واکاوی پرونده یک گرانی/ چرا حبوبات ١٧٧ درصد گران شد؟

به گزارش خبرنگار مهر، قیمت حبوبات طی یکسال اخیر با ثبت رکوردی عجیب به طور میانگین ۱۷۷.۲ درصد افزایش یافته است. بر این اساس طی یکسال گذشته قیمت هر کیلوگرم عدس حدود ۱۵ هزار تومان، نخود ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان، لوبیا سفید ۱۷ هزار تومان، لوبیا قرمز ۲۲ هزار تومان، لوبیاچیتی ۱۹ هزار تومان و لپه ۲۱ هزار تومان افزایش یافته است.

گرانی از کجا شروع شد و چرا؟

گرانی حبوبات از اواسط اسفندماه سال قبل در پی جایگزینی ارز نیمایی به جای ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات این اقلام، آغاز شد. به گفته فعالان این بازار، شیوع کرونا و افزایش چشمگیر تقاضا برای اجناس خوراکی و هجوم مردم برای تهیه مایحتاج ایام قرنطینه، مشکلات تخصیص ارز، دپوی کالاهای وارداتی در گمرکات و سودجویی ها، زمینه کمبود و گرانی بیشتر این اقلام را فراهم کرد.

محمد آقاطاهر، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی مهم‌ترین دلیل افزایش قابل‌توجه نرخ حبوبات را ترخیص‌نشدن به موقع اقلام وارداتی اعلام کرده و با اشاره به افزایش تقاضا در ماه‌های اسفند و فروردین، گفته است: کرونا از دو جنبه در این موضوع دخیل بود. سیاست قرنطینه خانگی برای جلوگیری از شیوع این بیماری از یک سو تقاضا را بالا برد و از سوی دیگر با توجه به اینکه دولت مشغول ترخیص کالاهای بهداشت‌محور بود، سایر کالاها از اولویت خارج شدند و در گمرک ماندند.

به گفته این فعال بخش خصوصی، تأمین نشدن بازار همزمان با رشد تقاضا، منجر به افزایش قیمت‌ها شد.

تولید حبوبات ۱۶ درصد رشد کرد

ایجاد محدودیت در واردات به دلایلی که ذکر شد و صعود قیمت‌ها، انگیزه برای افزایش کشت داخلی را بالا برد. بنا بر اعلام مسئولان وزارت جهاد کشاورزی تولید حبوبات نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد رشد کرده است. کاوه خاکسار، مدیر کل وقت دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی در گفتگویی در سال ۹۶ با خبرنگار مهر کل نیاز کشور به حبوبات را ۷۶۰ هزار تن اعلام کرده و گفته بود: هدف ما از تولید حبوبات تنها رفع نیاز داخلی نیست بلکه با توجه به ظرفیت‌های موجود در کشور و استفاده از بارندگی‌ها در تولید این محصول در فصل پاییز، موضوع صادرات را نیز دنبال می‌کنیم.

با توجه به بهبود وضعیت قیمتی حبوبات در سال جاری، کشت این محصولات برای کشاورزان جذاب شده و سال آینده شاهد افزایش سطح زیرکشت و تولید حبوبات خواهیم بود

همچنین فرامک عزیزکریمی، مدیر کل فعلی دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به میزان تولید حبوبات در سالجاری گفت: ما نمی‌توانیم میزان نیاز به حبوبات و تولید آنها را به طور کلی مطرح کنیم و بعد عنوان کنیم که درصد وابستگی یا خودکفایی کلی چقدر است چرا که ما در برخی محصولات خودکفا هستیم و در برخی دیگر نیاز داریم که بخشی را از طریق واردات تأمین کنیم.

وی افزود: در خصوص حبوبات دیم، سطح پاییزه و انتظاری در سال زراعی ۹۸-۹۷، ۱۰۴ هزار هکتار بوده که در سال زراعی ۹۹-۹۸ به بیش از ۱۲۵ هزار هکتار افزایش یافته همچنین سطح کشت مکانیزه و مستقیم در سال زراعی ۹۸-۹۷ حدود ۱۲۰ هزار هکتار بوده که در سال زراعی ۹۹-۹۸ به بیش از ۱۴۰ هزار هکتار افزایش پیدا کرده است.

*وضعیت تولید حبوبات در سال جاری و گذشته

عزیزکریمی برآورد میزان تولید حبوبات را در سال زراعی جاری ۸۱۰ هزار تن اعلام کرد و افزود: این عدد نسبت به سال قبل (۶۹۷) هزار تن، حدود ۱۶ درصد افزایش دارد.

وابستگی تنها در حوزه عدس و نخود رنگی است / ‏‬خودکفایی در تولید لوبیا، نخود و سایر حبوبات

این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به خوداتکایی در تولید عمده حبوبات افزود: ما فقط در بحث تولید عدس و نخود رنگی (نخود دسی که از آن برای تولید لپه استفاده می‌شود) با مشکلاتی مواجه هستیم که آن را نیز دنبال می‌کنیم تا رفع شود.

