خبرگزاری مهر-گروه هنر-نیوشا روزبان: سینما «گلریز» یا همان «گلدیس» سابق یکی از قدیمی ترین سینماهای تهران است؛ سینمایی که در ابتدا به عنوان یک سالن تئاتر توسط گروه تئاتر «آناهیتا» در منطقه یوسف آباد تهران و در سال ۱۳۳۷ راه اندازی شد، اما بعد از مدتی با ایجاد تغییراتی آماده اکران فیلم های مختلف سینمایی شد و با نام سینما «گلدیس» به کار خود ادامه داد.
این سینما تنها سینمای منطقه یوسف آباد به شمار می رفت که در آن روزها به دلیل دور افتاده بودن آن از نظر جغرافیایی نسبت به کانون سینماها، تنها فیلم های «ریشو» برای اکران به آن تعلق می گرفت. این سینمای ۶۰ ساله خاطرات بسیاری را در دل خود جای داده است از اجرای تئاترهای کلاسیکی مانند «هملت» تا نمایش فیلم های مختلف ایرانی و خارجی. حتی در دوره ای داغ آتش را در سینه خود دیده است، آتشی که باعث شد چند سالی سینما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تعطیل شود و بعد با یک شکل و شمایل جدیدتری به کار خود ادامه دهد.
سینما «گلریز» نیز مانند بسیاری از سینماهای قدیمی ایران دستخوش تصمیم گیری ها و سیاست های جدید سینمایی قرار گرفته و این روزها تعطیل است. سردر این سینما با پوستر آخرین فیلمی که در آن نمایش داده شده بود، زینت پیدا کرده است. «دربند» به کارگردانی پرویز شهبازی آخرین فیلمی است که در این سالن سینما روی پرده رفت و اگر به اتاق آپارت این سینما سر بزنید نگاتیوهای این فیلم را می بینید.
به دیدن مهدی مصیبی رییس سینما «گلریز» رفتیم تا از خاطرات و تاریخچه این سینما اطلاعات بیشتری کسب کنیم. در طول صحبت با مهدی مصیبی، عباس منوچهری آپاراتچی قدیمی این سینما نیز به ما پیوست و از خاطرات خود در این سینما تعریف کرد.
در بخش اول این گفتگو مهدی مصیبی به روند شکل گیری سینما «گلریز» و فراز و فرودهای آن اشاره کرد و گفت قرار بود سینما «گلریز» به کمپانی «والت دیزنی» اختصاص داده شود تا تنها آثار این کمپانی در آن نمایش داده شود، اما با پیروزی انقلاب اسلامی و خروج کمپانی های خارجی از ایران این مساله منتفی شد. وی همچنین به این مساله اشاره کرد که با حضور زنده یاد منوچهر نوذری و اجرای تئاترهای جذاب در این سینما، مخاطبان بسیاری به این سینما می آمدند.
با ما در بخش دوم این مصاحبه همراه باشید:
مهدی مصیبی رییس سینما «گلریز» با اشاره به اینکه سینمای او نزدیک به ۶۰ سال است که در محله یوسف آباد فعالیت می کند و مردم این منطقه خاطرات بسیار خوبی از این سینما دارند، به خبرنگار مهر می‌گوید: در سال هایی که خانواده اسکویی در اینجا تئاتر روی صحنه می برد مانند هر سالن تئاتر دیگری، نیازمند جذب مخاطب بود ولی محل این سالن نسبت به دیگر سالن ها بسیار دور بود و با توجه به اینکه در آن دوران فراوانی ماشین وجود نداشت، مصطفی اسکویی یک اتوبوس دو طبقه کنار «بوت کلاب» قرار می داد تا مردم سوار شوند و به این سینما بیایند و تئاتر مورد علاقه خود را ببینند.
وی ادامه می دهد: سینما گلریز جزو تنها سینماهایی است که سازه سنتی خود را به عنوان سینما حفظ کرده است، این درحالی است که دیگر سینماها یا خراب شده اند و یا دیگر قابل استفاده نیستند. مردم از سینما گلریز به دلیل نمایش تئاترهای مختلف خاطرات بسیاری دارند ولی حیف که این سینما الان اجازه کار ندارد.
در حال حاضر ما هیچ محل درآمدی از این سینما نداریم و تنها برای آن هزینه می کنیم
مصیبی با اشاره به اینکه سینما «گلریز» از جمله سینماهایی بود که اگر کسی به ایران سفر می کرد، خانواده مسافر یکی از برنامه هایی که برای او در نظر می گرفت آمدن به سینما «گلریز» و دیدن یک تئاتر بود، توضیح می‌دهد: گاهی مردم به این سینما می آیند و می گویند که چرا این سینما باز نمی شود. متاسفانه با بسته شدن سینما گلریز، تعداد بسیاری از هنرمندان که از این محل هزینه زندگی خود را کسب می کردند، از کار بیکار شدند. در حال حاضر ما هیچ محل درآمدی از این سینما نداریم و تنها برای آن هزینه می کنیم، در کنار آن تعداد اندکی از کارمندانی که از گذشته های دور در این سینما حضور داشتند باز هم به این سینما می آیند و حقوق دریافت می کنند به گونه ای که من و برادرم ماهانه ۱۰ میلیون تومان برای این سینما هزینه می کنیم.
