به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی کتاب "کشف‌الاسرار عن غوامض الافکار" تألیف افضل‌الدین الخونَجی و تحقیق خالد الرویهب همراه با ترجمه مقدمه انگلیسی توسط دکتر سید محمود یوسف‌ثانی با حضور دکتر ضیاء موحد، دکترسید محمود یوسف‌ثانی، دکتر سید حسین موسویان و دکتر اسدالله فلاحی روز پنجشنبه 23 دیماه در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.
دکتر ضیاء موحد عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با اشاره به اینکه آثار منطقی ما توسط اروپاییان و اعراب به ما معرفی می‌شوند گفت: کتاب "کشف الاسرار عن غوامض الافکار" اثر افضل الدین محمد بن نام آور خونجی به‌تازگی منتشر و در تاریخ ما این کتاب یک حلقه مفقوده بوده است.
وی افزود: بسیاری از صحبتها و بحثها که ریشه آن بر ما نامکشوف بود با این کتاب روشن شده‌اند. اینکه برخی صحبتهای خونجی از خود اوست یا نه برای ما نامشخص است. نکته قابل توجه و تأمل این است که تاریخ منطق ما را اروپاییان و اعراب می‌نویسند که اروپاییان در این زمینه بیشتر کار کرده‌اند.
این استاد منطق یادآور شد: ریشه بسیاری از مباحث منطقی در آثار و کارهای منطق دانان ما است.
وی با اشاره به اینکه تفاوتهای اساسی بین ابن سینا و خونجی وجود دارد، گفت: ابن سینا متوجه برخی چیزها شده بود که خونجی وارد آنها نشده است.
وی افزود: ابن سینا برخلاف خونجی معتقد بود اگر می‌خواهید یک استدلال را سوری کنید موضوع و محمول را پیدا کنید. خونجی وارد این بحث نشده است. به طور کلی برخی دقتهایی که ابن‌سینا در منطق دارد خونجی ندارد.
فلاحی: خونجی نوآورترین منطقی میان منطق دانان متأخر است
در ادامه این نشست دکتر اسدالله فلاحی از دانشگاه زنجان به بررسی کتاب " کشف الاسرار عن غوامض الافکار" و شخصیت خونجی پرداخت و گفت: بحث من در مورد محتوای این کتاب است. در خصوص اهمیت این کتاب باید گفت این اثر نوآورترین کتاب منطقی در جهان اسلام پس از منطق شفا ابن سینا است. این کتاب تأثیرگذارترین کتاب منطقی در قرون هفتم و هشتم است.
وی تصریح کرد: خونجی نوآورترین منطقی میان منطق دانان متأخر است. منظور از متأخران، منطق دانان بعد از فخر رازی است. ویژگی عجیب او این است که او فقیه و قاضی القضات مصر بوده است. این نکته باعث تعجب و حسادت خیلی‌ها بوده است. ملاصدرا و شهرزوری از او به نیکی یاد نکرده‌اند.
وی افزود: شهرزوری او را مقام‌پرست می‌داند و معتقد است او وقتی به مباحث مهم فلسفی می‌رسد کر و لال می‌شود. بزرگی خونجی را باید از یک سو در نوآوری‌ها و از سوی دیگر در خطاهای بزرگ او جستجو کرد.
این استاد منطق تأکید کرد: در واقع این دو مؤلفه باعث بزرگی هر شخص می‌شوند و تا شخص بزرگ نباشد خطاهای بزرگ هم انجام نمی‌دهد. لذا این دو مؤلفه باید در کنار یکدیگر بررسی شوند تا عظمت شخص به طور کامل به دست آید.
فلاحی یادآور شد: خونجی نوآوری‌های مهمی در منطق داشته است. یکی از نوآوری‌های او بحث قضایای حقیقیه و خارجیه است. مباحث عکس نقیض و بحث قیاسهای شرطی دو نوآوری دیگر او هستند.
وی افزود: خونجی تقسیم دوگانه قضایای حقیقیه و خارجیه را به چهار تقسیم بندی تبدیل کرد. نوآوری دیگر خونجی تفکیک معدوله از سالبه در ناحیه موضوع است. کشف گزاره‌های "همیشه صادق" و "همیشه کاذب" از نوآوری های دیگر این منطق‌دان هستند.
وی در ادامه بیان روابط میان قضایا را موضوعی مهم و پیچیده خواند و گفت: نوآوری دیگر خونجی بیان روابط قضایای حقیقیه، خارجیه، معدولیه و سالبه است.
فلاحی در ادامه به خطاهای خونجی در منطق پرداخت و گفت: بیان روابط نادرست میان برخی گزاره‌ها، خلط گزاره‌های با و بدون تعهد وجودی، خلط قضایای حقیقیه و شرطیه (در ناحیه موضوع و محمول) از جمله خطاهای عمده خونجی به هستند.
نظر شما