داکانی: جوهر عرفان ایرانی در قرآن و حکمت نبوی پنهان است

به گزارش خبرنگار مهر، نشست ادبی «تقبی بر اندیشه عرفانی عطار» عصر روز شنبه 26 فروردین با سخنرانی احمد خاتمی و پرویز عباسی داکانی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

در این نشست و پس از سخنرانی احمد خاتمی، پرویز عباسی داکانی در سخنانی با اشاره به اینکه سخن عطار در کتاب منطق‌الطیر را باید به نوعی بازسازی حکمت نبوی دانست، گفت: جوهر فکر عرفان ایرانی، قرآنی است و عطار در ابیات خود در منطق الطیر به دنبال تصویر کردن آن است.

وی در ادامه با اشاره به موضوع نگارش کتاب «مکاتبات عرفانی» که درباره یک بیت از اشعار عطار و به کوشش یکی از طلاب حوزه علمیه نجف تدوین شده است، گفت: این کتاب شرح پاسخ‌های آیت‌الله شیخ محمد حسین غروی (معروف به کمپانی) و سید احمد کربلایی درباره دو بیت ابتدایی منطق‌الطیر است که به خواست این طلبه انجام گرفته و این نشان از ظرفیت بالای اشعار وی دارد که تفسیر تنها دو بیت از آن تبدیل به یک کتاب شده است.

داکانی افزود: اصطلاح منطق‌الطیر پیش از این در سوره نمل و در آیه 16 آمده است. البته این اصطلاح تنها به معنی دانستن زبان حیوانات نیست و باید آن را به نوعی دانستن منطق ساده پرواز روح به شمار آورد و عطار نیز دراین کتاب جغرافیای مثالی سفر روح را ترسیم می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در منطق الطیر هدهد نماینده عرفان نظری است و رسیدن به سیمرغ  نیز راه و شیوه عرفان عملی را نمایش می‌دهد. حتی فردوسی نیز در شاهنامه خود سیمرغ را مورد توجه قرار داده و آن را از اسطوره به حماسه مبدل کرده است. در واقع سیمرغ شاهنامه یک پیر رازدان است که سعی دارد زال را به مقام رازدانی برساند.

داکانی افزود: تصویر فلسفی ما از سیمرغ را ابن‌سینا و سهرودی می‌سازند. ابن‌سینا در ابتدای رساله الطیور خود می‌گوید که به آشیان نباید خو کرد چون هر پرنده‌ای زمانی شکار می‌شود که تن به آشیانی بسپارد. سهرودی نیز در تفسیر خود از شاهنامه با اشاره به شاهنامه و داستان اسفندیار می‌گوید: اسفندیار به نوعی دارای کوری باطن است و نوری که از باطن رستم به اشاره سیمرغ به چشمان او می‌خورد باعث نابودی وی می‌شود.

داکانی با اشاره به اینکه سخن عطار با ما امکان سیمرغ شدن را به همه ما می‌دهد، افزود: برای فلاسفه ما سیمرغ رمز از وجود خداوند نیست و رمزی است از وجود جبرائیل. اما عطار سیمرغ را نشانه الوهیت می‌داند و معتقد است تا زمانی که نور خدا در زمین جلوه نکرده است، زمین ظلمت و عدم است و یک پر سیمرغ باید بر شرق معنوی زمین بنشیند تا در آن تحولی ایجاد کند.

وی در پایان با اشاره به اینکه منطق الطیر را باید داستان خودکاوی و خودیابی دانست، گفت: پیتر بروک کارگردان بزرگی که سال‌ها منطق الطیر را به صورت نمایش بر صحنه تئاتر اجرا کرده است درباره عطار معتقد است که او به ما نشان داده که همگی ما نقاب بر چهره داریم و تا زمانی که به زمین وابسته هستیم پروازی نخواهیم داشت.