خبرگزاری مهر، گروه استانها، عصمت اسماعیلی: در تقویم کشورمان ایران، اعیاد شعبانیه و ولادت‌های مبارک ائمه اطهار (ع)، ایامی که برای ما مسلمانان و شیعیان مبارک شمرده می‌شود تا این ماه را با آمادگی و تمرین هرچه بیشتر به استقبال یک ماه بندگی برویم.
میلاد مسعود آخرین ذخیره الهی و منجی عالم بشریت، امام زمان مهدی موعود (عج) در پانزدهم ماه شعبان از بزرگترین و مهمترین اعیاد شیعیان است و آئین‌ها و برنامه‌های ویژه‌ای با حضور دلدادگان و عاشقان خاندان عصمت و طهارت و منتظران امام عصر (عج) به این مناسبت برگزارمی شود.
نیمه‌شعبان در فرهنگ‌نامه‌ها و متون کهن، «شب برات» نامیده شده و این بدان سبب است که بنا به روایات، خداوند در این شب «برات آزادی» از دوزخ را به بندگان خود می‌بخشد.
برخی از اعمال شب نیمه‌شعبان شامل غسل، شب زنده‌داری، زیارت امام حسین (ع)، نماز جعفر طیار، دعای کمیل، خواندن صلوات شعبانیه، صد مرتبه تسبیحات اربعه، زیارت آل‌یاسین، خواندن سه مرتبه سوره یاسین، دو رکعت نماز و توبه از گناه است.
به طور مثال در این متون آمده که هر کس در شب برات عبادت کند و نیکی به جای آورد، از دوزخ رهایی خواهد یافت یا این طور نوشته شده که در شب برات که شب پانزدهم شعبان است ملائکه به حکم الهی حساب عمر و تقسیم رزق می‌کنند.
در این روزهای مبارک ماه شعبان و در عید بزرگ همه منتظران عالم، عموم مردم از پیر و جوان و زن و مرد در جنب و جوش و تدارک برنامه یا شرکت در برنامه‌های ویژه ولادت امام زمان (عج) هستند تا ارادت خویش را به آن امام همام و اشتیاق و انتظار خود را برای ظهور آن عادل جهانی به منصه ظهور برسانند.
همزمان با سراسر ایران اسلامی و همگام با همه منتظران حضرتش در استان بوشهر نیز به این مناسبت از سوی عاشقان و ارادتمندان خاندان نبوت برنامه‌های ویژه ای تدارک دیده می‌شد که در اماکن مذهبی، حسینیه‌ها و مساجد برگزارمی شود.
برگزاری جشن‌های باشکوه
امیرحسین احمدی که در مراسم نیمه شعبان شرکت کرده گفت: با توجه به توطئه‌های دشمنان اسلام بخصوص شیعیان که در حاضر از هر فرصتی برای سست‌کردن پایه‌های ایمانی و اعتقادی جوانان ما استفاده می‌کنند آئین‌های ویژه نیمه‌شعبان و سال‌روز ولادت مهدی موعود (عج) را باید هر چه باشکوه‌تر وبا معرفت و بینش بیشتر برگزار کرد.
وی افزود: مردم مناطق مختلف استان بوشهر به رسم نیاکان خود به مناسبت سال‌روز ولادت مهدی موعود (عج) و نیمه برات با توزیع حلوا، زولبیا و بامیه، یا شیرینی میان همسایگان و خویشاوندان از درگذشتگان خود یاد می‌کنند که در حال حاضر نیز در برخی مناطق این آئین همچنان برگزار می‌شود.
توزیع نیمه برات
زینب محمدی از زنان سالخورده‌ای که در مراسم جشن ویژه میلاد شرکت کرده گفت: میلاد صاحب‌الزمان (عج) یکی از بزرگترین اعیاد و جشن‌هایی است که هر ساله جشن گرفته می‌شود و ما هر ساله در این مراسم شرکت می‌کنیم.