این سینمادار که با عشق او هنوز حاضر به تغییر کاربری سینما «گلریز» نشده است، عنوان می کند: اگر قرار باشد درب این سینما بسته شود، خواسته مالک اجرا می شود و وی به راحتی می تواند به آنچه می خواهد برسد. به هر حال اگر این سینما باز نشود، ما همچنان باید هزینه های بسیاری را برای این سینما داشته باشیم. مساله این است که تا زمانی که از دادگاه مجوز حق تعمیرات اساسی و بازسازی کلی دریافت نکنیم، نمی توانیم هیچ اقدامی برای بهتر شدن شرایط سینما انجام دهیم و مالک می تواند بلافاصله ما را از سینما بیرون کند. البته خوشبختانه در آخرین حکمی که از دادگاه گرفتیم مالک حق سرقفلی این سینما را به رسمیت شناخته است.
بعد از آتش گرفتن سینما آزادی، به قدری سینما «گلریز» مورد استقبال قرار گرفت که گاهی برای حفاظت از آن پاسبان می آمد، چرا که جمعیت بسیاری برای دیدن فیلم های مختلف به سینما می آمدند و گاهی باعث شکستن ویترین سینما می شدندوی با اشاره به اینکه آخرین تئاتری که در این سینما روی صحنه رفت تئاتر «مهمانی داغ» بود، تاکید می کند: با توجه به موقعیت جغرافیایی که سینما در آن قرار داشت، مدیریت وقت پیش از انقلاب این سینما تصمیم گرفت تا سانس آخر نمایش فیلم در این سینما را به فیلم های آمریکایی با زبان اصلی اختصاص دهد، در چنین شرایطی سینما از حضور مخاطبان خاص برخوردار شد که اکثرا شامل سفیران و کارمندان سفارتخانه ها و خانواده آنها بودند که همین افراد پتانسیل خوبی را برای سینما ایجاد کرده بود. علاوه برآن در هنگام نمایش فیلم های مطرح آمریکایی، فیلم های «دیزنی لند» نیز اکران می شد و همین مساله سبب می شد تا خانواده ها به همراه فرزندان خود برای دیدن این فیلم ها به سینما آیند.
مصیبی در بخش دیگری از صحبت های خود می گوید: بعد از آتش گرفتن سینما آزادی به قدری سینما «گلریز» مورد استقبال قرار گرفت که گاهی برای حفاظت از آن پاسبان می آمد، چرا که جمعیت بسیاری برای دیدن فیلم های مختلف به سینما می آمدند و گاهی باعث شکستن ویترین سینما می شدند. در کل می توان گفت دوران طلایی این سینما تا زمانی ادامه داشت که سینما آزادی فعالیت خود را از نو آغاز نکرده بود. متاسفانه تعریف سینما در ایران بعد از مدتی تغییر کرد. در ابتدا سینما در استاندارد ابعاد بزرگ با طراحی کلاسیک مورد توجه قرار می گرفت و مردم دوست داشتند تا فیلم ها را در این سینماها ببینند اما امروز تعریف سینما تغییر کرده است، امروز مردم بیشتر دوست دارند فیلم ها را در پردیس ها ببینند، به خصوص اگر در کنار پردیس ها مراکز خرید نیز وجود داشته باشد که بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد. در چنین شرایطی سینماهایی مانند سینما «گلریز» محکوم به نابودی هستند، البته یک راه برای کسب درآمد برای این دسته از سینماها وجود داشت که شامل اجرای تئاتر بود که این روزها، پردیس ها نیز علاوه بر نمایش فیلم های روز، تئاترهای مختلفی را روی صحنه می برند.
در ادامه این گفتگو و خاطره بازی با رییس سینما «گلریز» عباس منوچهری آپاراتچی قدیمی این سینما نیز به ما می پیوندد تا وی نیز از خاطرات شیرین خود در این سینما تعریف کند.
