مرکز استعدادهای درخشان با مدیریت یک نخبه هم ناکارآمد ماند

خبرگزاری مهر-گروه جامعه: تغییر و تحولات در وزارت آموزش و پرورش طی ماه‌های آینده کلید خواهد خورد و به نظر می‌رسد پیش از هر تحول و جا به جایی لازم است که مدیران بخش‌های مختلف آموزش و پرورش نسبت به عملکرد خود در دوران مدیریت پاسخگو باشند. خصوصاً آنکه در دو سال تحصیلی اخیر گره خوردن فضای آموزش و تربیت با فضای کرونا محک خوبی برای میزان و توانایی مدیریتی مسئولان در این وزارتخانه بوده است. یکی از مراکزی که به صورت جدی باید پاسخگوی چالش‌های عدیده دو سال اخیر در حوزه کاری اش باشد مرکز استعدادهای درخشان است.

روزهای ۲۰ و ۲۱ خرداد آزمون ورودی مدارس پرورش استعدادهای درخشان ویژه دانش‌آموزان پایه‌های هفتم و دهم متوسطه با شرکت ۲۷۵ هزار دانش‌آموز در سراسر کشور برگزار شد که بنا به اعلام مرکز استعدادهای درخشان در این آزمون‌ها به تفکیک ۱۷۰ هزار دانش‌آموز در پایه هفتم و ۱۰۵ هزار نفر در پایه دهم شرکت داشتند. همین مهم نشان از استقبال دانش آموزان از این مدارس است. در حال حاضر بالغ بر ۱۴ هزار دانش‌آموز در بیش از ۶۵۰ مدرسه سمپاد در سراسر کشور در حال تحصیل هستند. شاید این عدد تنها قریب به دو درصد دانش آموزان کشور باشد اما به لحاظ کیفیت باید گفت که دانش آموزان این مدارس اعتباری برای نظام آموزشی کشور هستند. همین دانش آموزان عموماً مدال آوران المپیادی، نخبگان آینده و رتبه‌های برتر کنکور هستند.

فارغ از اینکه به نظر می‌رسد سال‌ها است برنامه جدی نخبه پروری و هدایت و برنامه ریزی برای به کار گیری این نیروهای مستعد وجود ندارد و حتی برخی برنامه‌ها در جهت معکوس و انکار توجه به استعدادهای ویژه است اما طی سال‌های اخیر و خصوصاً در دو سال اخیر ناکارآمدی مرکز استعدادهای درخشان را می‌توان در بسیاری از محورهای برگزاری المپیادهای علمی و آزمون ورودی سمپاد مشاهده کرد که همچنان هم تبعات آن ادامه دارد. به طوری که مشکلات آزمون ورودی مدارس سمپاد برای سال ۹۹ باعث شد ۱۰ درصد ظرفیت اولیه مدارس افزایش پیدا کند تا حقی ناحق نشده باشد.

اینها همه در حالی است که الهام یاوری که در این مدت مدیریت این مرکز را عهده دار است خود از دانش‌آموخته فرزانگان است و دارای مدال طلای کشوری و در رزومه او کارنامه پرباری از درخشش‌های علمی به چشم می‌خورد و حتی استقبال از حضور وی برای مدیریت استعدادهای درخشان نیز در ابتدا بسیار زیاد بود اما عدم مدیریت درست این مجموعه در ادامه آسیب‌های قبلی باعث رنجش و ناامیدی طیف وسیعی از دانش آموزان، اولیا و معلمان مدارس سمپاد شد و می‌توان گفت در این دوره مدیریتی هیچ درخشش و نقطه امیدبخشی برای استعدادهای درخشان رقم نخورد.

در روزهای ابتدایی حضور یاوری در مرکز استعدادهای درخشان وی از توسعه و تقویت رشته‌های مهارتی در مدارس سمپاد خبر داد و گفت: طرح آموزش مهارت‌های اجتماعی باهدف افزایش هوش هیجانی دانش آموزان در دستور کار مدارس سمپاد قرار دارد.