وی با اشاره به رسوم قدیمی مربوط به این شب در گناوه و روستاهای اطراف عنوان کرد: شب نیمه شعبان در میان ما به نیمه برات مشهور است و از قدیم رسم بود که در شب نیمه‌شعبان مردم برای رفتگان و متوفیان خانواده خود حلوا یا شیرینی بین همسایگان توزیع می‌کردند و بدین وسیله برای درگذشتگان از درگاه خداوند، طلب مغفرت و آمرزش در این شب بزرگ می‌کردند.
این بانوی گناوه‌ای ادامه داد: وقتی در شب تولد آقا امام زمان (عج) حلوا و شیرینی نیمه برات را به در خانه همسایه و نزدیکان می‌بردند، کسی که ظرف نیمه برات را تحویل می‌گرفت پس از طلب آمرزش برای متوفیان، ظرف را از آنچه که خودش برای نیمه برات آماده کرده، پر می‌کرد و به همسایه تحویل می‌داد.
توزیع انواع شیرینی محلی
علی موسوی از دیگر شهروندان گفت: از قدیم‌الایام در نقاط مختلف استان بوشهر چند روز مانده به نیمه شعبان خانواده‌ها در سنتی دیرین با تهیه زولبیا، بامیه، مسقطی، حلوا، خرما شیره، شکلات و بیسکویت آماده برپایی جشن نیمه شعبان می‌شدند.
وی افزود: از عصر روز ۱۴ شعبان و در آستانه نیمه شعبان، دو یا سه ساعت مانده به غروب آفتاب، شیرینی‌ها را آماده کرده و بعد با مراجعه به خانه همسایه‌ها و دوستان و آشنایان و در کوچه و خیابان آنها را تقسیم می‌کنند.
عذرا اسماعیلی از مادرانی که با فرزندان خردسال خود در یکی از برنامه‌های ویژه نیمه شعبان شرکت کرده، اظهار داشت: شرکت در مراسم ویژه اهل بیت (ع) افتخاری است که نصیب ما شده و به برکت نظام اسلامی این نعمت افزایش یافته است.
وی افزود: همواره سعی می‌کنم در مراسم‌های مذهبی همراه با کودکانم شرکت کنم تا از نزدیک با این آئین‌ها و مراسم‌ها و راه اهل بیت (ع) آشنا شوند و ان شاالله در آینده آنها نیز بتوانند مدافعان خوبی برای دین خود باشند.
پیشینه تاریخی جشن‌های نیمه شعبان
محمد مظفری نویسنده و پژوهشگر در گفتگو با خبرنگار مهر پیرامون اهمیت نیمه شعبان و پیشینه تاریخی آئین‌های ویژه این شب گفت: پانزدهمین شب از ماه شعبان در میان ایرانیان و تعداد زیادی از مسلمانان و شیعیان دیگر نقاط دنیا به عنوان شبی مقدس پاس داشته می‌شود.
وی افزود: برات در لغت به معنی سندی است که در قبال آن پولی پرداخت می‌شود و در عرف و اصطلاح عامه مجوزی است برای رسیدن به خواسته‌های مادی و معنوی؛ از همین رو شب پانزدهم شعبان بخاطر این شب برات است که مردم اعتقاد دارند در این شب می‌توان برات و مجوز دوری از آتش دوزخ را گرفت.
این پژوهشگر ادامه داد: بر اساس شواهد تاریخی و آنچه در کتب و اسناد تاریخی آمده شب برات به عنوان آئینی تاریخی و مذهبی که قدمت آن به قبل از اسلام می‌رسد و برای همین در بسیاری از نقاط ایران پاس داشته می‌شود.
وی بیان کرد: در خراسان آئین چراغ برات به صورت ویژه‌ای و در کردستان نیز شب برات بسیار مفصل برگزار می‌شود و در عراق، هند، افغانستان، پاکستان، بنگلادش، سوریه و مکه هم شب برات گرامی داشته می‌شود و علاوه بر شیعیان اهل تسنن نیز شب برات را پاس می‌دارند.
مظفری گفت: در بعضی نقاط ایران اعتقاد مردم بر این است که در شب نیمه برات روزی بندگان از نو تقسیم می‌شود و به همین منظور در این شب به راز و نیاز می‌پردازند، نماز و ادعیه مختلف می‌خوانند و شب زنده داری می‌کنند.