آپاراتچی قدیمی از خاطراتش می‌گوید
منوچهری می گوید: سانس های نمایش فیلم در این سینما هر روز از ساعت ۱۵ شروع می شد و سانس های آخر شب به اکران فیلم های خارجی به زبان اصلی مانند «کت بالو» «حرفه ای ها» «۱۰ فرمان»، «بن هور» «اسپارتاکوس» اختصاص داده شده بود. البته در طول روز این فیلم ها به زبان فارسی برای دیگر مخاطبان اکران می شد که کمتر مورد استقبال قرار می گرفت، اما سانس های زبان اصلی سالن همیشه کامل می رفت. در این دوران صاحب سینما فردی به نام «جی جی» بود که با استقبال های موجود پیشنهاد داد به جای یک سانس، چند سانس به زبان اصلی نمایش داده شود. در آن دوران از دو آپارات قدیمی از مدل «ک پ ت» روسی که به صورت هندلی و از طریق زغال کار می کرد، استفاده می کردیم. کار کردن با این آپارات ها بسیار سخت بود، به خاطر دارم اگر یک مشکل کوچک در نمایش فیلم بوجود می آمد، همه مخاطبان در سالن سوت می زدند و فریاد می زدند که «آپاراتچی نور رفت». این آپارات ها ۳۶۵ آمپر نور برق داشت و این نور مستقیم به چشم من می خورد و باعث شد که دچار گشادی مردمک چشم شوم.
وی ادامه می دهد: در آن دوران یک کپی فیلم در ۶ سینما نمایش داده می شد، به همین دلیل هر ۲۰ دقیقه فیلم در آپارات تعویض می شد تا فیلم برای اکران به سینمای بعدی برسد، ما نیز باید در این پروسه سرعت عمل بسیاری از خود نشان می دادیم. به خاطر دارم، سالن دوم سینما «گلریز» از همان ابتدا سالن سینما نبود، بلکه موتورخانه سینما بود و کارگران سینما در آن والیبال بازی می کردند و بعدها این بخش تبدیل به سالن دوم سینما «گلریز» شد.
مهدی مصیبی در ادامه صحبت های منوچهری می گوید: در سال های ۱۳۵۳ این سینما تنها یک سالن داشت که در سال ۱۳۵۴، تبدیل به یک سالن مجزا در این سینما شد و فیلم های کودک از کمپانی «والت دیزنی» را نمایش می داد.
عباس منوچهری ادامه می دهد: مدتی پیش یک خانم به سینما مراجعه کرد و گفت کاش این سینما دوباره باز شود، چرا که همه خاطرات کودکی من در این سینما است. این سینما همچنان همان امکانات قدیمی خود را حفظ کرده است به گونه ای که هنوز آپارات های «فدی» که ایتالیایی هستند وجود دارد. من با این آپارات ها ۳۰ سال کار کرده ام و همیشه به آقای مهدی مصیبی می گویم که یک روز من این آپارات را خریداری می کنم، چرا که مانند بچه خودم می ماند.
مهدی مصیبی در بخش دیگر از صحبت های خود به آخرین فیلمی که در این سینما روی پرده رفت اشاره می کند و می گوید: آخرین فیلمی که در این سینما اکران شد و همچنان کپی پوزتیو آن در آپارات آقای منوچهری قرار دارد، فیلم سینمایی «دربند» پرویز شهبازی است.
سینما «گلریز» نماد یوسف آباد است
وی با اشار به بازگشتش از ایتالیا به ایران می گوید: من از ایتالیا به ایران آمدم و بنا به دلایلی علاقمند شدم تا در تئاتر فعالیت کنم و درست از زمانی که به این سینما آمدم تمام تلاش خود را کردم تا این سینما در جایگاه مناسبی قرار گیرد. یکی از دلایل ناراحتی من این روزها این است که مجموعه ای در سینمای ایران از کار افتاده است که افراد بسیاری از آن خاطره دارند و حضور آنها در این سینما خاطرات بسیاری را زنده می کند. می توان گفت سینما «گلریز» نماد یوسف آباد است. این سینما زمانی که فعالیت می کرد، شرایطی را فراهم کرده بود تا کسبه این منطقه هم از فروش بسیار خوبی برخوردار باشند.
منوچهری هم ادامه می دهد: با تعطیلی این سینما تعداد بسیاری از بازیگران تئاترهای این سینما، بیکار شدند. سینما «گلریز» آماده است که کار خود را آغاز کند. هرچند بسیاری دولتمردان شعار مبارزه با بیکاری می دهند اما گاهی خودشان شرایطی را بوجود می آورند که بیکاری بیشتر شود. اگر مراکزی از این دست تعطیل نمی شد، امروز افراد بسیاری می توانستند از طریق همین سینما درآمد داشته باشند.
این آپارتچی قدیمی با بیان اینکه این سالن هنوز دکورهای آخرین تئاتر خود «مهمانی داغ» را روی صحنه دارد، به یک قاب عکس اشاره می کند و می گوید: روزی که قرار بود این تئاتر در این سالن افتتاح شود، بازیگران بسیاری مانند میری، علی آزاد و ... آمدند و روی صحنه ایستادند تا عکس دست جمعی بگیرند. عکاس این عکس، دوربین را تنظیم کرد و خودش نیز روی صحنه می آید تا عکس بگیرد، اما چون کف صحنه از چوب بود وزن او را تحمل نکرد و شکست و همه سقوط کردند. در آن لحظه بود که این عکس گرفته شد؛ عکسی که همیشه از این سینما به یاد مانده است.
نظر شما