به گزارش خبرگزاری مهر، اولین کنفرانس دو روزه ملی قرآن‌پژوهی پیشرفت با حضور جمعی از صاحبنظران حوزه و دانشگاه در مرکز تحقیقات استراتژیک قرآن کریم برگزار شد.
در ابتدای این کنفرانس حجت‌الاسلام احمد آکوچکیان، دبیر علمی این کنفرانس و رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) در سخنانی با تأکید بر بازخوانی مقوله پیشرفت از منظر قرآن گفت: ابتدا باید ببینیم اندیشه تفسیری چه مقدار نقش در ساختن آینده تمدنی بشر می‌تواند ایفا کند.
وی افزود: معتقدم ما باید بازخوانی معرفتی در باب اندیشه پایه تحول داشته باشیم یعنی اندیشه بازخوانی شده از دین و تفسیر قرآن کریم و نظامی مدیریتی بر مبنای این بازخوانی را ایجاد کنیم.
آکوچکیان با بیان اینکه همایشات نمایشی و رسانه‌ای زیادی برگزار می‌شود که ثمرات علمی چندانی ندارد عنوان کرد: همایشاتی برگزار می‌شود که در صدد جمع کردن عده و عده هستند در حالی که باید نهالی در تحول نهادی بر مبنای تفکر قرآنی بکاریم تا بتواند با تولید نظریاتی در مقوله پیشرفت آینده‌ای روشن را پیش روی مردم بگشاییم و ما هم در مرکز تحقیقات استراتژیک به دنبال این مسئله هستیم.
وی با بیان اینکه این مرکز تحقیقات رتبه اول علم بخش خصوصی میان رشته‌ای را دارد عنوان کرد: رتبه دوم نظریه‌پردازی از جمله افتخارات دیگر این مرکز است و در این راستا در صدد پاسخ به نسل تشنه امروز هستیم که به دنبال زندگی خلاق و امنیت‌بخش است.
آکوچکیان تصریح کرد: باید در مباحث تفسیری لایه‌های چند سطحی در نظر بگیریم به طرح این سؤال پرداخت که آیا مکتب صدرا می‌تواند پاسخگوی نیازهای معرفتی جهان جدید باشد؟ تاکید کرد: باید بازخوانی تفسیری ما منجر به نظریه جدید معطوف به قابلیت تدبیر و نظام گزاره‌ای باشد.
وی افزود: جنبش اندیشه‌ای باید به حوزه مدل مفهومی وارد شود تا سامانه قابل دفاعی داشته باشد و مرجع قرار گیرد؛ مدلی عملیاتی که فقر و کم امنیتی و گم‌شدگی نسل موجود را برطرف کند تا در لایه بعد، گفتمان و نظام رسانه‌ای و زبانی خود ویژه ایجاد کند تا بتواند با نسل امروز ارتباط برقرار کند.
آکوچکیان تصریح کرد: جنبش جدید در عرصه تفکر تفسیری لازم است تا با ایجاد مدلی عملیاتی بتوانیم به اهداف خود در توسعه برسیم.
وی با بیان اینکه این کنفرانس در سه عرصه بحث خواهد کرد؛ یکی مدل کلان تفسیری پیشرفت‌شناخت از پایه معرفت‌شناختی و نسبت آن با سایر مکاتب فقهی و ...؛ دوم متدولوژی و روش‌شناسی مورد نیاز و نهایتاً کارکرد این مدل تفسیری که طی دو روز کنفرانس شاهد آن خواهیم بود
وی از برگزاری ۲۳ نشست تخصصی در راستای برپایی این همایش خبر داد و افزود: این مباحث در کنفرانس مذکور نیز در قالب شش منظومه ارائه خواهد شد.
پیشرفت غرب از نیازهای متعالی انسان غافل است
استاد دانشگاه قم نیز در این کنفرانس علمی با بیان اینکه ریشه عقب‌ماندگی مسلمانان ناشی از خوباختگی است گفت: تقلید صرف از اندیشه و توسعه غربی که نیازهای متعالی انسان را فراموش کرده است نمی‌تواند تأمین‌کننده سعادت دنیا و آخرت انسان باشد.
سلیمان خاکبان گفت: بشریت در طول تاریخ دو مسئله کانونی داشته است که یکی بحث سعادت فردی و دیگری پیشرفت در حوزه اجتماعی است و رسالت انبیاء نیز در این راستا قابل تعریف است.
وی با بیان اینکه باید ابتدا تعریف درستی از سعادت و پیشرفت داشته باشیم و با طرح این سؤال که آیا با تعاریفی که از پیشرفت در دنیای جدید ارائه شده است ضرورت دارد که این پیشرفت را دوباره از منظر قرآن و سنت تعریف کنیم؟ افزود: برخی معتقدند که پیشرفت مانند ساخت یک صنعت است که فرموله و پیاده شده و لازم نیست که دوباره در این عرصه مدل‌سازی و نظریه‌پردازی کنیم و تنها کافی است که این نظریات را به درستی شناسایی و بومی‌سازی کنیم.