شب‌زنده‌داری
این نویسنده افزود: بسیاری بر این اعتقادند که در شب پانزدهم شعبان که از شب‌های منصوب به لیله القدر است برات حاجیان داده می‌شود و دلدادگان خانه دوست مجوز زیارت خانه خدا را می‌توانند با راز و نیاز و دعا به درگاه احدیت دریافت کنند.
وی تصریح کرد: بعضی‌ها شب برات را نزدیک ترین شب‌ها به شب قدر می‌دانند و بخاطر همین در پانزدهمین شب ماه شعبان شب زنده داری می‌کنند.
مظفری اضافه کرد: ابوریحان بیرونی در کتاب «التفهیم» در این باره چنین آورده: «و شب پانزدهم از ماه شعبان، بزرگوار است و او را «شب برات» خوانند و همی پندارم، این از قبیل آن است که هر که اندرو عبادت کند و نیکی به جای آورد، بیزاری یابد از دوزخ».
وی ادامه داد: رامپوری نیز در «غیاث اللغات» شب نیمه شعبان را «شب برات» دانسته می‌نویسد: «شب برات شب پانزدهم شعبان است که در آن شب ملائکه به حکم الهی حساب عمر و تقسیم رزق می کنند».
این پژوهشگر گفت: حافظ، شب برات را شب قدر دانسته و در غزل معروف خود، شب قدر و «شب برات» را هنرمندانه با هم آورده می‌سراید: چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی آن «شب قدر» که این تازه «براتم» دادند.
وی اظهار داشت: شب پانزدهم ماه شعبان شب تولد امام زمان آخرین امام شیعیان است و از این رو شیعیان این شب را مقدس داشته و جشن و مجالس شادی به پا می‌کنند و برای تعجیل ظهور حضرتش دعا می‌کنند.
این نویسنده اضافه کرد: در استان بوشهر آئین نیمه برات از آئین‌های مذهبی دیرینی است که در نقاط مختلف شهری و روستایی به شیوه‌های مختلفی پاس داشته می‌شود.
مظفری گفت: خانواده‌های بوشهر در آستانه نیمه شعبان بر سر در خانه‌هایشان پرچم‌های سبز نصب می‌کنند و زنان از روزهای قبل برای هدیه شب نیمه برات شیرینی‌های مختلف می پزند و در بین همسایگان تقسیم می‌کنند.
آئین‌های سنتی در حال فراموشی است
وی تصریح کرد: در شهر بوشهر شیرینی غالبی که پخش می‌شود زولبیا و بامیه و رنگینک از دیگر شیرینی‌هایی است که به مناسبت نیمه برات توسط خانواده‌های بوشهر آماده و پخش می‌شود.
وی تصریح کرد: مسقطی، نان شیرین، قراپیچ، خرما شیره و حلوا نیز از دیگر شیرینی‌های است که برای این شب از طرف خانواده‌های بوشهری آماده می‌شود.
این پژوهشگر ادامه داد: زنان خانواده غروب شب نیمه برات شیرینی نیمه براتی را در ظرفی می‌گذارند و به در خانه همسایه‌ها می‌برند و همسایه‌ها نیز ظرف را پر از شیرینی‌هایی می‌کنند که خود برای نیمه برات اماده کرده‌اند.
وی گفت: همچنین در کوچه‌ها ی شهرها و روستاهای استان بوشهر طاق نصرت اماده می‌شود و در مساجد و حسینیه‌ها مولودی خوانی و سفره‌های مذهبی در خانه‌ها پهن می‌شود ودر نقاطی نیز شب زنده داری در مساجد صورت می‌گیرد.
این نویسنده در پایان بیان کرد: بسیاری از آئین‌های سنتی در حال فراموشی است ولی نیمه برات به عنوان آئینی که نوید دهنده عید، شادی و نشاط است هنوز از سوی خانواده‌های استان بوشهر پاس داشته می‌شود.
نظر شما