عزیزکریمی توضیح داد: نیاز کشور به نخود درشت (نخود کابلی یا آبگوشتی) ۲۶۵ هزار تن است در حالی که میزان تولید ما ۲۹۰ هزار تن است که از این میزان تولید ۷۰ تا ۸۰ درصد آن نخود درشت و مابقی نخود رنگی است ضمن اینکه نخود رنگی در استان‌هایی مانند کردستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی تولید می‌شود.‌

وی افزود: بنابراین مقداری از نخودهای رنگی و بخشی از عدس مورد نیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود.

عزیزکریمی میزان نیاز کشور به عدس را ۲۰۰ هزار تن اعلام و اضافه کرد: میزان تولید این محصول در کشور ۹۰ هزار تن است و ما در این زمینه ۶۰ درصد نیاز را از طریق واردات تأمین می‌کنیم و در سال‌های مختلف بر اساس نیاز و تولیدی که انجام می‌شود معمولاً بین ۸۰ تا ۸۵ هزار تن عدس وارد کشور می‌شود.

به گفته وی میزان نیاز به لوبیا نیز ۲۵۰ هزار تن و تولید آن در کشور بین ۲۷۰ تا ۲۸۰ هزار تن است بنابراین ما در زمینه تولید لوبیا خودکفا هستیم. همچنین میزان نیاز به سایر حبوبات از جمله باقلا و ماش و غیره ۶۵ هزار تن و میزان تولید بیش از ۹۰ هزار تن است.

این مقام مسئول تصریح کرد: بنابراین ما مشکل خاصی در حوزه تولید حبوبات نداریم و با توجه به بهبود وضعیت قیمتی در سالجاری، کشت این محصولات برای کشاورزان جذاب شده و سال آینده شاهد افزایش سطح زیرکشت و تولید حبوبات خواهیم بود.

قیمت حبوبات در ابتدای سال ۹۸ که نرخ همه محصولات افزایش یافت به دلیل تولید و ذخایر مطلوب ثابت ماند و افزایش قیمت از اواخر سال گذشته شروع شد و امسال ناگهان قیمت نسبت به سال قبل ۱۰۰ درصد افزایش یافت

عزیزکریمی اضافه کرد: در حوزه تولید عدس و نخود رنگی (دسی) نیز به دنبال گسترش سطح زیرکشت و افزایش تولید هستیم و این مساله را دنبال می‌کنیم به عنوان مثال در حوزه تولید عدس به دنبال ارقام مقاوم به سرما و پابلند هستیم و در حوزه نخود دسی نیز مؤسسه تحقیقات دیم برنامه‌هایی را پیگیری می‌کند تا میزان وابستگی در این حوزه‌ها را نیز کاهش دهیم.

به گفته این مقام مسئول در خصوص حبوبات آبی، طرح ارتقا بهره‌وری لوبیا تهیه و تدوین شده و در سال ۹۹ سه پروژه آن برای اجرا به ۸ استان ابلاغ شد و از سال آینده به طور کامل در سایر استان‌های لوبیاخیز کشور اجرا خواهد شد.

دلیل گرانی حبوبات کمبود نیست / ‏‬ حبوبات بعد از تمام محصولات گران شد!

عزیزکریمی در بخش دیگری از سخنان خود در واکنش به مباحث مطرح شده مبنی بر اینکه وابستگی بیش از ۵۰ درصدی به واردات حبوبات موجب شد که سال گذشته با تغییر نرخ ارز و چالش‌های به وجود آمده، قیمت این محصولات افزایش چشمگیری داشته باشد، گفت: این مساله به هیچ عنوان صحت ندارد و همانطور که اشاره شد وابستگی ما تنها در دو قلم از محصولات است و در باقی آنها مشکلی نداریم.

وی با بیان اینکه سال گذشته قیمت همه محصولات و کالاها با افزایش چشمگیر مواجه بود، افزود: ما شاهد بودیم که قیمت حبوبات در ابتدای سال ۹۸ که نرخ همه محصولات افزایش یافت به دلیل تولید و ذخایر مطلوب ثابت ماند و افزایش قیمت از اواخر سال گذشته شروع شد و امسال ناگهان قیمت نسبت به سال قبل ۱۰۰ درصد افزایش یافت.

عزیزکریمی با اشاره به اینکه قیمت گندم نیز نسبت به سال گذشته حدود ۶۰ درصد رشد کرده است، درباره اینکه آیا می‌توان گفت که افزایش قیمت تمام شده تولید نیز از دلایل گرانی حبوبات در بازار بوده است؟، گفت: بله، کمبود و گرانی نهاده‌های کشاورزی و خدمات و … در افزایش قیمت حبوبات بی تأثیر نبوده است.