‌شوند.
راغفر، قطبی شدن تبعیض، فقر و ناتوانی در دسترسی به کالاهای اجتماعی مثل تحصیلات و شغل را اصلی‌ترین دلیل شکل‌گیری مطرودان اجتماعی دانست.
این جلسه، با پرسش و پاسخ‌های متعدد حضار و پاسخ‌های سخنرانان ادامه و با صرف افطاری ساده پایان یافت.
نظر شما