وی بابیان اینکه با همکاری باشگاه دانش‌پژوهان جوان، زمینه مشارکت دانش آموزان را در شش المپیاد جهانی زیست، فیزیک، شیمی، ریاضی، کامپیوتر و جغرافی فراهم کردیم، خاطرنشان کرد: علاوه بر مشارکت در المپیادهای بین‌المللی برگزاری جشنواره‌ها و المپیادهای ملی از دیگر فعالیت‌های این سازمان است.

وی به سه برنامه اصلی سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، اشاره کرد و ادامه داد: اولین برنامه سازمان، تربیت نیروی انسانی برای رسیدن به اهداف گام دوم انقلاب اسلامی است، لذا برای تحقق اهداف، نیازمند نیروی انسانی متناسب هستیم.

یاوری ادامه داد: دوم نیاز به یک الگوی تعلیم و تربیت اسلامی داریم تا آن را به مدارس ارائه دهیم و سومین برنامه سازمان، انتقال نظرات دوسویه بین نخبگان و مردم است.

وی اضافه کرد: گسترش چتر خدمات سمپاد برای همه استعدادهای درخشان با توجه به تنوع استعداد، تنوع روش‌های شناسایی، تنوع نیازهای حمایتی، تنوع حمایت‌های لازم، تنوع شرایط محیطی، تنوع روش‌های حمایتی و همچنین تربیت فراگیر برای همه دانش آموزان، ازجمله اولویت‌های سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان از اولویت‌های این سازمان است.

وی در مصاحبه دیگری با اشاره به باور عمومی مبنی بر مدرسه‌های موجود در کشور برای پرورش دانش آموزان سمپاد، اظهار کرد: در اساسنامه جدید فارغ از اینکه دانش آموزان سمپادی در کدام مدرسه درس می‌خوانند، دانش آموزان سمپاد موردحمایت قرار می‌گیرند و یکی از مهم‌ترین کارها برقراری تعامل میان استعدادهای درون و بیرون مدرسه است. محتوای آموزشی مدارس سمپاد به سایر مدارس ارائه‌شده تا سطح آموزش‌ها در سایر مدارس هم ارتقا یابد.

با یک رصد میدانی می‌توان نتیجه گرفت عمده این هدف‌ها و برنامه‌ها روی کاغذ باقی ماند در حالی که در بسیاری از حوزه‌های اجرایی در این دو سال نمی‌توان کرونا را بهانه کرد. پیش از این در مهر در گزارش‌ها، گفتگوها و یادداشت‌هایی با تیترهای آزمون ورودی ۱۴۰۰ تیزهوشان، برکۀ گل آلود سوداگران و گرداب مدیران، تخلفات و ناکارآمدی آشکار آموزش و پرورش در طراحی سوالات آزمون‌ها، مدارس سمپاد به دنبال جذب چه دانش آموزانی است؟، ناکارآمدی آشکار در طراحی سوالات آزمون تیزهوشان و المپیادها به تخلفات آشکار و حیرت انگیز در طراحی سوالات سمپاد و المپیاد پرداختیم که در این مدت رئیس مرکز استعدادهای درخشان نه تنها حاضر به پاسخگویی به خبرگزاری مهر نشد که پاسخ این‌همه انتقادات نیز ناگفته باقی ماند.

شاید باید مشکل اصلی نخبه پروری در کشورمان را در همین دوره مدیریتی جستجو کرد که مسئولی که در چنین سیستمی رشد یافته وقتی به جایگاه مدیریتی می‌رسد از حل بسیاری از چالش‌های حوزه خود ناکارآمد ظاهر می‌شود و مهمتر اینکه اعتقادی به پاسخگویی به افکار عمومی نیز در این میان وجود ندارد. شاید وقت آن باشد که در نحوه مدیریت این مرکز تحولی اساسی رخ بدهد.