خاکبان با بیان اینکه این گروه معتقدند که به جای اینکه چندین دهه فرصت‌ها را از دست بدهیم تا بخواهیم از نو در پیشرفت نظریه‌پردازی کنیم لذا تنها کافی است نظریات را به درستی شناسایی و از آن استفاده کنیم اظهار کرد: دیدگاه دیگری نیز در مقابل این دیدگاه از جمله در زبان کسانی مانند آقای «میردال» که فرد اندیشمندی در عرصه اقتصادی است وجود دارد که معتقد به عدم تقلید است.
وی با تاکید بر ضرورت تدوین الگوی پیشرفت بر مبنای اسلام افزود: امام خمینی فرمود اگر قوانین اسلام در همین کشور اجرا شود روزی می‌آید که ما پیشقدم در تمدن جهان خواهیم بود و مقام معظم رهبری نیز فرمودند که تمدن بدون الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی ممکن نیست و این مسئله ضرورت دارد که پیگیری شود.
خاکبان اظهار کرد: امام خمینی فرمودند ریشه مشکلات ما در عدم خودباوری است و چون افکار وابسته داریم درجا زده و نمی‌توانیم پیشرفت کنیم.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: من معتقدم برای توسعه باید به توسعه در اندیشه دست یابیم و راه آن تفکر انتقادی و خلاصی از تقلید است؛ ابتدا باید جهان را بشناسیم و آن را نقد کرده و خوبی‌ها را بگیریم و نظریات بد را رها کنیم وگرنه در تقلید صرف به چیزی نخواهیم رسید.
وی تاکید کرد: رهبری فرمودند دستور کار قطعی نظام دنبال کردن الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است و برای این کار باید پیشرفت را به درستی بشناسیم تا بتوانیم به آن دست یابیم.
خاکبان با بیان اینکه کسانی که می‌گویند بازخوانی اندیشه پیشرفت بر مبنای قرآن و اسلام کاری عبث است تاکید کرد: ما معتقدیم که پیشرفت دنیا، یک تلقی از پیشرفت است در حالی که ما می‌توانیم تلقی‌های جامع‌تری از پیشرفت داشته باشیم.
خاکبان با تاکید بر اینکه حتماً باید تعریف جدیدی از پیشرفت بر مبنای الگوی اسلامی ایرانی داشته باشیم تصریح کرد: بنده ۵ نظریه رشد، توسعه، توسعه انسانی، توسعه انسانی پایدار و توسعه انسانی پایدار دانش‌بنیان را تحلیل محتوایی کرده‌ام از جمله نتایج این تحلیل این است که اندیشمندان توسعه در دنیای مدرن از توسعه صرف منجر به تولید ثروت که معطوف به تأمین نیازهای حیوانی انسان است به مفهوم عدالت در رشد رسیده‌اند که هم دنبال تولید و هم توزیع عادلانه ثروت است زیرا ثروت در این جوامع زیاد شده ولی عادلانه توزیع نشده است و مشکلات دنیای غرب نیز ناشی از این ابعاد است.
خاکبان ادامه داد: غرب بعد از رشد و پیشرفت یکجانبه در تولید ثروت مجبور شد تا به عدالت به عنوان مفهومی انسانی و مافوق حیوانی برسد زیرا رشد ثروت به تنهایی نتوانست سعادت آنان را تأمین کند.
استاد دانشگاه قم با بیان اینکه از دید اسلامی، توسعه یعنی توانایی پاسخ همه جانبه، متوازن به نیازهای صادق در پرتو منطق جامع معرفت گفت: در پرتو منطق جامع معرفت؛ توسعه می‌تواند همگانی و پایدار باشد و به پاسخ به نیازهای حیوانی و انسانی بپردازد یعنی ما می‌خواهیم به نیازهای همه انسان‌ها پاسخ بدهیم ضمن اینکه این تأمین نیاز باید پایدار باشد.
وی تاکید کرد: این در حالی است که توسعه غربی به معنای توانایی در پاسخ به نیازهای انسانی و حیوانی است و نیازهای متعالی را فراموش کرده است همچنین پاسخ آن‌ها برای رفع نیازها تنها مبتنی بر علم آن هم به معنای دانش و ساینس است ولی ما به منطق جامع معرفت تکیه داریم که در آن علم و دانش و معرفت و عرفان و وحی نیز وجود دارد.
استاد دانشگاه قم با بیان اینکه جامعه نخبگانی ما هنوز به این ضرورت نرسیده است تصریح کرد: باید تئوری و نظریه و پارادایم جدید در باب چیستی توسعه ارائه شود و وقتی این مسئله ارائه شد باید ببینیم نقش قرآن در این محدوده چیست؟ و بنده نیز در نظریه توسعه خود تلاش بر تبیین این موضوع داشته‌ام.
اولین کنفرانس ملی قرآن‌پژوهی پیشرفت ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت‌ماه با حضور صاحبنظران حوزه و دانشگاه در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) برگزار شد.
نظر شما